„Dariusz Jagiełło” – książki

Publikacja jest adresowana przede wszystkim do studentów studiów prawniczych, a także administracyjnych czy zawodowych studiów policyjnych. Stanowi ona uzupełnienie podręczników akademickich, ułatwia zrozumienie i przyswojenie treści przepisów zarówno części ogólnej, szczególnej, jak i wojskowej Kodeksu karnego. Komentarz ma służyć studentom jako pomoc podczas warsztatów czy ćwiczeń, a aplikantom do zawodów prawniczych jako repetytorium podstawowej wiedzy z prawa karnego. Skorzysta z niego również każdy człowiek niebędący prawnikiem, który dla własnych potrzeb chciałby zrozumieć treść przepisów karnych i poznać przyjętą ich wykładnię. „Zespół uznanych specjalistów prawa karnego i prawa karnego procesowego podjął się bardzo ambitnego zadania – krótkiego skomentowania przepisów prawa karnego (części ogólnej, szczególnej i wojskowej). To niewątpliwie trudne zadanie. (…) komentarz ma trafić do wszystkich studentów realizujących przedmiot prawo karne, nie tylko na kierunku prawo. (…) Komentarz może również z powodzeniem służyć aplikantom, jako pomoc dydaktyczna, ale także innym osobom, które będą chciały dotrzeć do podstawowej wiedzy z zakresu prawa karnego. Jest to kolejna inicjatywa wydawnicza (T. Gardocka D. Jagiełło Kodeks postępowania karnego, Warszawa 2018), która – jak uważam – zostanie dobrze przyjęta” – prof. zw dr hab. Stanisław Hoc, Katedra Prawa Karnego Uniwersytet Opolski.

Prezentowany tom zawiera komentarz do art. 40 Konstytucji RP statuujący zakaz tortur, nieludzkiego i poniżającego traktowania i karania. Poza ujęciem stricte konstytucyjnym Autor odnosi się także do walki z terroryzmem, przywołując przy tym szereg orzeczeń ETPCz. Nie umknęła uwadze kontrowersyjna nowelizacja kodeksu karnego, która weszła w życie 1 października 2023 r. w zakresie wpływu na komentowany przepis konstytucyjny.

Prezentowany tom zawiera komentarz do dwóch przepisów art. 145 i 156 Konstytucji RP. Mieszczą się one w rozdziałach: V „Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej” oraz VI „Rada Ministrów i administracja rządowa”. Łączne ich komentowanie związane jest z zagadnieniami odnoszącymi się do odpowiedzialności związanej z zajmowanym urzędem, czy pełnieniem odpowiednich stanowisk państwowych. Niewątpliwie łączącym ich elementem jest postępowanie przed Trybunałem Stanu.

Publikacja zawiera teksty odnoszące się do szeroko pojmowanej problematyki informatyzacji i jej wpływu na kształt prawa. Problemy te ukazane zostały, począwszy od prawa rzymskiego, poprzez prawo globalne, aż do prawa nowych technologii. Autorzy skupili się na zagadnieniach związanych z kwestiami rodzinnymi, np.: modelami rodziny, pozycją kobiety w systemie prawa, obowiązkiem alimentacyjnym. Omówiono też różne formy przemocy związane z cyfryzacją oraz problemy dotyczące sytuacji kobiety w społeczeństwie od czasów antycznego Rzymu do świata wirtualnego. Publikacja zawiera ponadto teksty dotyczące sztucznej inteligencji, np.: prawo do prywatności w wirtualnym świecie czy prawo gospodarcze a technologie teleinformatyczne. Monografia w swym założeniu ma stanowić swoisty pomost dyskusyjny pomiędzy prawnikami, którzy zajmują się prawem tradycyjnym, czyli prawem rzymskim, a tymi, którzy zajmują się prawami nowych technologii, prawem typowym dla epoki cyfryzacji. Bez tego dialogu wiele rozwiązań normatywnych, budowanych w odseparowanych, zamkniętych środowiskach prawniczych, byłoby bowiem oderwanych od siebie. Nowe rozwiązania zaś mogą pozostać niezrozumiałe w dotychczasowym kontekście kulturowym. Tylko dialog i wspólne publikacje przedstawicieli różnych środowisk prawniczych mogą doprowadzić do powstania dobrej jakości przepisów prawa, akceptowanych przez większość społeczeństwa uformowanego już w sposób typowy dla społeczeństwa cyfrowego. Książka została przygotowana głównie przez pracowników Uniwersytetu SWPS, studentów i doktorantów, uczestniczą w niej także osoby z ośrodków krajowych (Uniwersytet Rzeszowski, Uniwersytet Wrocławski czy Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie) oraz zagranicznych (Universidad de Las Palmas de Gran Canaria, Universitat Jaume I, Università degli Studi di Bari Aldo Moro), współpracujących z Uniwersytetem SWPS.

Celem Autorów monografii jest przedstawienie regulacji europejskiej dotyczącej broni palnej dostępnej dla obywateli, reglamentacji dostępu wynikającej z dyrektyw europejskich i implementacji tych przepisów w prawie krajowym. Prawodawca unijny uznaje, że nie jest możliwe osiągnięcie stanu bezpieczeństwa publicznego bez restrykcyjnych regulacji kwestii broni palnej. Prawo polskie, co do zasady restrykcyjnie reglamentujące posiadanie broni przez obywateli, w kwestiach szczegółowych, nie może być uznane za w pełni dostosowane do wymagań Unii Europejskiej. Restrykcyjność reglamentacji jest z drugiej strony kwestionowana przez grupy obywateli szczególnie, ze względów sportowych, łowieckich lub kolekcjonerskich, zainteresowane bronią. Problem ten dostrzegany jest też u naszych sąsiadów i, wydaje się, że ze względu na wspólne europejskie bezpieczeństwo, nie można liczyć na rozwiązania satysfakcjonujące te grupy obywateli. Aktualne pozostaje czy Polska powinna pozostawać w grupie państw o szczególnie restrykcyjnej reglamentacji, czy też kierunek ten powinien w granicach dopuszczalnych przez prawo unijne ulec złagodzeniu.

Prezentowany tom jest kolejną częścią komentarza do przepisów Konstytucji RP. Jego przedmiotem są przepisy dotyczące państwowej funkcji karania zawarte w Konstytucji RP w art. 41 i 45, które zostały zamieszczone w Rozdziale II „Wolności prawa i obowiązki człowieka i obywatela”, w części dotyczącej „Wolności i praw osobistych”. Obydwa przepisy odnoszą się do szeroko pojmowanego prawa jednostki do wymiaru sprawiedliwości oraz praw i obowiązków odnośnie do pozbawienia wolności i zatrzymania, a także wynikających z tego konsekwencji. Bardzo rozbudowany art. 41 odnosi się m.in. do: nietykalności osobistej; odwołania się od niesłusznego zatrzymania i aresztowania; warunków związanych z tymczasowym aresztowaniem; humanitarnego traktowania, a także prawa do dochodzenia odszkodowania. Natomiast art. 45 ustanawia ramy i warunki prawa do sądu.

Kodeks postępowania karnego. Krótki komentarz dla studiujących jest adresowany do studentów prawa uczących się na temat postępowania karnego na poziomie podstawowym (jednolite studia magisterskie) lub wyższym (seminaria magisterskie i doktorskie z zakresu prawa karnego). Z „Komentarza” będą mogli skorzystać również aplikanci. W „Komentarzu” wyjaśniono treści przepisów procesowych, które nie zawsze są dla czytającego jasne. Autorzy kładą szczególny nacisk na wskazanie powiązań między poszczególnymi przepisami. Konstrukcja Kodeksu postępowania karnego może sprawiać problemy początkującym prawnikom: często skutek naruszenia przepisu pojawia się w zupełnie innym miejscu. Zdarza się również, że instytucja prawa procesowego nie jest uregulowana kompleksowo w jednym rozdziale czy nawet dziale ustawy, a jej rzeczywisty kształt i funkcjonowanie można zrozumieć tylko znając wszystkie te przepisy. Istotne dla zrozumienia instytucji procesowej przepisy znajdują się także w „Kodeksie karnym”. „Komentarz” obejmuje tę część kodeksu, która omawiana jest podczas studiów i aplikacji.

W obliczu rosnącego zagrożenia terrorystycznego coraz poważniejszym problemem jest pozyskiwanie informacji przez organy ścigania i służby specjalne. Dylematem, przed którym stają coraz częściej jest to, jak daleko mogą ingerować w prawa i wolności obywatelskie, by nie dopuścić do ataków terrorystycznych, zmniejszyć prawdopodobieństwo ich zaistnienia, wykryć ich organizatorów i udowodnić im winę. Powszechność istniejących zagrożeń powoduje jednak, że walka z terroryzmem jest bardzo trudna i wymaga innych metod niż te, które są wykorzystywane w zwalczaniu przestępczości kryminalnej. Celem, który postawili sobie autorzy, jest ocena, na ile taka ingerencja jest możliwa, akceptowalna społecznie, a także co robić, by była zgodna z prawem. Książka jest adresowana do funkcjonariuszy i pracowników instytucji państwowych zajmujących się problematyką bezpieczeństwa państwa, zarówno w ujęciu wewnętrznym, jak i wewnętrznym: Policji, Żandarmerii Wojskowej, cywilnych i wojskowych służb specjalnych, ale także do prokuratorów, sędziów, adwokatów, radców prawnych, przedstawicieli środowisk naukowych zajmujących się tą problematyką oraz studentów bezpieczeństwa wewnętrznego, a także prawa.