„Józef Bartłomiej Zimorowic” – książki

Niniejszy tom jest XI z serii "Lubelska Biblioteka Staropolska" Ksiażka zawiera oryginalny tekst w języku łacińskim oraz tłumaczenie na język polski. Całość poprzedzona jest obszernym wprowadzeniem.

Józef Bartłomiej Zimorowic (1597–1677) przyszedł na świat jako syn podlwowskiego majstra murarskiego. Kształcił się prawdopodobnie we Lwowie, najpierw w szkole katedralnej, potem w nowoutworzonym kolegium jezuickim, w którym przez rok uczył się poetyki, a przez półtora retoryki. Pod wpływem duchownych preceptorów lata 1617–1619 spędził w nowicjacie u jezuitów w Krakowie, nie zdecydował się jednak na wstąpienie do zakonu. Po powrocie do rodzinnego miasta zatrudnił się jako pomocnik pisarza urzędu radzieckiego. Karierę urzędniczą rozpoczął w 1640 r., obejmując urząd pisarza ławy i pisarza rady miejskiej, a w 1646 również ławnika. W 1648 r. został wybrany dożywotnim rajcą lwowskim i jako taki pełnił szereg eksponowanych funkcji, m.in. burmistrza królewskiego, burmistrza radzieckiego i burmistrza pospólstwa. Na jego łacińską twórczość składają się opracowania historyczne dotyczące Lwowa, mowy religijne i okolicznościowe oraz zbiór hymnów poświęconych Świętej Rodzinie Iesus, Maria, Ioseph (1640). Z polskich dzieł poetyckich Zimorowica do najciekawszych należą dwa zbiory, Sielanki nowe ruskie (1663) oraz Hymny na uroczyste święta Bogarodzice. Hymny na uroczyste święta Bogarodzice Maryjej (1640) stanowią najważniejsze dzieło liryczne Zimorowica. Na zasadniczą część zbioru składa się dwanaście hymnów poświęconych najważniejszym świętom maryjnym, które utkane zostały z ustępów biblijnej Pieśni nad pieśniami doprawionych elementami petrarkistycznymi. Dzięki zatarciu motywowanych przez uroczystości sytuacji fabularnych na rzecz skupienia na miłosnym dyskursie Oblubieńca Jezusa, Oblubienicy Bogarodzicy i złaknionego ich miłosierdzia wiernego poeta uzyskał niezwykły efekt artystyczny. Hymny dopełnia wariacja na temat Pozdrowienia anielskiego i Litanii oraz przekłady kilku łacińskich kantyków i antyfon maryjnych, udatnie konkurujące z wcześniejszymi translacjami. Stwarzają one odpowiedni kontekst dla hymnów autorskich, nobilitując je jako równoważne i równoprawne teksty o charakterze modlitewnym.

Niniejsza edycja zawiera trzy unikatowe juwenilia Zimorowica: Żywot Kozaków lisowskich (1620), Testament Luterski żartownie napisany (1623) oraz Pamiątkę wojny tureckiej w roku 1621 (1623). Pierwsze dwa to nieduże zbiory łączące elementy satyry z poetyką parodii sowiźrzalskich. Żywot w żartobliwy sposób ukazuje dalekie od żołnierskiej karności obyczaje tyleż słynnych, ile osławionych lisowczyków, honorując jednak ich brawurowe męstwo i dokonania. Testament to niewybredna, acz sprawnie napisana satyra wymierzona przeciwko protestantom, skupiona przede wszystkim na osobie Marcina Lutra. Z kolei Pamiątka jest poematem opiewającym sukces militarny armii Jana Karola Chodkiewicza w bitwie z siłami osmańskimi pod Chocimiem. Młodzieńcze utwory lwowskiego poety stanowią przykład typowej dla początków XVII w. wierszowanej publicystyki, na której tle wyróżniają się jednak poziomem i pomysłowością. Józef Bartłomiej (1597–1677) przyszedł na świat w rodzinie podlwowskiego majstra murarskiego Stanisława Ozimka. Kształcił się w szkole katedralnej we Lwowie, a następnie u jezuitów w Krakowie. Swoje życie związał z rodzinnym grodem. W 1624 r. został zaprzysiężony na obrońcę sądowego, uzyskując status obywatela miejskiego oraz prawo do piastowania urzędów (zmienił wtedy nazwisko na brzmiące bardziej z mieszczańska – Zimorowic). Dzięki koligacjom i pracowitości awansował na stanowisko pisarza (1640), ławnika (1646), a następnie dożywotniego rajcy (1648), kilkakrotnie powierzano mu też urząd burmistrza Lwowa. Dziś pamiętany jest głównie jako autor Sielanek nowych ruskich (1663) oraz spisanej po łacinie kroniki miasta Leopolis triplex (wydanej dopiero w XIX w.). Pisywał także łacińskie i polskie utwory religijne, dzieła historyczne, wygłaszał mowy okolicznościowe podczas uroczystości miejskich. Opublikował (1654) ułożone przez przedwcześnie zmarłego brata Szymona Roksolanki, to jest Ruskie panny (ok. 1629).