Życie w średniowiecznej wsi

"Życie w średniowiecznej wsi" to kolejna część wspaniałej trylogii, stanowiącej lekturę obowiązkową dla miłośników historii oraz każdego wielbiciela twórczości George’a R. R. Martina.

Kolejna książka autorów bestsellerowego „ŻYCIA w ŚREDNIOWIECZNYM ZAMKU”. Teraz z kolei mamy okazję ze szczegółami poznać jak wyglądało życie na wsi w okresie średniowiecza. Autorzy w sposób chronologiczny opisują początki powstania i rozwoju wsi, życie jej mieszkańców a także wszystko to co do tego życia było im potrzebne. Książka podzielona na dziesięć rozdziałów, w oparciu o materiały archiwalne przedstawia kolejno etapy pojawienia się skupisk ludzi, zwanych później wsiami. Dostarcza wiele ciekawych faktów, o mieszkańcach wsi, o chłopach, o właścicielach ziemskich, o zarządcach obszarów ziemskich o najwyższych hierarchach na drabinie społecznej, o panach. Poznajemy szczegóły życia ówczesnej wsi, prace na roli, życie rodzinne, rozwój zabudowy, a także początki i rozwój stosowanych narzędzi do prac polowych. Istotnym rozdziałem jest opis udziału religii w życiu chłopów, rozwój parafii a także początki sądownictwa. Jego wpływ na regulacje prawne życia na wsi, mające za zadanie wprowadzenie jednolitego porządku prawnego. Ważnym elementem jest szeroki wachlarz podatków, opłat i danin, którymi obarczeni byli mieszkańcy wsi. Na koniec przedstawiono schyłek średniowiecznej wsi, powolne odejście od starych prymitywnych metod pracy, hodowli zwierząt i uprawy roślin w kierunku wprowadzenia nowych metod a także zbliżenia się do miasta i szukania tam pracy i warunków poprawy swojej egzystencji.

Książka napisana przystępnym językiem, daje czytelnikowi możliwość poznania trudnych losów mieszkańców średniowiecznej wsi. Surowe warunki klimatyczne, prowizoryczne miejsca do mieszkanie i ciągła praca była codziennością. Do tego należy dodać biedę i ubóstwo oraz brak dostatecznej ilości pożywienia. życie w tamtym okresie wymagało ogromnych nakładów, trudu i znoju.

Wszyscy mamy wyobrażenie angielskiej wsi czasów średniowiecza ukształtowane przez filmy historyczne. Powyższa książka nie obala tych obrazów, a raczej w interesujący sposób systematyzuje i uzupełnia naszą wiedzę. Widzimy więc wspólnoty chłopów gospodarujących na dzierżawionych od pana polach, mających wspólne tradycje i obyczaje. To wszystko jest szczegółowo opisane przez autorów powołujących się na masę przykładów zaczerpniętych z zachowanych dokumentów. Dowiadujemy się jak się ubierali angielscy chłopi, co jedli, jak wyglądały ich domy. Autorzy opisują także życie rodzinne i małżeńskie, nie pomijając tematu seksu i obostrzeń z nim związanych. Dostajemy szczegółowy opis wykonywanych na przestrzeni roku prac polowych, a także roli księży i życia religijnego. Z pewnością autorzy musieli wykonać gigantyczną pracę w archiwach by dotrzeć do tak wielu informacji i móc przedstawić tak liczne źródła. Niemniej czynią to w sposób przystępny, stylem, który może wzbudzić ciekawość nie tylko profesjonalnych historyków. I tylko szkoda, że wieś angielska jest tak bardzo różna od polskiej i w żaden sposób życie naszych przodków nie przystaje do tego o czym możemy przeczytać tutaj. Może powyższa monografia mogłaby się stać inspiracją dla rodzimych historyków?

Życie w średniowiecznej wsi Frances i Josepha Gies to ciekawa propozycja dla tych, którzy pasjonują się wiekami średnimi. To de facto monografia jednej z angielskich wsi, obecnie położonej w opactwie Ramsey i znanej jako Elton. Autorzy pieczołowicie opisali strukturę wiejskiej osady, prawa w niej panujące, hierarchię jej mieszkańców, ich stroje i obyczaje oraz nieliczne chwile wolne od pracy. Znakomitym uzupełnieniem jest przelicznik miar i wag oraz słowniczek pojęć i terminów ściśle powiązanych z tematyką wsi średniowiecznej. Ciekawa lektura nie tylko dla amatorów historii.

Przed nami jedna z części trylogii średniowiecznej.Tym razem możemy poznać z bliska życie wsi.

Ogrom ciekawej wiedzy podanej w bardzo przystępny sposób.To wielka zaleta tej książki.Poszczególne rozdziały koncentrują się na kolejnych zagadnieniach.Treść okraszona mnóstwem rycin uzupełniających tekst.

Czyta się łatwo i przyjemnie.Choć to książka o historii,pochłania się ją bez wysiłku.Może dzięki przedstawieniu przypadków poszczególnych osób,a nie tylko suchych faktów i liczb.

Nie ukrywam,że najbardziej zainteresowały mnie fragmenty dotyczące ówczesnych strojów (typowa kobieta),ale cała reszta jest równie ciekawa.Polecam.

W północno-zachodniej części hrabstwa Cambridgeshire, niewiele ponad 100 km na północ od Londynu leży sobie dziś niewielka wioska zwana Elton. Przepięknie usytuowana wśród malowniczych, zielonych wzgórz i pól przyciąga wzrok swoimi kamiennymi, szarymi budowlami położonymi wzdłuż dwóch głównych ulic. I rzadko kto pomyśli, że wioska to pozostałość po osadzie sprzed ponad tysiąca lat i jest jedną z najlepiej opisanych wsi średniowiecznych na skalę europejską. Elton ma najstarszą i najbardziej kompletną dokumentację dotyczącą średniowiecznej wsi - spisy, sprawozdania finansowe, akty dworskie i właśnie to stanowi bazę, która posłużyła autorom do przybliżenia nam życia codziennego mieszkańców wsi, ich obowiązków i praw, w radości i chorobie, od poczęcia do śmierci.

W dziesięciu rozdziałach autorzy skrupulatnie opisują nam wszelkie aspekty życia w średniowiecznej wsi, relacje między tzw panem, wójtem i plebanem, współzależności wasalskie, służebne, finansowe.

Kim był revee? Czy wśród chłopów było zróżnicowanie finansowe i majątkowe oraz skąd się wzięło?

Jak żyli, co jedli na co dzień a co od święta? Jakie zwierzęta hodowali, co uprawiali i jak świętowali?

Pewnie dla wielu z was ( tak jak i dla mnie ) najciekawszy rozdział dotyczył małżeństwa i życia rodzinnego. Okazuje się, że wieśniacy wcale tacy pruderyjni nie byli, małżeństwo nie koniecznie zawierane było przed plebanem w kościele czy kaplicy, a niekiedy po prostu sankcjonowało stan faktyczny. Jakie kary groziły za cudzołożenie? Czy seks przedślubny był stygmatyzowany? Jakie obowiązki ciążyły na współmałżonkach?

Czy wieśniak mógł zapewnić sobie cos w rodzaju „emerytury” z prawa np. przekazania ziemi innemu rolnikowi? Jak sobie radzono w sprawach przekazywania dóbr?

Co jedli, jak się ubierali, jak wyglądały typowe rozrywki i dzień po pracy?

Obszerny rozdział poświęcony jest higienie… cóż, pewnie domyślacie się możliwości w tym zakresie.

Niezmiernie ciekawy jest też rozdział o życiu duchowym ludzi wsi oraz powiązaniach parafialnych. Co winien był chłop swojemu wikaremu, jakie obowiązki miała parafia wobec biskupa i co kościół mógł a czego nie wobec wieśniaków. Nie od dziś wiadomo ,że celibat to fikcja i dziś i w przeszłości , sporo zabawnych historyjek tego dotyczy.

Znajdziemy też przykładowe kazania wikarych – źródło niezrównane do poznania sposobu myślenia średniowiecznego chłopa.

Reasumując : wieś nie była osadą bezwolnych i poddanych bezgranicznie panu ludzi. Była to społeczność dobrze zorganizowana , wielowarstwowa, ze swoją swoistą jurysdykcją, obszarami na które ani pan ani pleban wpływu wielkiego nie mieli. Chłopi potrafili się panu przeciwstawić ale była też wśród nich i grupa „ lizusów” donosząca o wszystkim i na wszystkich , licząc na korzyści z tego tytułu. Pan miał świadomość ,że społeczeństwo wiejskie jest podstawą jego zamożności , kontrolował i ingerował ale chętnie powinności w naturze zamieniał na korzyści finansowe.

Książka napisana z benedyktyńską cierpliwością w oparciu o ogrom źródeł , których indeks zamieszczony jest na końcu. Pomimo ,że to praca historyczna, czyta się świetnie , szybko i z wypiekami na twarzy. Dla mnie osobiście połączenie przyjemnego z pożytecznym – wzbogaca wiedzę a nie męczy językiem przeznaczonym wyłącznie dla fachowców.

Fajna lektura na wakacje, wszak feudalna ,średniowieczna wieś odcisnęła piętno na całej Europie i przy odrobinie zaangażowania , wszędzie zauważymy jej relikty. Gorąco polecam.

Jeśli ktoś potrafi w sposób atrakcyjny pisać o średniowieczu, to są to Giesowie. Ich kolejna powieść "Życie w średniowiecznej wsi" przedstawia realia codziennego funkcjonowania chłopów. Autorzy w oparciu o bogatą bibliografię napisali książkę rzetelną, wiarygodną, a przy tym przystępną zarówno dla mediewisty, jak i osoby zaczynającej swoją przygodę z mrocznymi wiekami.

Giesowie każdy rozdział poświęcili osobnemu zagadnieniu. Wzięli na warsztat zarówno społeczeństwo, relację chłopów z kościołem, a także strukturę wsi jako miejsca zamieszkania. Dzięki temu książka jest klarowna i uporządkowana, a materiał ilustracyjny przystępny. Warto zwrócić uwagę, że zamieszczone ilustracje są autentycznym źródłem historycznym. Giesowie zamieścili fragmenty fresków, psałterzy, czy obrazy średniowiecznych artystów, stanowiących dopełnienie omawianych przez nich zagadnień. Nie zapomnieli również umieścić z tyłu książki terminów, mogących sprawiać problem niektórym czytelnikom. Całość książki uzupełnia tabela z przelicznikiem miar i wag, funkcjonująca w średniowiecznym życiu wsi.

Książka zarówno w swojej treści jak i formie spełni oczekiwania każdego czytelnika zainteresowanego średniowieczem. Życzmy sobie więcej takich pozycji, które w tak rzetelny i przystępny sposób oczarują każdego odbiorcę.

Książkę dostałam – pewnie sama bym po nią nie sięgnęła – ale wcale nie żałuję, że ją przeczytałam. Zawiera mnóstwo informacji wyciągniętych ze źródeł historycznych (widać naprawdę ogrom pracy włożony w przygotowanie materiałów), konkretnych przykładów, ludzi, jedynym jej mankamentem dla mnie jest fakt, iż opiera się na średniowiecznej wsi angielskiej, więc niestety nieco odbiega od realiów polskich, na szczęście w przypisach tłumacza znajdują się odniesienia do polskiej wsi. Książka jest napisana bardzo przystępnie, szybko i łatwo się ją czyta, niektóre fakty bawią lub zaskakują (zaskakują zarówno pozytywnie, jak i negatywnie). Podzielona jest na rozdziały odnoszące się m.in. do różnych dziedzin życia, np. „Jak żyli chłopi”, „Małżeństwo i rodzina”, „Wiejska sprawiedliwość”.

Pozostałe tytuły trylogii to: „Życie w średniowiecznym zamku” i „Życie w średniowiecznym mieście” - przypuszczam, że mogą być jeszcze ciekawsze.

Książka napisana w bardzo przystępnej formie dla czytelnika, który jest zainteresowany życiem w epoce średniowiecza, ale jak dotąd doktoratu z historii jeszcze nie sfinalizował :)

Rozdziały poukładane są tematycznie, poznajemy życie w średniowiecznej wsi z perspektywy zwykłego chłopa jak i pana. Autorzy w ciekawy sposób przedstawiają nam także, jak wyglądało życie rodzinne w tamtej epoce, jak funkcjonowała wspólnota kościelna oraz w jaki sposób ludzie dochodzi sprawiedliwości w sprawach spornych.

Muszę przyznać że książkę czyta się bardzo szybko, mimo tego, że oprócz rozrywki dostarcza nam przecież także sporej dawki informacji. Z jednego rozdziału, przechodzi się płynnie do drugiego, ale także spokojnie można między nimi „skakać”. Autorzy zadbali o to, aby czytelnik mógł wejść w tamten świat jeszcze głębiej dzięki mapą oraz ryciną zawartym w każdym z rozdziałów. Dodatkowo na końcu książki znajdziemy przelicznik ówczesnych miar raz słowniczek trudniejszych pojęć związanych ze średniowieczną wsią.

Moja ocena książki jest bardzo pozytywna, ta część moim zdaniem jest równie dobrze przygotowana, jak wcześniejsza „Życie w średniowiecznym zamku”. Jeżeli ktoś lubi w przystępny sposób poczytać trochę o historii średniowiecza oraz życiu ówczesnych ludzi to gorąco polecam :)