„Adam Hlebowicz” – książki

Podróż na Wschód Adama Hlebowicza zawiera uporządkowane tematycznie artykuły poświęcone głównie problematyce kresowej: rozważania nad znaczeniem pojęcia „Kresy” i przywracaniem pamięci o nich oraz ilustrowany przykładami opis zagłady polskich elit i strat kultury materialnej na Wschodzie. Trzon książki stanowią reportaże o ludziach i miejscach - od ziem utraconych przez Karelię, Bajkał po Kazachstan. „Objąłem tą książką bardzo szerokie terytorium, bo Syberię, jezioro Bajkał i Ułan Ude, na północy sięgnąłem Karelii i niemalże kręgu polarnego, a na południu - Kazachstanu, stepów akermańskich oraz Odessy, jednak świat przedstawiony zaczyna się tuż po przekroczeniu wschodniej granicy Polski. Nad Kanałem Augustowskim, w Pożajściu i we Lwowie. Piszę o dziedzictwie Wielkiego Księstwa Litewskiego i dawnych Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej, o pomnikach i grobach polskich zesłańców oraz męczenników, o naszych rodakach z uporem podtrzymujących trwanie kultury i języka polskiego. W czterech częściach publikacji starałem się zawrzeć bogactwo zróżnicowanej rzeczywistości dawnych Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Tej minionej ? dzisiaj często zaklętej już tylko w murach dawnych pałaców i świątyń, i tej dzisiejszej, którą uosabiają przede wszystkim żyjący tam ludzie. Książka jest plonem kilkudziesięciu wyjazdów za linię Bugu i Sanu. Ostatni rozdział zatytułowałem Zbrodnie systemu, bo właśnie system komunistyczny przyniósł z sobą zagładę ogromnej części dawnego dziedzictwa Rzeczypospolitej”. – A. Hlebowicz

Słownik prezentuje sylwetki kapłan ów, nauczycieli, naukowców i innych przedstawicieli elit polskich, którzy po 1945 r. pozostali na terenie ZSRS. Jedni nie chcieli, a inni nie mogli osi ąść w powojennej Polsce. Podjęli misję przeciwstawiania się sowietyzacji, ocalenia języka, kultury, przechowania wiary choćby w niewielkim kręgu najbliższych. Nie zabiegali o honory, nie liczyli na ordery czy wyrazy uznania. Niczym żołnierze na straconych placówkach pełnili służbę, nie zważając na jej dramatyczne konsekwencje więzienia i łagry sowieckie, represje, praca na najgorszych stanowiskach, znacznie poniżej kompetencji. Niech zatem biogram każdego z nich przyczyni się do zachowania jego ofiary i pracy w pamięci narodu.

Przedstawiamy powieść realistyczną opisującą podstawowe dylematy współczesnego człowieka. Osią tej historii jest wieloletnia przyjaźń łącząca Polikarpa i Tomasza – dwóch ornitologów, dla których świat ptaków to nie tylko pasja, ale życie i śmierć. Akcja powieści rozgrywa się w tajemniczych Borach, dużym mieście nad morzem, w ujściu rzeki, na półwyspie, a także na Nizinie Panońskiej i Syberii. Osobne miejsce zajmuje leśniczy Odrowąż. Dzięki jego wspomnieniom przenosimy się w czasie do lat ostatniej wojny i okresu powojennego. W tych fragmentach książki pojawiają się autentyczne postacie z naszej najnowszej historii, choć tutaj bez własnych imion i nazwisk i, taką nadzieję ma Autor, w nieco odmienny sposób przedstawione niż to do tej pory w literaturze faktu czyniono. To powieść, w której istotną rolę odgrywa metafizyka. Mówi lub milczy nie tylko sam Bóg, ale także metafizycznie przemawiają wybrane dzieła sztuki i postacie zaczerpnięte zarówno z Biblii, jak i współczesnego świata. Całość jest przedstawiona wśród różnorodnego, wielobarwnego świata przyrody, gdzie w sposób naturalny dla ornitologów dominują ptaki, ale nie tylko one otrzymują tutaj swoje portrety. Adam Hlebowicz – dziennikarz, publicysta, od lat związany z Radiem Plus w Gdańsku. Autor i współautor kilkunastu książek reporterskich, wywiadów, szkiców.