Dziennik Bajończyka Mariana Himnera

Niewielki, zaledwie dwustuosobowy oddział polskich ochotników w armii francuskiej, zwanych bajończykami i walczących na froncie zachodnim w latach 1914–1915, zapisał się w narodowej historii jako wyjątkowy. Bajończycy byli jedyną przed utworzeniem słynnej Błękitnej Armii gen. Józefa Hallera zorganizowaną formacją wojskową, która toczyła boje z Niemcami pod polskim sztandarem. Tragiczne dzieje oddziału, który ostatecznie rozwiązano z powodu zbyt wielu poniesionych strat, najpełniej zachowały się w literaturze dzięki wspomnieniom Jana Żyznowskiego. Uznany malarz ekspresjonista, scenograf, krytyk i powieściopisarz do końca życia będzie w swej twórczości wracał do wojennych doświadczeń. W Krwawym strzępie odnajdziemy szczery, poruszający zapis żołniersk...

„Legion Puławski bez skarg i szemrania pełnił swą trudną służbę” – pisał we wspomnieniach płk Jan Rządkowski, w roku 1915 dowódca polskiej formacji zbrojnej tworzonej u boku armii Imperium Rosyjskiego. Autor w sposób niezwykle obrazowy przedstawia meandry tworzenia Legionu Puławskiego, walki przezeń toczone, wreszcie skutki istnienia formacji. Gorzko podsumowuje brak pamięci o Legionie w II RP: „Zjednoczona wolna Polska nie uczciła nawet wspomnieniem tych, co jedni z pierwszych poszli walczyć o jej zjednoczenie i wolność”.

Wstrząsająca opowieść o zbrodniach komunistycznych władców Polski Żołnierze Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych, folksdojcze, niemieccy jeńcy wojenni, Ślązacy, Rusini i Ukraińcy, polscy działacze niepodległościowi, poborowi, obywatele Polski Ludowej skazani za polityczne dowcipy – w życiorysach więźniów zazwyczaj trudno było znaleźć jakikolwiek wspólny mianownik. Łączyło ich najczęściej tylko jedno – uwięzienie w obozie koncentracyjnym, zwanym eufemistycznie obozem pracy przymusowej. Z rąk komunistycznych oprawców zginęły tysiące osób. W wolnym świecie z niedowierzaniem przyjmowano informacje, że niemieckie obozy koncentracyjne w powojennej Polsce znalazły nowe zastosowanie. Rembertów, Łambinowice, Jaworzno, Potulice... Wiele zrobiono, aby...

Kocham was najbardziej na świecie. Dlatego muszę was zabić. Inspektor Ray Drake przez trzydzieści lat uciekał przed przeszłością. I sądzi, że mu się udało. Jest szanowany w pracy, właśnie dostał pochwałę za rozwiązanie trudnej sprawy seryjnych zabójstw. Ale przeszłość go dogania, żeby odebrać mu to, co kocha najbardziej na świecie... Tuż obok komisariatu zostaje zamordowana cała rodzina. Nazwisko ofiar uruchamia w Drake'u sygnał ostrzegawczy. A na miejscu zbrodni znajduje wiadomość przeznaczoną specjalnie dla niego. To pierwsze z serii zagadkowych okrutnych morderstw, które wstrząsają Londynem. Śledztwo prowadzi młoda podwładna Drake'a, detektyw Felicity Crowley. I od początku ma wrażenie, że jej podziwiany szef usiłuje jej przeszkodzić. Nie wie, �...

Zbiór materiałów źródłowych charakteryzuje kontakty i przejawy współpracy militarnej między Polską i Czechosłowacją od zakończenia walk o granice i przejścia Wojska Polskiego na stopę pokojową w 1921 r. do kryzysu czechosłowackiego w 1938 r. Ukazuje zabiegi mające na celu zawarcie konwencji wojskowej przez oba państwa, a także przyczyny, które doprowadziły do tego, że nie została ona podpisana.

Jak zapewnić nowo powstałemu bolszewickiemu państwu okres oddechu dla ustabilizowania sytuacji wewnętrznej? Jak uniknąć interwencji zbrojnej państw zachodnich, oszukując „białą” emigrację i obce wywiady? Wystarczy rozgłaszać, że Związek Sowiecki upadnie zhukiem, bo na jego terenie działa rozbudowana konspiracja, która obali władzę czerwonych? Jak zwabić przy okazji liderów „białej” rosyjskiej opozycji do Rosji i jak przewerbować oficerów służb zachodnich penetrujących Bolszewię? Pomysł tej – nie da się ukryć – błyskotliwej operacji wyszedł zgabinetu Feliksa Dzierżyńskiego. „Trust“ to precyzyjnie przygotowana i brawurowo poprowadzona akcja dezinformacyjna – matka wszystkich późniejszych akcji sowieckich służb wywiadu. Czerwona bezpiek...

Przewodnik po Warszawie z 1903 roku (oryginalny tytułWarszawa współczesna w dwunastu obrazkach) rozpoczyna serię „Warszawa w pamiętnikach”. Jest to przewodnik po mieście, ale dosyć nietypowy. Nie prowadzi nas bowiem śladami wybitnych postaci czy szlakiem zachwycających zabytków. Przedstawia natomiast życie i ruch miasta, zwraca uwagę na wygląd ulicy i kobiet. Przybliża szczególną rolę dozorców w Warszawie. Znalazło się w nim miejsce zarówno na życie towarzyskie, jak i polityczne. Wszystkie obrazki poparte są przykładami z ówczesnej prasy. Archiwalny materiał uzupełniony jest ikonografią z epoki zachowaną w zbiorach Archiwum Państwowego w Warszawie.

To prawdopodobnie najlepsza książka Hannah Arendt (1906-1975), wybitnej niemiecko-żydowsko-amerykańskiej intelektualistki. Opublikowana w 1963 roku, stanowi trzecie z serii istotnych dzieł jej filozofii politycznej, po Korzeniach totalitaryzmu (1951) i Kondycji ludzkiej (1958). Arendt opuściła Niemcy w 1933, a Francję w 1940 roku i resztę życia spędziła w USA z dala od totalitaryzmów i rewolucji. Mimo to jej rozważania wokół rewolucyjnych przewrotów stanowią oryginalną, imponująco wnikliwą syntezę, której towarzyszy pewna romantyczna (utopijna ) wizja nowego ładu. Wywód opiera się na przeciwstawieniu rewolucji francuskiej i innych rewolucji jej typu wydarzeniom rewolucji amerykańskiej w tym sensie, że pierwsze były destruktywne, a druga konstruktywna. Stało s...

„Wszyscy wokół albo oszuści, albo komedianci, albo ludzie bezdennie słabi. Ja miotam się bezsilnie, bo oczywiście babie nie pozwoli przecież nikt z tych mężów stanu polityki prowadzić, a tymczasem wierzcie mi, że my byśmy tę politykę o całe niebo dalej i lepiej prowadziły niż oni!” – pisała w 1916 r. do męża Zofia Moraczewska. 100 lat temu Polki wywalczyły sobie prawa wyborcze. Do Sejmu Ustawodawczego, który miał na nowo określić sposób funkcjonowania państwa polskiego po odzyskaniu niepodległości, weszło 442 mężczyzn i 8 kobiet – była wśród nich Moraczewska. Nazywano je posełkami albo posełkiniami, czasem poślicami. Wywodziły się z różnych środowisk, ale – często wbrew swoim partiom – działały wspólnie w sprawach, które uważał...

„Państwo niepodległe. Twórcy – strategie – komunikacja społeczna to praca z historii myśli politycznej i komunikacji społecznej, zawierająca obszerny materiał faktograficzny, w tym analizy idei, wyobrażeń, koncepcji rzutujących na kształt państwa polskiego, przede wszystkim recypowanych wiek temu, ale i współcześnie, a także propozycje pojęć i modeli właściwych badaniom zagadnień suwerenności państwa, aksjologii i kultury politycznej wybranych ruchów politycznych lub ogólniej polskiego społeczeństwa. Zebranie w jednym tomie różnych w swoim charakterze, bliskich jednak tematycznie wypowiedzi inspirowane było – jak zaznaczono we wstępie – rocznicą odzyskania niepodległości przez Polskę oraz dyskusją toczoną w ramach IV Kongresu Politologii Pań...

Świadectwo wspaniałej miłości i odwagi wobec nieludzkiego terroru Spełnia się przepowiednia Herlinga-Grudzińskiego: dziś wymienia się Wspomnienia Nadieżdy Mandelsztam jednym tchem z powieściami Sołżenicyna i Doktorem Żywago Pasternaka. Autorka opowiada w nich o ostatnich latach życia jednego z największych poetów XX wieku i jednego z najbardziej nieszczęśliwych. Wspomnienia jego żony są głosem pamięci o czasie, w którym państwo wydało wyrok na swobodę myśli, usiłując zdusić wszelkimi sposobami głos poety. Nie udało się. Najwyższy czas, by polski czytelnik poznał w całości to niezwykłe dzieło. Adam Michnik Nadieżda została wdową z powodu wiersza o straszącym z Kremla góralu, który ma „palce tłuste jak czerwie” i „karalusze wąsiska”. Je...

Wznawiana praca Wacława Lipińskiego prezentuje walor prekursorski, "klasyki gatunku". Świetnie napisana, syntetycznie przedstawia przygotowania do walki zbrojnej i dzieje biorących w niej udział polskich formacji wojskowych w czasie wojny. To ich wysiłek uważał Lipiński za decydujący w dziele wybicia się Polski na niepodległość, pisząc w zakończeniu: ?Dzięki sile wojskowej, wytworzonej w czasie walk zbrojnych - sami wywalczyliśmy niepodległość Polski w chwili, gdy okoliczności złożyły się pomyślnie (listopad 1918 r.), zajmując obszary kraju oraz własnym wysiłkiem uwalniając je spod przemocy wroga. Stworzyliśmy fakt dokonany, który w ówczesnym położeniu międzynarodowym musiał być prawnie uznany i został uznany [...]. Biorąc pod uwagę wzgląd drugi,...

`Żołnierze! Spotkał was ten zaszczyt niezmierny, że pierwsi pójdziecie do Królestwa i przestąpicie granice rosyjskiego zaboru, jako czołowa kolumna wojska polskiego, idącego walczyć za oswobodzenie ojczyzny` - mówił do szeregów I Kompanii Kadrowej Józef Piłsudski. Wkrótce potem utworzono słynną I Brygadę Legionów, a jej żołnierze mężnie walczyli na polach wielu bitew, m.in. pod Krzywopłotami, Konarami i Kostiuchnówką. Jednym z legionistów był Wacław Lipiński, który swe wojenne przeżycia zawarł w tomie zatytułowanym Szlakiem I Brygady. Dzięki tej książce dziś, sto lat po tych doniosłych wydarzeniach, przemierzamy wraz z Autorem bojowy szlak Legionów, nucąc w duchu znaną nam wszystkim melodię: My, Pierwsza Brygada

Wacław Lipiński, żołnierz Legionów Polskich, oficer Wojska Polskiego. Podczas obrony Warszawy, we wrześniu 1939 r., prowadził dziennik, w którym znalazło się wiele zapisów dotyczących życia codziennego oblężonej stolicy, a także ciekawe z punktu widzenia źródłowego opisy przebiegu odpraw i narad Dowództwa Obrony Warszawy i posiedzeń z przedstawicielami Komitetu Obywatelskiego. Dziennik zrealizowano w nowej, ciekawej formule muzycznej z wykorzystaniem archiwalnych nagrań Polskiego Radia. Instytut Pamięci Narodowej przedstawia audiobook Dziennik. Wrześniowa obrona Warszawy Wacława Lipińskiego w niepowtarzalnej interpretacji Mariusza Bonaszewskiego, uzupełniony o budującą klimat muzykę i nagrania archiwalne z września 1939 r. Publikacja zawiera dwie p...

"Wśród lwowskich Orląt" to napisane na podstawie dziennika wspomnienie o obronie Lwowa i jej bohaterach. Autor ? uczestnik walk ? ukazuje przed Czytelnikiem obraz zrazu spontanicznej, potem coraz bardziej uporządkowanej batalii o utrzymanie miasta, w której biorą udział i starzy, doświadczeni żołnierze frontów I wojny światowej, wracający już do domów, i młodzi ludzie, często mieszkańcy tych terenów, studenci, dzieci, nienawykłe do trudów boju. A obraz to wyważony, obiektywny, prawdziwy, ale też niepozbawiony humoru. Sam autor pisze: ?Podkreślić ten koloryt, oddać jak najbardziej wiernie charakter, psychikę oraz nastrój bohatersko walczącego miasta i jego obrońców stało się moim zamierzeniem, a czy się z tego wywiązałem, nie do mnie należy sąd?.