Skrawek pola

"Skrawek pola" to najnowsza powieść Kasi Bulicz-Kasprzak, która wpasowała się w nurt wydawanych w znacznej liczbie sag, z tą jednak różnicą, że jest to saga wiejska! Uwielbiam sagi i nie mogło tego tytułu zabraknąć na mojej liście czytelniczej. Autorka opowiada o życiu na wsi, zapraszając nas na Zamojszczyznę, skąd pochodzi a wydarzenia opisane w powieści zainspirowane zostały losami jej rodziny.

Historia sięga roku 1904, kiedy to trzy kilkuletnie dziewczynki próbowały nawiązać nić przyjaźni: Zosia Kornelowicz, Agatka Lipczewska oraz Anielka Połaj. Jednak córka "rządcy", właścicielki karczmy oraz biedoty nie mogły się wspólnie bawić. Dzieliła je granica pochodzenia i statusu społecznego a pilnowali jej niektórzy rodzice. Mimo to, los wielokrotnie splecie ich losy, bowiem nawet z biegiem czasu nie zamierzają zrezygnować z łączącej je sympatii.

Bieda to słowo chyba najczęściej pojawiające się w powieści. Kto nie miał ziemi, miał problem z wyżywieniem dzieci, trudności z wydaniem córek za mąż, bo to najlepsze wiano. Tym bardziej rodziny z gromadką maluchów... Niektórzy najmowali się do pracy u innych, co lepsi wydawali na alkohol w karczmie. Jedni przyjmowali ze spokojem swój los i biedę, inni szukali szczęścia w Ameryce... Jak ukochany Anieli, który wyjechał nie wiedząc czy panna na niego poczeka. Nie spodziewał się, że pozostawia nie tylko ją, ale i dziecko... Ależ zawiły wątek i zupełnie zaskakujący!

Głód, bieda, narodziny i zgony, czas wyznaczany porami roku i harmonogramem prac polowych a na dodatek burzliwy czas I wojny światowej a potem jeszcze bolszewickiej. Jak nasi bohaterowie radzili sobie w tym czasie? Jakich wyborów musieli dokonywać? Z kim lub z czym walczyć? Czy kierowali się sercem czy rozumem? Kiedy rządziła nimi chęć zemsty? Kto jakich grzechów się dopuścił?

Na początku każdego rozdziału Autorka umieściła ciekawostkę dotyczącą zwyczajów, potraw, wyjaśnienie terminu rolniczego lub przyśpiewkę. Książka jest podzielona na dwie części i tak naprawdę każda z nich rozpoczyna się zdarzeniem z przyszłości - narodzinami dziecka. Czyje to będzie maleństwo i w jakich okolicznościach poczęte dowiemy się dopiero za kilkadziesiąt stron - moim zdaniem zabieg ten znacząco podnosi poziom zaintrygowania.

Mimo nudnawego początku, kiedy to poznajemy poszczególne postacie przyznaję, że jest to świetna lektura, idealna dla wielbicieli sag. Z czasem wydarzenia nabierają tempa, bohaterowie skutecznie napędzają kołowrotek fabuły sprawiając, że ochota na odłożenie książki jest pojęciem tylko teoretycznym. Kasia Bulicz-Kasprzak doskonale wiedziała o czym pisze - jej opisy postaci, miejsc, zachowań czy problemów są plastyczne i realistyczne. Bohaterowie podejmowanymi działaniami skłaniają do refleksji, pokazują swoją determinację, wielokrotnie "grają" na emocjach.

Podsumowując - "Skrawek pola" to świetnie zapowiadający serię pierwszy tom sagi wiejskiej wprost z Zamojszczyzny. Ciężka praca w pocie czoła często od świtu do północy, trudy przednówka, dziecięca naiwność, utrata bliskich osób, zemsta, kiełkujące uczucia, małżeństwa nie zawsze z miłości oraz ulotność życia.

Los zdecydował, kto w jakiej chacie się urodził a tym samym jaki ma start w dorosłość.

Autorka zaś skupiła się na pokazaniu nam religijności, zwyczajów, codziennego obrządku, różnic między panem a chłopem i tego, jak się wzajemnie traktują. Jak na dobrą powieść przystało oprócz dobrych ludzi, spotykamy też "czarne charaktery" - jestem ogromnie ciekawa jak potoczą się losy i jednych i drugich w drugim tomie tej interesującej sagi. Gorąco polecam!

"Skrawek pola" Kasia Bulicz-Kasprzak

Tynczyn jest malutką, zamieszkaną przez różne narodowości wioską na brzegu Huczwy. Tutaj życie płynie swoim spokojnym rytmem, który przerywają, a jednocześnie nadają mu tempa kolejne narodziny i śmierci. I to właśnie w tej osadzie, w ciężkich czasach egzystują rodziny, o których życiu decyduje skrawek pola...

"Skrawek pola" to pierwsza odsłona obiecująco zapowiadającej się sagi rodzinnej, opowiadającej losy rodzin, zamieszkujących malowniczą wieś położoną na Zamojszczyźnie. Nie ukrywam, że jestem ogromnym miłośnikiem opowieści rodzinnych, ciepłych, dających poczucie bezpieczeństwa, skrywających w sobie namiastkę domowej, swojskiej atmosfery. Są to historie, które przywodzą mi na myśl obraz typowej, polskiej prowincji, jaką znam, niestety, tylko z filmów, książek, czasopism, zdjęć czy wspomnień dziadków. Od razu mówię — autorce udało się wszystko to, a nawet jeszcze więcej zawrzeć w tej porywającej, fascynującej książce, a także w jej drugim tomie, którego lektura już za mną.

Zacznę od tego, że nie jest to powieść, w której spotykamy głównego, bądź głównych bohaterów, a wokół których kręci się wszystko — co to, to nie. W "Skrawku pola" nie ma konkretnej postaci, za którą podążamy cały czas, śledzimy jej losy, poznajemy myśli, postrzeganie rzeczywistości. Tutaj bohaterem jest zbiorowość, wszyscy mieszkańcy wsi. Każdy protagonista ma swoje przysłowiowe "pięć minut", każdego z nich poznajemy bardzo dokładnie, o każdym jesteśmy w stanie sporo powiedzieć, nikt nie został potraktowany po macoszemu, nikt nie został pominięty i wrzucony w przepaść zapomnienia. Jeśli tylko autorka wprowadza do przedstawionej historii danego bohatera, ma on w niej swój udział, mniej lub bardziej istotny, zapada nam w pamięć.

Kasia Bulicz-Kasprzak konstruując "Skrawek pola" pokazała się z jak najlepszej strony! Z największą pieczołowitością uwiła wiele krętych, pogmatwanych relacji, koligacji rodzinnych, czasami nieoczywistych. Każdą z postaci z inną łączy inna więź uzasadniona konkretnym, niewyssanym z palca wydarzeniem. W celu uargumentowania danych sytuacji w książce znajdziemy masę retrospekcji, pozwalających popatrzeć na sprawę z całkiem innej strony, a które tym samym sprawiają, że lektura jest logiczna, jednolita, a wydarzenia równoważą się względem siebie.

W "Skrawku pola" akcja rozwija się, płynie w powolnym, monotonnym tempie. W tej powieści nie znajdziemy rozbudowanej, pełnej niespodziewanych zwrotów akcji fabuły — i dobrze. Inne walory pozycji w zupełności nam to rekompensują.

Kasia Bulicz-Kasprzak utkała jedną z tych wyjątkowych historii, która nas otula, sprzyja wyciszeniu, uporządkowaniu myśli, zatraceniu się bez reszty w książce.

Jest to opowieść delikatna, subtelna, wrażliwa, a jednocześnie ukazująca ciężką sytuację ludzi, którym dane było żyć w tamtych czasach, w odległych, a zarazem tak bliskim nam.

No co tu dużo mówić? Jednym słowem — polecam.

⭐7,5/10

Czytam od kiedy pamiętam raz więcej, raz mniej, ale pierwszy raz mam tak, że mając opcje ebook, audiobook chciałam skupić się tylko na papierze. Jeżeli pracuje skupiam się na audio z wiadomych powodów takich jak: czas przesłuchania jest większy, bo robiąc jakąś czynność nie muszę trzymać w ręku książki albo czytnika.

Wracając do książki, która spowodowała, że przepadłam w nią całą sobą, a to za sprawą tego, że jak będziesz czytał tę pozycję będziesz utożsamiał się z bohaterami, mieszkańcami wsi. Autorka w realny sposób przekazuje nam życie w czasach, w których chłopom żyło się ciężko, a to za sprawą pracy dla Pana oraz dla samych siebie, bo z czegoś trzeba żyć. Historia opisania oraz miejsce to wszystko jest z życia autorki, czyli z opowiadań, wspomnień, ale zostały zmienione dla tej historii.

Mamy początek XX wieku i przenosimy się do małej wsi na Zamojszczyźnie, czyli Tynczyn. Im dalej w głąb książki tym bardziej przesiąkasz zapachem wsi, zapachem tego, co akurat gospodyni postawiła na stół, a jeżeli poczekasz cierpliwie dowiesz się jakie wieści niosą się po wiosce, kto z kim wylądował na kupce siana i komu niedługo urodzą się trzy dziewczynki. Życie w mieście ma swoje przywileje, zasady, ale mieszkając na wsi musisz wiedzieć, że nie jesteś anonimowy, że oprócz Boga, który jest na pierwszym miejscu chłopi żyją tak żeby tylko ludzie nie mówili, a mówią i to dużo. Poznasz ludzką biedę jak i majętność, poznasz co to znaczy głód jak i obfitość na stole. Jak żyć, żeby dobrze było. Kto kocha, a kto nienawidzi.

Jak poradzą sobie mieszkańcy przed wojną jaka się zbliża? Czy za pieniądzem trzeba wyruszyć za morze? Ile możliwości daje obcy kraj/kontynent? Ile kobieta jest wstanie znieść dla ukochanego, który wyjechał za lepszym? Właśnie czym lepszym…?? Czy miłość jest wieczna? To i wiele innych historii poznasz czytając pierwszy tom serii Saga wiejska. Polecam całym sercem i czekam na wasze opinie.

„Skrawek pola” urzekł mnie prostotą. Takim pierwotnym pięknem. To wspaniała historia o tym, jak żyli ludzie sto lat temu; bez pośpiechu w rytm przyrody i w zgodzie z naturalnym rytmem pór roku. Wiosna, lato, jesień, zima – całe życie wsi podporządkowane jest temu rytmowi. Zmagania z codziennością, zupełnie inną niż dzisiaj, przeplatane są małymi radościami. Dzieci się rodzą, starsi umierają, młodzi kochają… wszystko pod dyktando tej najpotężniejszej mocy, jaką jest przyroda.

Żeby nie było – to nie jest książka nudna. Powiem więcej - jest fascynująca zwłaszcza, jeżeli zestawię ją z poprzednią moją lekturą. Ale po kolei.

W kwietniu 1904 r. nie ma Polski ale mieszkańców Tyczyna niewiele to obchodzi, Dla nich najważniejsze jest obsianie pola, sianokosy i robienie zapasów na zimę tak, aby przednówek nie zaskoczył i nie przycisnął mieszkańców głodem. Mieszkańcy wsi korzystają z tego, że jeden z chłopaków gra na skrzypcach i urządzają potańcówkę, podczas której poznajemy mieszkańców wsi. Prym wiodą dziewczęta – młoda, śliczna i bardzo biedna Anielka Połaj i jej przyjaciółka Agata Lipczewska. Jest jeszcze Marianna, siostra Anielki, która ze względu na brzydotę wie, że zostanie starą panną. Połajowie to biedna rodzina i bez posagu dziewczyna nie ma szans na zamążpójście. Bieda zagląda zresztą do wszystkich rodzin. Adamczuki, Lipczewscy Pomiechowscy… bogatsi są właściwe tylko Hubowie, ale ich bogactwa starcza na tyle, żeby nie głodować na przednówku. Na tle tej biednej wsi majątek ziemski Kornelowiczów wydaje się czymś cudownym. Nic bardziej mylnego. Tam są pieniądze, tylko miłości brak, co odbija się głównie na córce Kornelewiczów, Zosi. I tak plotą się losy biednej Anielki Połaj, Agaty Lipczewskiej (trochę bogatszej, bo to córka karczmarza) i Zosi Kornelewicz. I co się okazuje? Że pieniądze szczęścia nie dają, choć bez nich bardzo trudno żyć.

Rewelacyjnie wypada „Skrawek Pola” w zestawieniu z ostatnią książką, którą czytałam - Sagą „Wiek miłości, wiek nienawiści”. Obie powieści opisują te same czasy, ale z zupełnie innej strony Pan Ostojański (nestor rodu, którego losy opowiada Saga) jest właścicielem ogromnego majątku ziemskiego, w skład którego wchodzą pałac, gorzelnia i stadnina. Wychowuje dzieci w patriotyzmie i dba o swoich chłopów. Losy tej rodziny to głównie zmagania z zaborcą, to walka o Polskę. „Skrawek pola” pokazuje, że gdy Ostojańscy walczyli o Polskę, mieszkańcy wsi walczyli o przetrwanie. Te same zdarzenia, te same wielkie nazwiska (np. Piłsudski) a jakże inne podejście do życia!

Przepiękna powieść, utkana z emocji i słów, jak kawałek płótna na koszulę. Akcja toczy się niespiesznie i wyjątkowo ciepło. Powiem wręcz, że na początku ten spokój mnie trochę drażnił, zanim zaczęłam się nim delektować. Ale kiedy zrozumiałam, że na tym właśnie polega urok tej powieści, przepadłam. Wydarzeń jest sporo – niechciane dziecko, wyjazd za ocean za chlebem, wojna… często chichot losu pokrzyżował niejedne plany bohaterów i doprowadził ich do rozpaczy. Jest zabójstwo, rozpacz po utracie bliskich, jest wesele i kłamstwo, które bohaterki zaniosą do grobu, ponieważ jego ujawnienie skrzywdzi zbyt wiele osób. Mamy złe i dobre charaktery – jak to w życiu bywa – wszystkie jednak świetnie skrojone. Nie ma tu postaci zbędnej. Ludzie i zdarzenia uzupełniają się i przeplatają tworząc piękną makramę, utkaną z losów bohaterów, którym przyszło żyć mając za żywiciela jedynie skrawek pola.

Szczera, błyskotliwa, fascynująca, a to wszystko we wspaniałej klimatycznej scenerii blisko natury. Bardzo dobrze czytało mi się "Skrawek pola", niemalże od samego początku z fascynacją czytałam o losach wiejskiej społeczności na początku XX wieku. Przyznam się szczerze, że jestem zauroczona tą książką.

Bardzo podobało mi się w niej realistyczne podejście do postaci, problemów związanych ze statusem społecznym. Wszystkie wydarzenia były bardzo realistyczne, przez to książkę czyta się w błyskawicznym tępię. Czasami miałam wrażenie, cofnęłam się do czasów moich dziadków.

Książka opowiada o losach społeczności wiejskiej między innymi o trzech dziewczynkach, Zosi, Anieli, Agacie różniących się od siebie pod każdym względem, począwszy od wyglądu czy statusu społecznego. To historia o miłości, przyjaźni, dobrobycie, ubóstwie. Realiach panujących na wsi, ukazanych w pozytywny sposób, ale i ten negatywny.

Z czystym sumieniem mogę polecić tę lekturę, dla osób chcą oderwać się od miejskiego zgiełku oraz odpocząć we wsi na Zamojszczyźnie.

Zawsze myślałam, że sagi rodzinne czytają tylko starsi, znudzeni życiem ludzie. Bo co może być tam ciekawego? Ot, zwyczajni bohaterowie zmagający się z problemami codzienności - nie dziękuję, mam to na co dzień. Postanowiłam sobie jednak, że w 2021 roku będę sięgać po inne gatunki (wszak nie tylko fantastyką i młodzieżówkami człowiek żyje), stąd wybór padł na "Skrawek pola" Kasi Bulicz-Kasprzak - pierwszy tom Sagi Wiejskiej. I wiecie co? Niezmiernie się cieszę, że dałam książce szansę!

Fabuła kręci się wokół mieszkańców Tyczyna i zaczyna dokładnie w kwietniu 1904 roku, kiedy to młoda Anielka Połaj podgląda tańce w domu Domańskich i jest świadkiem osobistej tragedii siostry, Marianny - dziewczyna ma szpetną twarz do tego stopnia, że znalezienie kawalera wydaje się kompletnie niemożliwe. A wiadomo, że w tamtych czasach to dobre zamążpójście i wygodne życie liczyło się najbardziej, zwłaszcza że rodzina Połajów była jedną z najbiedniejszych we wsi, więc liczono na magiczną odmianę losu.

W książce poza Połajami do głosu dochodzą również pozostałe rodziny mieszkające w Tyczynie: Lipczewscy, Hubowie, Pomiechowscy oraz Adamczuki, dzięki czemu czytelnicy poznają dokładnie ich sytuacje finansowe czy koligacje z innymi sąsiadami.

W "Skrawku pola" mamy do czynienia z plotkami, które mogą popsuć nawet najzgodniejsze, najbardziej udane małżeństwo, ze starymi pannami robiącymi wszystko, byle dobrze wyjść za mąż, z zalotami, gospodarzeniem i pierwszymi miłostkami. Pojawiają się również niespodziewane wyjazdy do Ameryki w celu lepszego zarobku, zdrady, zabójstwa, a wszystko to w atmosferze zbliżającej się wielkimi krokami I wojny światowej.

Jak wspomniałam we wstępie, nie spodziewałam się, że saga rodzinna może mi się tak spodobać. "Skrawek pola" to przyjemna, lekka lektura ze świetnie wykreowanymi bohaterami. Tutaj każda postać otrzymuje unikatowy pakiet charakteru i rozumu, dzięki czemu cała książka wypada logicznie i realistycznie. Fabuła jest różnorodna; nie znalazłam ani jednego nudnego momentu. Nawet opisy obrządków na gospodarstwie, pór roku, zbiorów i prac na polu autorka poprowadziła niezwykle interesująco. Niesamowicie podobały mi się wtrącenia występujące na początku każdego rozdziału, które dotyczyły albo wyjaśnienia celu używania niektórych przedmiotów, albo podawane zostawały przepisy kulinarne na popularne niegdyś na wsi dania.

Obcowanie z bohaterami stworzonymi przez autorkę to była czysta przyjemność, choć wiadomo, że znalazło się paru cudaków, z którymi się nie polubiliśmy. Miałam też wielu faworytów, a każde problemy, rozmowy i kłótnie śledziłam z wielkim zaangażowaniem. Każdy rozdział poświęcony został różnym osobom, często innej rodzinie, więc można było śledzić fabułę z naprawdę wielu perspektyw.

Cieszę się również, że autorka tak dobrze poradziła sobie z linią czasu - często przeskoki między rozdziałami obejmowały miesiące, ale dzięki temu nie trafiały się nużące fragmenty. Bo ile może się dziać w przeciągu tygodnia? A tak, dostawaliśmy wiarygodną historię oraz widzieliśmy, jak poznane na początku dzieciaki dorastały, mogąc się jeszcze mocniej z nimi zżyć.

Podsumowując, "Skrawek pola" jest naprawdę godną polecenia historią i już teraz wiem, że sięgnę po kontynuację, czyli po "Gościniec". Kasia Bulicz-Kasprzak świetnie operuje językiem, bez zarzutu radząc sobie z gwarą wiejską i tym samym nadając specyficznego charakteru powieści. Książka wzrusza, bawi, a przede wszystkim sprawia, że nie można się oderwać od czytania, a każde zdanie śledzi z ogromnym zainteresowaniem. "Skrawek pola" to idealna propozycja na chwilę relaksu z gorącą herbatą w zimowe poranki, kiedy cały dom śpi jeszcze głębokim snem, a Ty masz tę parę minut dla siebie. :)

Akcja toczy się niespiesznym rytmem, zgodnym z cyklem natury. Łatwo cofnąć się w czasie i zamieszkać w Tynczynie, wsiąknąć w wiejską społeczność. Autorka przedstawia chłopów, ich codzienność wyznaczaną przez pory dnia i roku, ich trud i radość, zwykły dzień i święta. Przyglądałam się bohaterom w czasie zaręczyn, ślubu, wigilii, w domu i na polu, w czasie wolnym i przy pracy. Malownicze obrazy działają na zmysły – widać wnętrza chat, czuć zapachy potraw, słychać odgłosy krzątaniny. Zmieniają się one jak cztery pory roku plus… przednówek, bo ten należało liczyć osobno. Na początku każdego rozdziału autorka przytacza przyśpiewki ludowe, wyjaśnia pojęcia związane ze wsią i obejściem, podaje przepisy na różne potrawy. Całość uzupełnia naturalny język, czasem dosadny, wzbogacony przysłowiami i mądrościami ludowymi. Tę powieść i „Chłopów” Reymonta łączy autentyczny obraz wiejskiej społeczności, choć różni czas akcji i tło historyczne.

Autorka wprowadza czytelnika w świat wsi z początku XX wieku. Historia ma tu wiele do powiedzenia, gdyż dużo się działo w latach 1904-1926, i wpływa na mieszkańców. Sprawdził się wątek Ameryki i emigracji zarobkowej. Podczas lektury uświadomiłam sobie, ile znaczy skrawek pola dla różnych rodzin we wsi – inaczej myślą biedni chłopi, a inaczej bogaci. Opinia Kornelewiczów o chłopach jest negatywna. Warto zwrócić uwagę, co sami zainteresowani sądzą o sobie i dlaczego tak postępują; o co chcą walczyć; jak postrzegają miasto, szpital, wolność. Chłopi swój rozum mają. Mimo że plotkują zawzięcie i żadna tajemnica długo się nie utrzyma, to gdy trzeba, pomagają sobie. Fascynowała mnie zielarka ciotka Leonka i jej widzenie świata.

Powieść przeczytałam jednym tchem. Nie tylko losy bohaterów mnie intrygowały, ale różne ciekawostki i informacje dotyczące szczegółów życia na wsi przed wiekiem. Do tego wartość dodana, czyli wspomnienia rodzinne autorki, portrety rodzin Lipczewskich i Połajów splecione niewidoczną nicią z fikcją literacką. Wzruszył mnie opis pracowitej ziemi i jej odpoczynku. Trochę irytowały długie przeskoki czasowe – wolałabym bardziej płynną akcję.

Wybierzcie się na „Skrawek pola”. Napatrzycie się, nasłuchacie, potańcujecie i pojecie, poznacie marzenia i myśli, a przede wszystkim napracujecie się za wszystkie czasy. Pokręcicie się na karuzeli ludzkich emocji i uczuć, pomieszkacie u kilku rodzin, a potem będziecie chcieli więcej…

Różni ich niemal wszystko. Marzenia, status społeczny, perspektywy na przyszłość, oczekiwania, żale, pragnienia. Śmierć jednak nie wybiera. Potrafi dosięgnąć każdego, czy bogatego, czy biednego. Dla niej nie liczy się nic. Zagląda nieproszona do każdego domostwa i zabiera wszystkim, to co najcenniejsze. Życie, o którym często ludzie zapominają.

To naprawdę fenomenalna proza. Doskonale przemyślana, wyśmienicie poprowadzona, a zainteresowanie czytelnika książką wzrasta w miarę pochłaniania kolejnych rozdziałów. Z początku można poczuć nieznaczny opór przy poznawaniu historii, ze względu na stylizację języka, ale z czasem ta bariera niknie i człowiek bez reszty daje się wciągnąć powieści. Język nadaje fabule niezłego charakteru. Czuć tę niezwykłą więź i urok dawnych czasów. Czytelnik nim nasiąka, daje się mu zawładnąć, zapominając o otaczającym świecie.

Postacie zostały wyśmienicie wykreowane. Czytając, przenosiłam się do ich świata i razem z nimi przeżywałam smutki, żale, złości, szczęście, oczekiwanie. Są żywi, prawdziwi, namacalni. Biali, czarni i z odcieniami szarości. Jednych się lubi od samego początku, kibicuje przy realizacji marzeń, pragnień, a drugich się wprost nienawidzi. Kroczymy razem z nimi od początku. Dostrzegamy, jak dorastają, jak podejmują często trudne decyzje, jak się zakochują, jak się zmieniają pod wpływem własnych i cudzych wyborów. Mają różne marzenia, dążą do innych osiągnięć, razem jednak pragną szczęścia, miłości, dobrobytu.

Autorka tą historią ukazuje klasyfikację, hierarchizacje. Niezależnie od epoki ludzie oceniają się po tym, co mają, jak żyją. Pojawia się również wojna, intrygi, machlojki, chęć zemsty, miłość, zdrada, morderstwo, choroby, radość, smutek, żal, zazdrość. Specyfika pól, upraw, hodowli zwierząt. Nie ma ani za dużo, ani za mało. Doskonale wywarzone proporcje, każda z postaci otrzymuje głos w powieści. I to jest naprawdę świetne. Można zajrzeć do ich umysłu, poznać ich myśli, pragnienia, emocje, jakie towarzyszą im w danym momencie. Razem tworzą zachwycającą fabułę niby zwyczajną, a tak piękną w zwykłą codzienność życia tamtych czasów. Już się nie mogę wprost doczekać kolejnej części. Autorka pozostawiła mnie w niedosycie. Wszystkim gorąco polecam ten tytuł! Nie zawiedziecie się!