Śląski horror. O diabłach, skarbnikach i utopcach

Wybór opowieści pełnych grozy, mówiących o tym, że zło zawsze bywa ukarane. Takie opowieści przez całe lata snuli gawędziarze, których nie brakowało w śląskich wioskach i miasteczkach, znali je dziadkowie i gdy zapadał zmierzch – przekazywali je wnukom, strasząc je i pouczając zarazem. Pojawiały się w tych opowieściach utopce, strzygi, straszliwe upiory, dusze pokutujące za swoje winy, diabły czyhające na tych, którzy grzeszyli. Bardzo ważne były tu również wskazówki, jak należy postępować, aby pokonać potwory i demony, uniknąć niebezpieczeństwa w miejscach uznanych za przeklęte. Dziś opowieści te nazwalibyśmy na pewno horrorami! Eine Auswahl an Gruselgeschichten, die uns eindringlich daran erinnern sollen, dass eine jede böse Tat stets bestraft w...

Pani Legenda, uśmiechając się przyjaźnie, podała nam swoje zwierciadło, w którym wartko i barwnie przetoczyły się obrazy z naszej górnośląskiej Ojczyzny. Widzieliśmy śląskie wzgórza oraz daleką nadodrzańską równinę; wielkie miasta oraz spokojne wioski schowane po lasach; rolnika, górnika oraz baśniowe postacie; widzieliśmy teraźniejszość i często odsuwaliśmy zasłonę przeszłości. Mimo tej wielości poruszanych spraw nie powstało zagmatwanie, ponieważ w tle stał obraz, który wszystkie okrutne postacie i zdarzenia połączył w jedną całość. Każda z opowiadanych tu legend jest tylko kreską lub plamką farby na tym wizerunku, który – na początku zamazany i ciemny – po przeczytaniu kolejnej strony staje się pełniejszy, jaśniejszy i cieplejszy...

Czy demonologia śląska zasługuje na wyodrębnienie, na specjalne potraktowanie?. Czy różni się od demonologii polskiej w ogóle i od demonologii, nazwijmy je, regionalnych? Z pewnością tak! Cechą wyróżniającą jest ogromna liczba i różnorodność opowieści wierzeniowych o demonach wodnych utopkach, o demonach podziemnych, w szczególności kopalnianych, o upiorach grobowych strzygach i strzygoniach. W wierzeniach ludności Śląska bogato reprezentowane są również demony specyficzne, własne, rodzime. Czy po tradycyjnej śląskiej demonologii ludowej cokolwiek przetrwało do obecnych czasów? Odpowiedź brzmi jednoznacznie i pozytywnie. Reminiscencje podań wierzeniowych, swobodnie przekształcanych wprawdzie, nadal stanowią inspiracje dla wielu ludzi. Są tematami dekla...

Dorota Simonides, wybitny etnolog i folklorysta o międzynarodowej sławie, jest autorką o ogromnym dorobku naukowym. Niejedna z jej książek, dzięki swej przystępności i barwnemu językowi, stanowi nie tylko prezentację wyników uznanych za pionierskie badań naukowych, ale i od iluś już lat jest ulubioną lekturą wielu czytelników – jak bijący rekordy popularności zbiór dowcipów śląskich Bery śmieszne i ucieszne. Książka, która prezentujemy czytelnikom, Szczęście w garści. Z familoka w szeroki świat ukazuje niezwykłe życie autorki, obfitujące w nieoczekiwane sploty okoliczności, wydarzenia dramatyczne i wywołujące uśmiech – wzrusza i bawi. "[…]wspomnieniowa książka opolskiej uczonej jest przede wszystkim zapisem najcieplejszych ludzkich uczuć. W...

Czytajmy klasyków, by poznać przyszłość – nawołuje Ryszard Koziołek, pokazując, jak ważna dla przetrwania naszego gatunku jest zdolność rozumienia i komentowania literatury. Bo to właśnie literatura dostarcza nam narzędzi do wyobrażania sobie przyszłości, to ona pomaga nam odróżnić kłamstwo fikcji od kłamstwa, które podaje się za prawdę. Skomplikowane? Nie mniej niż fake newsy, medialne manipulacje i gąszcz wiadomości udostępnianych w internecie. Literatura w interpretacji Koziołka to nie martwy zapis, oceniany przez krytyków, opisywany przez literaturoznawców i przeznaczony do tego, by dręczyć młodzież szkloną. To spoglądanie w lustro kultury, specjalna odmiana edukacji obywatelskiej, której celem jest nie tylko rozumienie świata, ale też wytworz...

Nowe, uzupełnione wydanie pierwszej biografii Kazimierza Kutza. Cały ten Kutz Aleksandry Klich to znakomita biografia, napisana na szybkim oddechu, zasuwająca równie dziarsko, jak żył i tworzył jej bohater. Wyszedłszy ze śląskiego familoka, w łódzkiej Filmówce – jak sam mówił – „zapierdalał potwornie”, żeby przetrwać i nadrobić dystans dzielący go od kolegów. Utalentowany i odważny, dzięki zakorzenieniu w śląskiej kulturze i wartościach stworzył filmy oryginalne, stanowiące w polskim kinie zjawisko absolutnie nowe. Jako artysta i polityk – prowokował swoją bezkompromisowością, ciętym językiem, jakim rozprawiał się z oponentami. Całe życie walczył o ukochany Śląsk, którego obraz przeobraził w mit, ale równie mocno angażował się w spr...

Jak zachęcić dziecko do czytania? To proste! Pokazując mu, że czytanie jest pasjonujące, radosne, mądre, kolorowe, rozśmieszające. Czyli wręczając dziecku tę oto cudowną książkę. Bajki rozśmieszajki nadają się doskonale na pierwszą lekturę dla dzieci zaczynających czytać. Z powodzeniem mogą być także czytane najmłodszym wielbicielom książek. Opowiadają one o niezwykłych przygodach pięciorga bohaterów: zapomnianej lokomotywy, latającej krowy, słonia Pyrrusa, odkrywcy skarbu Andrzeja i podróżnika Jana. Napisane są pięknym, a zarazem pełnym życia językiem. Jest w nich dużo akcji i humoru, a równocześnie niosą w sobie wiele mądrości. Książka została bogato zilustrowana przez uwielbianego w Polsce i za granicą artystę Artura Piątka. Jego pra...

Katowicka "Gazeta Wyborcza" i Muzeum Śląskie wydały książkę podsumowującą konkurs na najpiękniejsze śląskie słowo. W "Antologii. Najpiękniejsze Śląskie słowa" znalazły się najciekawsze wyrazy wraz z uzasadnieniami nadesłanymi przez czytelników, w tym - "przoć" uznane za najpiękniejsze śląskie słowo.

Zwierzaki-dzieciaki się nudzą, więc skrzat Jagódka postanawia zapewnić im rozrywkę i wystawić w lesie przedstawienie. Reżyserskie i aktorskie trudy wynagradza zespołowi niekłamany zachwyt małych widzów. To nic, że ?Bajka o rybaku i złotej rybce? zamienia się w ?Bajkę o złotej rybce zamienionej w?? Posłuchajcie sami!

Trzeba umieć się z siebie śmiać – Polaków portret własny, śmieszno–straszny. Trzy dramaty Marka Modzelewskiego: Inteligenci, Wstyd i Kto chce być Żydem? czyta się jak wciągającą prozę. Autor, niebywale wyczulony na polskie absurdy i hipokryzje, sprawia, że w jego utworach stajemy nadzy jak przed lustrem. Wady, które zwykle skrzętnie zamiatamy pod dywan, w dramatach Modzelewskiego wybrzmiewają szczególnie głośno. Obrywa się po równo wszystkim: aspirującym inteligentom, postępowym feministkom, elicie intelektualnej oraz parweniuszom. Przez pryzmat tych niebanalnych postaci możemy zobaczyć własne kołtuństwo i obłudę. I – być może – zasłużyć na katharsis. „Najwrażliwszy człowiek w mieście. Grzech nie kochać. Polecam!” – Izabel...

Marta Fox, katowiczanka, Ślązaczka w pierwszym pokoleniu, pisze swoją balladę o mieście nad Rawą. A w balladzie o tym, jak się odnaleźć pomiędzy polszczyzną ze wschodnim zaśpiewem a śląską godką, pomiędzy traumą z dzieciństwa, związaną z wojenną przeszłością ojca, górnika bez czapki z piórami, a pragmatyzmem śląskiego bytowania w tradycyjnej kamienicy. To rzecz o miejscach, w których autorka zapuszczała korzenie i o ludziach, z którymi się przyjaźni/przyjaźniła. Jest w tej opowieści nadwrażliwość dziewczynki, której podcinano skrzydła, konsekwencja nauczycielki i upór pisarki, próbującej podążać własną ścieżką. Głównym bohaterem jest jednak magiczne miasto, które "nie wierzy łzom, tylko czynom", miasto w ruchu i zmianach, ze swoimi...

Dlaczego ludzie już u samego zarania swoich dziejów tworzyli mity, najrozmaitsze legendy i baśnie i przekazywali je następnym pokoleniom? Czy tylko dlatego, że tak długo nie istniały ani kino, ani telewizja? Jeśli zastanowimy się nad charakterem wielu tych opowieści, dostrzeżemy bez trudu, że powstawały jako swoista skarbnica wiedzy o początkach świata i wszechrzeczy, wyłanianiu się porządku społecznego i moralnego. Tym samym stawały się świadectwem potrzeby zrozumienia otaczającej rzeczywistości, oswajania tego, co nieznane i obce, a nade wszystko – odnalezienia sensu i sposobu życia. Profesor Dorota Simonides, wybitna znawczyni kultury ludowej i jej tradycji, w swojej najnowszej książce pragnie poprzez prezentację starannie dobranych tekstów folklorystycz...

Dorota Simonides, wybitny etnolog i folklorysta o międzynarodowej sławie, jest autorką o ogromnym dorobku naukowym. Niejedna z jej książek, dzięki swej przystępności i barwnemu językowi, stanowi nie tylko prezentację wyników uznanych za pionierskie badań naukowych, ale i od iluś już lat jest ulubioną lekturą wielu czytelników – jak bijący rekordy popularności zbiór dowcipów śląskich Bery śmieszne i ucieszne. Książka, która prezentujemy czytelnikom, Szczęście w garści. Z familoka w szeroki świat ukazuje niezwykłe życie autorki, obfitujące w nieoczekiwane sploty okoliczności, wydarzenia dramatyczne i wywołujące uśmiech – wzrusza i bawi. "[…]wspomnieniowa książka opolskiej uczonej jest przede wszystkim zapisem najcieplejszych ludzkich uczuć. W...