Czwarty gaj. Riedla teoria sztuk pięknych

Od egipskich czy chińskich grobowców, przez królewskie skarbce, gabinety osobliwości, prywatne kolekcje i „etnograficzne” zbiory kolonizatorów, po dzisiejszy Luwr – upłynie wiele wieków, zanim skrystalizuje się forma muzeum i jej funkcja, polegająca na przechowywaniu, badaniu i eksponowaniu obiektów. Tymczasem światowa historia muzeum – polityczna, społeczna i kulturowa – nie została dotąd opisana. Nigdy nie była też jednorodna ani moralnie przejrzysta. Składają się na nią zarówno dobrowolne dary, zakupy czy strategie dyplomatyczne, jak i kradzieże, fałszerstwa i wojny. To dzieje architektury i sztuki, lecz także dzieje handlu, prawa, nauki i techniki, w oderwaniu od których idea muzeum nie mogłaby się odnawiać. Pierwszy tom tego monumentalnego przedsi...

Ten monumentalny tom to obowiązkowa lektura dla wszystkich, którzy interesują się sztuką współczesną. Nie było dotychczas na polskim rynku publikacji, która by w tak kompetentny i wszechstronny sposób przedstawiła skomplikowane dzieje sztuki XX i XXI wieku aż po rok 2015. Książka od razu została uznana za wyjątkowe wydarzenie w refleksji nad sztuką i sposobami jej prezentacji. Mimo ogromu materiału umiejętnie wydobywa zasadnicze - według autorów - problemy pozwalające zrozumieć mechanizmy rządzące współczesną twórczością. Autorami tej wyjątkowej publikacji są historycy i historyczki skupieni wokół powstałego w 1976 roku amerykańskiego pisma „October”: Rosalind Krauss, Hall Foster, Yve-Alain Bois, Benjamin H.D. Buchloh i David Joselit. Środowisko z...

Każdy święty ma swoją przeszłość, każdy grzesznik ma swoją przyszłość... Policjant patrzył na mnie z niedowierzaniem. – To pani syn? – zwrócił się do kobiety. – Nie mam żadnego syna – wymamrotała, ledwo przytomna. Na chwilę wszyscy znieruchomieli, zbici z tropu. – To jak to jest... – Na serio zaskoczony policjant patrzył to na mnie, to na kobietę. – To moja mama – powtórzyłem. Wziąłem głęboki wdech i zwróciłem się do niej: – Mamo, to ja Grzesiek. – Grzesiek? Hmmm. – Sprawiała wrażenie nieobecnej. – Niech pan wejdzie, ale sam – zaproponował policjant. Po kilku minutach z mieszkania wyszedł jeden policjant. Renia zapytała go, co się w ogóle stało, że przyjechali. Wyjaśniła mu też okoliczności naszej wizyty w tym mi...

Gottfried Benn (1886–1956), jeden z najsłynniejszych niemieckich poetów pierwszej połowy XX wieku, obok poezji uprawiał też twórczość prozatorską i eseistyczną. Z wykształcenia lekarz, w swoich utworach, na początku ekspresjonistycznych, nawiązywał do medycznych wątków, eksponował przenikanie się sfery duchowej z fizyczną. Długo kładł się na nim cień przejściowej sympatii do nazizmu w latach 1933–1934, którą sam Benn uznał później za błąd, lecz go nie potępił, uznając za „uwarunkowany historycznie”. Prowadził, jak sam przyznał, „podwójne życie”, od 1935 roku w Wehrmachcie jako lekarz, jednocześnie objęty zakazem publikacji zarówno w czasach nazistowskich, jak i po wojnie do 1948 roku. Ze wszystkich tych kontrowersji wyzwoliła się na k...

Katarzyna Borowska i Anna Matusiak-Rześniowiecka pojawiły się w warszawskim więzieniu, żeby wysłuchać historii osadzonych tam kobiet. Dwanaście dziewczyn z Grochowa, więźniarek, zgodziło się opowiedzieć im swoje historie, bo jak same mówią: „może ich niełatwe życie posłuży komuś za przestrogę, może ustrzeże przed błędem, które one popełniły”. Są w różnym wieku, na koncie mają różne paragrafy, przed sobą różne wyroki. Dzieli je bardzo wiele, łączy cela, więzienny korytarz, złamany życiorys, marzenie, żeby zacząć od nowa, jeszcze w życiu trochę pożyć – normalnie. Marta pobiła na śmierć osiemdziesięcioletnią staruszkę, ale w celi wyplata z czułością bransoletki dla córki. Wandzia urodziła ośmioro dzieci. Jednego synka wciąż...

Delfy – jako siedziba najważniejszej panhelleńskiej wyroczni, miejsce igrzysk pytyjskich, ośrodek Amfiktionii Delfickiej, pępek świata wyznaczony przez omphalos i wreszcie źródło promieniowania mądrości Siedmiu Mędrców – stanowią rzeczywiste centrum greckiej kultury. Śledzenie związków i wzajemnych wpływów mantyki – tradycji profetycznej – i literatury sapiencjalnej okazało się fascynującą podróżą po samej istocie greckości. Sentencje ze świątyni delfickiej zawierają podwójny komunikat: z jednej strony przypominają wchodzącym do świątyni, że odpowiedzi Pytii zawsze mają w sobie tę mądrość, której z pozoru zdają się pozbawione, a z drugiej wskazują, że z trudem wypracowana mądrość mędrców dopiero w legitymizacji u delfickiego boga zn...

Autorka Służących do wszystkiego wraca do tematu wiejskich kobiet, ale tym razem to opowieść zza drugiej strony drzwi chłopskiej chałupy. Podczas, gdy Maryśki i Kaśki wyruszają do miast, by usługiwać w pańskich domach, na wsiach zostają ich siostry i matki: harujące od świtu do nocy gospodynie, folwarczne wyrobnice, mamki, dziewki pracujące w bogatszych gospodarstwach. Marzące o własnym łóżku, butach, szkole i o zostaniu panią. Modlące się o posag, byle „nie wyjść za dziada” i nie zostać wydane za morgi. Dzielące na czworo zapałki, by wyżywić rodzinę. Często analfabetki, bo „babom szkoły nie potrzeba”. Nasze babki i prababki. Joanna Kuciel-Frydryszak daje wiejskim kobietom głos, by opowiedziały o swoim życiu: codziennym znoju, lękach i marzeni...

Po Zimowym Konklawe Citra i Rowan rozdzielają się. Obydwoje czują, że skostniałe struktury Kosodomu wymagają gruntownych zmian, ale każde z nich ma inny plan działania. Citra będzie próbowała walczyć z zepsuciem od środka. Trzyma się blisko swojej mentorki, sędzi Curie, i zyskuje szacunek wśród kosiarzy. Tymczasem Rowan staje się mrocznym bohaterem, kosiarzem Lucyferem, który samozwańczo wymierza sprawiedliwość – używając ognia, niszczy skorumpowanych kosiarzy, niegodnych pełnionej w społeczeństwie funkcji. Obydwoje zdają sobie sprawę z tego, że są zbyt słabi, by wygrać z tak zwanym „nowym porządkiem” w Kosodomie. Przyglądający się wszystkiemu z boku Thunderhead znajduje sposób, aby skontaktować się z Rowanem. System to jedyny na tyle mądry by...

Nikt nie jest za mały, aby zmieniać świat. Cześć! Jesteś naprawdę wspaniały/wspaniała, wiesz? Założę się, że jesteś też myślicielem/myślicielką i wytężasz mózg, głowiąc się, co zrobić, żeby świat stał się lepszym miejscem. No więc masz szczęście, ponieważ w tej książce dzielę się wskazówkami – swoimi top ten – jak odnaleźć nadzieję oraz zmienić i przeobrazić świat. Z pomocą moich ulubionych fikcyjnych bohaterów oraz najbardziej inspirujących ludzi, jakich znam, zanurzmy się w tę opowieść i dowiedzmy jak najwięcej o dobroci, empatii, przyjaźni i walce o sprawy, które mają znaczenie. (Będzie też o takich rzeczach jak rentgenowski wzrok i odpieranie złych sił. A jakże!) Chociaż czasami czujemy, że tak wiele pozostaje poza nasz...

1 listopada 1911 roku nad północnoafrykańską oazą Tagiura porucznik Giulio Cavotti wychylił się z kokpitu swojego prymitywnego samolotu i wypuścił granat ręczny Haasen. Tak rozpoczęła się jedna z najbardziej niszczycielskich taktyk wojskowych XX wieku: bombardowania z powietrza. Sven Lindqvist, autor reportażu Wytępić cale to bydło, przedstawia pasjonującą „historię bombardowania” – historię związaną z rozwojem sił powietrznych oraz prawami wojny i sprawiedliwości międzynarodowej, pokazując, jak praktyki dwóch wojen światowych narodziły się z wojen kolonialnych. Tłumacz: Ewa Wojciechowska

PRL Kartki z kalendarza Sławomir Koper Subiektywny wybór prasowych felietonów Sławomira Kopra pisanych w latach 2013–2023. Przyporządkowując do konkretnych dat dziennych rozmaite wydarzenia z epoki PRL-u – a przede wszystkim związane z nimi anegdoty, fakty i plotki – najpoczytniejszy współczesny autor historyczny odsłania przed czytelnikami zaskakujący i wcale nie szary świat obyczajów Polski Ludowej. Z każdą kartką zerwaną z kalendarza bliżej poznajemy ówczesnych polityków i celebrytów, wraz z ich zawodowymi i osobistymi perypetiami, okoliczności powstania kultowych filmów i piosenek, a także realia i absurdy tamtej epoki.