Lewicowa melancholia

Wzrost wpływów skrajnej prawicy po obu stronach Atlantyku realnie zagraża zdobyczom demokratycznym. Jej sukcesy wyborcze w tak różnych krajach jak Francja, Niemcy, Hiszpania, Włochy, Holandia, USA czy Austria sprawiają, że widmo powrotu faszyzmu wydaje się coraz bardziej realne. Enzo Traverso w rozmowie z Regisem Meyranem zastanawia się, czy w istocie mamy do czynienia z powrotem do lat 30. XX w. Przestrzega przed zbyt pochopnymi analogiami, ale nie uspokaja. Tytułowe nowe oblicza faszyzmu pod wieloma względami zrywają ze starą brunatną tradycją. Partie skrajnej prawicy nie są dziś organizacjami masowymi, na horyzoncie nie widać nowych führerów, zamiast spójnego projektu politycznego widzimy agresywną retorykę podszytą oportunizmem, antysemityzm zastąpiła islamo...

Arabska wiosna, okupacja parku Gezi, protesty w Ferguson po zabójstwie Michaela Browna w stanie Missouri czy polski Czarny Protest - masowe protesty, w realu, a nie w sieci, to powszechna, a jednak łatwa do zdyskredytowania forma uczestnictwa w życiu politycznym. „O co im chodzi?”, „Niech się bawią”, „Gdzie są ich postulaty?” - te wszystkie zarzuty po każdym z protestów wracają refrenem, niezależnie od przedmiotu protestu, czasu i miejsca. Judith Butler w swoich Zapiskach o performatywnej teorii zgromadzenia pokazuje, czemu te pytania nie są właściwie postawione i udowadnia, że sama obecność we właściwym czasie i miejscu JEST ważną polityczną deklaracją.

Opublikowana po raz pierwszy w 1947 roku a pisana w mrocznym okresie II wojny światowej Dialektyka oświecenia jest być może pierwszą próbą opisu stanu życia publicznego, w którym „myśl staje się nieuchronnie towarem a język jego reklamą”. To z niej czerpała większość postmodernistycznych demaskatorów nowoczesnego rozumu (od Zygmunta Baumana po Michela Foucaulta i Jeana-François Lyotarda). W zamieszczonych tu filozoficznych szkicach i notatkach znajdziemy bezkompromisową analizę niechcianych konsekwencji rozwoju nowoczesności i krytykę powstającego w ten sposób społeczeństwa kultury masowej. Oświecenie - rozumiane najszerzej jako postęp myśli - zawsze dążyło do tego, by uwolnić człowieka od strachu i uczynić go panem. Lecz oto w pełni oświecona ziem...

Jean, czy obalenie kapitalizmu nie jest utopią? Czy nie moglibyśmy raczej ulepszyć go i poprawić? Nie, Zohro. Kapitalizm nie może być zreformowany. Trzeba go zniszczyć. Całkowicie, radykalnie tak, aby mógł powstać nowy światowy system społeczny i ekonomiczny. Czy wyobrażasz sobie, że rewolucjoniści francuscy z 1789 r. mogli zreformować przywileje społeczne dziedziczone przez szlachtę wywodzącą się z systemu feudalnego? Myślisz, że kolonializm i system niewolniczy mogły zostać ulepszone i dostosowane do wymogów najbardziej elementarnego poczucia sprawiedliwości dzięki kilku zmianom? Nie, Zohro. To, co jest konieczne, to, przed czym staje twoje pokolenie, to zniszczenie kapitalizmu i uwolnienie się od niego. Aby mógł się narodzić nowy, bardziej ludzki świat...

Newman pisze dla tych, którzy czują zmęczenie dotychczasowym sposobem myślenia o polityce, jako o elitarnej grze pomiędzy partiami, których działania uświęca się w dniu wyborów. To prawdziwa, jakby powiedział Gilles Deleuze, skrzynka z narzędziami zarówno dla aktywistów, jak i akademików. Newman proponuje bowiem za pomocą swojej interpretacji anarchizmu – jako politycznej wrażliwości i możliwości tworzenia – zmianę społecznej optyki, niezogniskowanej już wokół ostatecznego „celu” rewolucji czy politycznego programu, lecz na działaniu opartym o przypadkowe i niespodziewane sojusze. Taka perspektywa nie jest całkowicie obca polskim czytelniczkom i czytelnikom, ponieważ jej polityczne możliwości eksplorowała Rebecca Solnit w swoich esejach Nadzieja w m...

Czy dręczą cię negatywne myśli na swój temat, czujesz się przytłoczony samotnością, paraliżuje cię strach przed niepowodzeniami? Jeśli tak, to nie jesteś jedyny. Depresja dotyka milionów ludzi na świecie, niezależnie od rasy, płci, wieku i klasy społeczno-ekonomicznej. Liczba chorych na depresję stale wzrasta. Niestety mimo ogromnego cierpienia, samokrytycznych myśli i poczucia braku nadziei większość z nich nie szuka fachowej pomocy. Nawet jeśli problem depresji nie dotyczy cię bezpośrednio, jest bardzo prawdopodobne, że ktoś, kogo znasz, cierpi w ukryciu. Dzięki skutecznemu leczeniu możesz jednak pokonać depresję – a kiedy już to zrobisz, będziesz lepiej przygotowany do zapobiegania jej nawrotom. Autor jasno i zrozumiale przedstawia przyczyny, objawy...

Czwarty, dopełniający monumentalny cykl poświęcony historii XIX wieku, tom fundamentalnego dzieła brytyjskiego historyka, pozwalający zrozumieć destrukcyjną i zarazem twórczą naturę ostatniego stulecia. Osobisty i erudycyjny wykład historii od początku I wojny światowej do rozpadu Związku Radzieckiego w roku 1991. Wielowymiarową narrację historyczną wzmacniają wyraziste poglądy autora i perspektywa zarazem świadka jak i uczestnika wydarzeń oraz szczególny dar syntezy, pokazujący wydarzenia polityczne w związku z przemianami gospodarczymi, rozwój nauki i kultury na tle dziejów postępu cywilizacyjnego, wojen i ludobójstwa. Całość tworzy potoczyście opowiedzianą historię, w której Hobsbawm stawia trudne pytania i udziela nieoczywistych odpowiedzi. „Takic...

Autorka przygląda się społecznej funkcji dziewictwa i defloracji i dowodzi, że są one elementem procesu wytwarzania płci i cielesności, konstytuują podmiotowość kobiecą i doświadczenie bycia kobietą. Analizowane są zarówno pogłębione wywiady z kobietami, jak i dzieła literackie, filmy, audycje radiowe, kampanie reklamowe czy artykuły prasowe. Pozwala to pokazać siatkę dyskursów koncentrujących się wokół problemów seksualności, cielesności, fizjologii i anatomii kobiecego ciała, a także sprecyzować, w jaki sposób zagadnienie dziewictwa i defloracji służy społeczeństwu jako narzędzie kontroli kobiet.

César Aira, argentyński prozaik uznawany za współczesnego klasyka, specjalizuje się w krótkich, intensywnych powieściach pisanych pod prąd narracyjnych trendów. On sam swoje dzieła nazwał kiedyś „zabawkami dla dorosłych” – to fabuły z iskrą szaleństwa, eksperymentalne i zaskakujące. Zebrane w tomie teksty ukazują typowe cechy pisarstwa Airy. Powieść Próba (1992) przedstawia pełne napięcia spotkanie dwóch dziewczyn-punków z rówieśniczką i szybko okazuje się wybuchową historią o buncie i miłości. Płacz (1992) może przywodzić na myśl Borgesowskie fabuły o iluzoryczności świata, tyle że w zupełnie innej – dadaistycznej czy surrealistycznej – wersji. Utwór Jak zostałam zakonnicą (1993) wstrząsnął literaturą hispanoamerykańską: opowiad...

Jaka jest przyszłość prawicowego radykalizmu? To źle postawione pytanie – stwierdza Adorno. Brzmi tak, jakbyśmy rozmawiali o pogodzie lub zbliżającym się tornado. Czuć w nim rezygnację. To, jaka będzie przyszłość, zależy w ostatecznej instancji od nas – to na nas spoczywa odpowiedzialność. Adorno wygłosił swój wykład 20 lat po zakończeniu II wojny światowej. Ekstremistyczna prawica zaczęła się wówczas odradzać. Okazało się, że faszyzm nie znika: zainfekował Europę w latach 30., pojawił się na horyzoncie w latach 60. i dziś znów zaczyna nam zagrażać. Można jednak stawić mu opór. Nowy prawicowy radykalizm dostarcza dawkę nadziei. Ten tekst ma 50 lat, ale przeczytasz go z zapartym tchem – jest przerażająco aktualny. To otrzeźwiająca lekcja...

Przetrwanie najsilniejszych, czy przetrwanie najmilszych? Od zarania dziejów człowiek zastanawiał się nad zagadką altruizmu, ale dopiero dzięki Darwinowi pytanie to stało się palącym problemem. Poczynając od bezinteresownej mrówki, poprzez żądlącą pszczołę aż do człowieka oddającego swoje życie za życie obcej mu osoby, ewolucja wykształciła cechę "dobroci", która z teoretycznego punktu widzenia nigdy nie powinna ujrzeć światła dziennego. "Cena altruizmu", będąca dziełem osadzonym na kanwie szeroko zakrojonej opowieści opisującej 150 lat naukowych prób wyjaśnienia moralności, po raz pierwszy opisuje poruszającą historię ekscentrycznego amerykańskiego geniusza George’a Price’a (1922–1975), który starał się znaleźć rozwiązanie tej najwięks...

Wzrost wpływów skrajnej prawicy po obu stronach Atlantyku realnie zagraża zdobyczom demokratycznym. Jej sukcesy wyborcze w tak różnych krajach jak Francja, Niemcy, Hiszpania, Włochy, Holandia, USA czy Austria sprawiają, że widmo powrotu faszyzmu wydaje się coraz bardziej realne. Enzo Traverso w rozmowie z Regisem Meyranem zastanawia się, czy w istocie mamy do czynienia z powrotem do lat 30. XX w. Przestrzega przed zbyt pochopnymi analogiami, ale nie uspokaja. Tytułowe nowe oblicza faszyzmu pod wieloma względami zrywają ze starą brunatną tradycją. Partie skrajnej prawicy nie są dziś organizacjami masowymi, na horyzoncie nie widać nowych führerów, zamiast spójnego projektu politycznego widzimy agresywną retorykę podszytą oportunizmem, antysemityzm zastąpiła islamo...