Triada trzecia

Książka ma w zamyśle przywrócić ważne dla kultury filizoficznej dzieła. Przywrócić zgodnie z najlepszymi tradycjami edytorstwa, do których należy wydanie krytyczne, wprowadzenie i komentarz.

W ?Filozofii sztuki? (1865) Hippolyte Taine bada w sposób całościowy historię sztuki europejskiej na przestrzeni wieków. Filozofia sztuki nie jest jednak pracą wpisującą się w obszar krytyki sztuki, ale szeroko pojętej estetyki, a więc służyć ma rozpoznaniu, zrozumieniu i odkryciu zasad wartościowania Piękna. Zastosowana w tym celu metoda krytyczna i historyczna zakłada, że doskonałe, czyli mimetyczne dzieło sztuki nie jest wynikiem zbiegu przypadkowych okoliczności, czy nagłym przebłyskiem geniuszu, ale efektem ściśle określonych warunków. Analiza tych warunków, która prowadzić ma do zrozumienia dzieł sztuki i dostarczyć narzędzi ich hierarchizacji, jest głównym tematem tej pracy.

Przedstawiamy książkę Wieczność świata Dyskusja Jana Filopona z Arystotelesem.

Książka jest pracą filozoficzną i metafilozoficzną z etyki (filozofii moralności). Posiada ponadto profil pedagogiczny, ponieważ dziedzina moralności w jednym z aspektów to właśnie wychowanie i doskonalenie człowieka w jego człowieczeństwie za pomocą sprawności (cnót) moralnych. Autor konfrontuje klasyczny model pedagogiki (za Arystotelesem, Tomaszem z Akwinu i Karolem Wojtyłą) jako nauki o wychowaniu do pełni człowieczeństwa, z nowożytnym i współczesnym jej modelem od strony rozumienia związku z etyką. Nowożytna etyka jest jednak odmiennie pojmowana, bo jest to z jednej strony hedonizm etyczny i pedagogiczny (np. J. Locke’a czy J. J. Rousseau), a z drugiej myśl I. Kanta i J. F. Herbarta, wspólnie wykluczających zasadę realizmu z etyki i pedagogiki. Autor...

Książka składa się z dwóch powieści: Polano i Joasia Alexandre, połączonych postacią tytułowego bohatera - uczonego poszukiwacza średniowiecznych manuskryptów, oraz formą - pisanym przez niego dziennikiem.

Pierwsze polskie nieocenzurowane wydanie debiutanckiej powieści Mario Vargasa Llosy! Ukazaniu się Miasta i psów w 1962 roku towarzyszyła atmosfera skandalu. Pisarza oskarżono o stworzenie fałszywego wizerunku szkoły wojskowej Leoncio Prado w Limie, a książkę publicznie palono. Mimo to Miasto i psy stały się jednym z najgłośniejszych debiutów, zapoczątkowując zainteresowanie literaturą iberoamerykańską na świecie. Kadeci o wdzięcznych imionach Jaguar, Boa, Poeta, Cava umilają sobie internatowe życie, rżnąc w karty, wykradając nauczycielowi testy, przemycając papierosy, prowadząc rozwiązłe życie seksualne, opowiadając sobie o dziewczynach oraz upijając się w melinie pewnego cwaniaka. Ale jeden z chłopców, zwany Niewolnikiem, nie będzie mógł się dosto...

Gabriela Sąkol uprawą żurawek zajmuje się od 12 lat. Obecnie ma niemal dwieście różnych odmian ogrodowych, kilka gatunków botanicznych, sporo ciekawych siewek, a także kilkadziesiąt tiarelli, odmianowych i własnych siewek oraz żuraweczki, które są mieszańcami międzygatunkowymi Heuchera i Tiarella. Kolekcja liczy łącznie około sześciuset egzemplarzy dorosłych i sadzonek, co pozwala na prowadzenie obserwacji i porównanie różnych faz rozwoju roślin. Żurawki są wprowadzane do ogrodów jako element dynamiczny, zmienny w sezonie. Tak jak inne zimozielone rozpoczynają wegetację z końcem marca. Kwiecień, maj, czerwiec to czas, gdy ich najpełniej wybarwione liście oraz kwiaty mają największą wartość ozdobną. Zachwycają kolorystyką i fakturą liści, delikat...

Czym jest świadomość? Jak wyewoluowała? Czym jest doświadczenie zmysłowe? Wielu współczesnych myślicieli powiela błędne przekonania naszych przodków sądząc, że odpowiedzi na te pytania są tajemnicą, której odkrycie nie jest ludziom pisane. Jednak dzięki przenikliwości Daniela C. Dennetta możemy się przekonać, że nawet najgłębsze zakątki naszego umysłu nie muszą pozostawać zagadką. Autor wykorzystuje swoją zdumiewającą wiedzę z zakresu filozofii, psychologii, neurobiologii i sztucznej inteligencji, przedstawia Teorię Wielokrotnych Szkiców, która skrupulatnie wyjaśnia działanie świadomości i znakomicie tłumaczy dlaczego mózg czasem płata nam figle. W błyskotliwy i dowcipny sposób pokazuje, że umysł jest całkowicie zakorzeniony w mózgu, a do...

Historyk i teoretyk nauk przyrodniczych z USA Thomas S. Kuhn (1922-1996) stworzył w XX wieku nowy obraz nauki jako takiej, a nawet wszelkich formacji intelektualnych. Zawarł go w głównym dziele Struktura rewolucji naukowych (1962, 1969; Wydawnictwo Aletheia 2020). W zupełnie nieempirystycznym duchu opisał nie tyle jej liniowy rozwój, ile „skokowe” przemiany. Strategia nauk polega na adaptacji do wybuchających co pewien czas naukowych rewolucji zmieniających zupełnie obraz świata. Stary „paradygmat” jest porzucany, nowy obrasta w zorientowaną na niego „naukę normalną”. Choć ta dynamika nie wyklucza poszukiwania prawdy, klasyczna prawda gubi się gdzieś między paradygmatami w eterze historyczności. Oznacza to więc zmianę podejścia także w filozofii nauki. Ku...

Debiut sceniczny dwudziestoośmioletniego pisarza, wystawiony na scenie Teatru Dramatycznego w 1958 r. Choć autor we wstępie napisał: „Sztuka ta nie zawiera niczego poza tym, co zawiera, to znaczy nie jest żadną aluzją do niczego, nie jest też żadną metaforą i nie trzeba jej odczytywać.”, publiczność wiedziała swoje i odczytała opowieść o państwie tak idealnym, że nie potrzebna jest już w nim policja jak najbardziej aluzyjnie, a Sławomir Mrożek odniósł swój pierwszy sceniczny sukces. „Każdemu neurotykowi, który stale się trapi swoim nędznym losem, polecam napisanie sztuki i wystawienie jej w teatrze” – ironizował później w Baltazarze.

Rządzenie sobą i innymi to X tom słynnych wykładów Michela Foucaulta w Collège de France. Filozof bada tu sposoby i techniki wpływania człowieka na samego siebie i relację ze sobą – a także kształtowania relacji we wspólnocie. Autor bada podmiot jako zdolny do świadomego i samodzielnego nadawania sobie formy dzięki urzeczywistnieniu takich cech jak odwaga, bezpośredniość i prawdomówność. Samotworzenie odbywa się przez właściwą ekspresję – swobodne i otwarte mówienie prawdy, zgodne z oświeceniowym hasłem przywoływanym przez Kanta: „Sapere aude”, czyli „miej odwagę posługiwać się własną mądrością”. Wiele technik opisywanych przez Foucaulta pochodzi ze starożytnych tradycji, opisywanych przez filozofa w Historii seksualności jako troska o...

Francuscy historycy od kilkudziesięciu lat zapełniają „lukę” w naszym obznajomieniu z dziejami, która w rzeczywistości nie jest luką, lecz samym sednem historii. Chodzi o historię życia codziennego. Setki, jeśli nie tysiące lat dominacji „wielkich narracji” o „doniosłych” wydarzeniach sprawiły, że nie potrafimy sobie uświadomić charakteru zwykłego życia w danej epoce: wiemy, jak staczano epokowe bitwy, nie wiemy, jak mieszkano. Jacques Le Goff (1924–2014), francuski klasyk historyków z tego nurtu, i młodszy o dwa pokolenia Nicolas Truong (ur. 1967) przedstawili syntezę zjawisk i zagadnień związanych z podstawowym elementem życia codziennego – z ludzkim ciałem. Skupili uwagę na średniowieczu, ponieważ dobitnie reprezentuje ono problem postrzegania...