Między Lachami a Budrysami

„Przejęcie przez Instytut Pamięci Narodowej i udostępnienie historykom dokumentów pozostałych po komunistycznym aparacie bezpieczeństwa otworzyło nowe możliwości badawcze nad najnowszymi dziejami Polski, w tym również nad dziejami wychodźstwa. Wprowadzenie do obiegu naukowego wielu niedostępnych dotąd źródeł pozwoliło odkryć nieznane fakty, wpłynęło na uszczegółowienie dotychczasowej wiedzy oraz przewartościowanie niektórych opinii czy hipotez. Działania podejmowane przez władze PRL wobec wychodźstwa zmierzały do rozpoznania poszczególnych środowisk, przekształcenia emigracji w neutralną politycznie grupę polonijną, a następnie do pozyskania jej dla «pozytywnej» współpracy z krajem. Rutynowymi działaniami wywiadu peerelowskiego były: inwigilacj...

Książka niniejsza jest efektem moich studiów nad polską emigracją polityczną oraz działaniami władz PRL wobec wychodźstwa. Zamieszczone w tym tomie teksty podzielone zostały na cztery tematyczne grupy: „Wrogowie” Polski, Uciekinierzy, Wcielenia Cata i Jutrzenka wolności. Ich bohaterami są postaci powszechnie znane: Józef Piłsudski, a właściwie legenda Marszałka, generałowie Władysław Sikorski, Władysław Anders, Józef Haller, prymas Stefan Wyszyński, wybitny publicysta Stanisław Mackiewicz, poeta i satyryk Marian Hemar czy prezydent Ryszard Kaczorowski, ale także osoby szerzej nieznane, niemal całkowicie zapomniane, jak „niepoprawny recydywista”, krajowy korespondent emigracyjnego „Narodowca” Adam Czekalski, uciekinierzy – kapitan „Batorego” Jan...

Wiedza komunistycznych tajnych służb na temat życia politycznego emigracji była niewątpliwie rozległa. Świadczy o tym bogata dokumentacja zgromadzona w IPN. Mimo to działania podejmowane przez wywiad PRL wobec emigracji zdają się mieć charakter dość przypadkowy, by nie powiedzieć chaotyczny, i okazjonalny. Częściej chyba polegający na wykorzystywaniu nadarzającej się sytuacji, wynikającej ze skłócenia wychodźstwa czy problemów materialnych emigrantów, niż na planowym, przemyślanym kreowaniu wydarzeń. Dlaczego niektórzy emigranci podejmowali agenturalną współpracę? Jakie były ich motywy i powody takiego postępowania? Nie groziło im przecież aresztowanie czy pozbawienie pracy. Dla zawiedzionych egocentryków skłóconych z emigracją współpraca z tajny...

Prezentowana biografia, w zamierzeniu pełna, opowiada o życiu Aleksandra Krzyżanowskiego, legendarnego

Prezentowana biografia, w zamierzeniu pełna, opowiada o życiu Aleksandra Krzyżanowskiego, legendarnego ?generała Wilka?. W przeważającej części dotyczy okresu, w którym sprawował on funkcję komendanta Okręgu Wileńskiego ZWZ-AK. Był to niewątpliwie najważniejszy, choć czasowo niezbyt długi, fragment życia i działalności ?Wilka?. Postać komendanta przedstawiona została na szerszym tle konspiracji polskiej na Wileńszczyźnie w okresie drugiej wojny światowej.

Zamieszczone w książce artykuły są wynikiem moich kilkuletnich studiów nad historią ?drugiej? emigracji oraz działaniami podejmowanymi przez władze Polski Ludowej wobec wychodźstwa. Praca jest kontynuacją wydanego w 2007 roku zbioru Mackiewicz i inni. Wywiad PRL wobec emigrantów.Na obecny tom składa się 16 tekstów. Były one już wcześniej drukowane, przeważnie na łamach ?Zeszytów Historycznych? oraz w ?Archiwum Emigracji?, ?Dziejach Najnowszych?, ?Palestrze?, ?Pamięci i Sprawiedliwości?, ?Przeglądzie Historyczno-Wojskowym?, ?Glaukopisie?, ?Więzi? czy w pracach zbiorowych. Przed ponowną publikacją zostały na nowo przejrzane, poprawione i uzupełnione.