Wśród zatrutych noży. Zapiski z getta i okupowanej Warszawy

„Spala mnie pragnienie jak najszybszego spisania tych wszystkich zdarzeń, których byłem świadkiem w latach wojny, zwłaszcza w ostatnim półroczu. Ogarnia mnie lęk na myśl, że niebezpieczeństwo, które mi zewsząd zagraża, przeszkodzi wykończeniu tej pracy. Nie po raz pierwszy, powodowany tymi pragnieniami, chwytam za pióro. Praca moja, jak dotychczas, to istne przędziwo Penelopy: nie zdążę wykończyć jakiegoś fragmentu, a już losy miotające mną niszczą rękopis. [...] odczuwam potrzebę usprawiedliwienia się z tego, że zamiast łomu czy siekiery trzymam teraz w dłoni pióro i że żyję, żyję tu, nie leżę zaś w okopach nierównej walki, czy wprost w jednej ze zbiorowych mogił Żydów warszawskich.” – pisał autor, warszawski adwokat Stanisław Adler, p...

Jakub Hochberg (ur. 1904), robotnik z warszawskiej Pragi, ukrywał się od maja 1943 r. u swojej ukochanej, Polki, Julii Rogozińskiej. Nie wychodził z pokoju. Spał na ło´z˙ku polowym, marzł, chorował, wygla?dał przez szpary na podwo´rze, nudził sie?, czytał gazety i pisał. W jego zapiskach znajdziemy wiele interesujących refleksji, analiz stanów emocjonalnych, obserwacji ludzkich zachowań. Nie mniej ciekawe są ? często przywoływane w postaci plotek ? informacje o tym, co dzieje się w okupowanej Warszawie. Niezwykłość dziennika Jakuba polega także na tym, że jego autor jest osadzony w środowisku robotniczym warszawskiej Pragi. Z tej perspektywy codzienność okupacji niemieckiej wygląda inaczej niż ta, do której jesteśmy najbardziej przyzwyczajeni ? konspiracji...

Adam Kamienny, Brandla Siekierka, Chajcia Goldsztejn z domu Bursztyn i Eli Goldsztejn. Opracowanie i wstęp: Barbara Engelking Na książkę składają się cztery dzienniki, napisane przez dwóch mężczyzn i dwie kobiety z okolic Mińska Mazowieckiego. Łączy ich nie tylko pochodzenie z tej samej okolicy, wychowanie w religijnych domach i przywiązanie do tradycji – należą także do młodego pokolenia Żydów, pierwszego wychowanego w niepodległej Polsce, świadomego zarówno swojej żydowskości, jak i swoich praw obywatelskich. Kształcili się w polskich szkołach, angażowali się w działalność żydowskich organizacji młodzieżowych, byli świadomi narastającego w Polsce antysemityzmu, być może myśleli o emigracji. Mieli jednak liczne rodzeństwo, rodziców potrzebując...

Przedwojenny dziennikarz i folklorysta Józef Zelkowicz (1898?1944), zatrudniony w Wydziale Archiwum Przełożonego Starszeństwa Żydów w łódzkim getcie, przez cztery lata wraz z kilkoma innymi ludźmi pióra sporządzał propagandowy ?Biuletyn Kroniki Codziennej?. Po godzinach notował to, czego nie wolno mu było oficjalnie krytykować, potępiać, a niejednokrotnie nawet zapisywać. W scenkach rodzajowych, felietonach, obrazkach literackich i reportażach, wśród których szczególne miejsce zajmują Tamte straszne dni ? relacja z wielkiej akcji deportacyjnej do ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem, kreślił ponurą beznadziejność sytuacji ludzi odciętych od świata i stopniowo wyniszczanych. Z ironią, często przechodzącą w sarkazm, obnażał szkodliwość i złudność...

Na książkę składają się trzy teksty, napisane przez trzy niezwykłe kobiety, którym przyszło żyć w strasznych czasach. Chaja Rosenblatt i Rywka Schenker urodziły się na początku lat dwudziestych i w wojnę weszły jako młode, lecz już dorosłe kobiety, Melania Weissenberg natomiast była od nich znacznie młodsza - w 1939 r. miała zaledwie dziewięć lat. Chaja i Rywka spisały własne wspomnienia wkrótce po wojnie, a Melania prowadziła swój dzienniczek na bieżąco, od wiosny 1942 aż do wyzwolenia w styczniu 1945 r. Melania pochodziła z Krakowa, a Rywka i Chaja - z małego małopolskiego sztetla. Rodziny Rywki i Chai były głęboko religijne, Melania zaś dorastała w domu stosunkowo dobrze zasymilowanym. Mimo różnicy wieku i odmiennych typów narracji trzy prezent...

Opracowanie i wstęp: Barbara Engelking i Havi Dreifuss „Za mną idzie młoda kobieta. Na plecach nosi tłumok. Niemiec z szatańskim uśmiechem podchodzi do niej, podnosi pejcz i wali w plecak. Rozlega się straszny krzyk ukrytego dziecka. Niemiec wyrywa kobiecie maleństwo i ciska je wraz z tłumokiem pod ścianę. Nieszczęsna chce iść za dzieckiem. Oprawca zatacza się wprost ze śmiechu, bawi go to. Uderzeniem kolby wpycha siną z rozpaczy kobietę z powrotem do szeregu”. z pamiętnika Mirki Piżyc Na książkę składają się pisma ojca i córki: Kopla i Mirki Piżyców, którzy sporządzali swoje notatki po ucieczce z warszawskiego getta, w ukryciu po stronie aryjskiej. Kopel był syjonistą, działaczem społecznym, w getcie współorganizował szkolnictwo hebrajskie i chór...

„Coraz więcej mam nadziei, że Pan Bóg nam dopomoże. Ale wieść, którą p. Beck przyniósł dziś z miasta, zaciemniła nam komunikat. Znaleźli gdzieś 3 Żydów i zastrzelili ich. Ach, jaka to tragedia ginąć teraz, kiedy sytuacja polityczna jest taka dobra i wyzwolenie bliskie (11 września)”. Fragment zapisków Clary Kramer Clara Kramer urodziła się w 1927 r. w Żółkwi jako Klara Schwarz. Była pierwszym dzieckiem Salki z domu Reitzfeld (1904–1959) i Meira (Majera) Schwarza (1886– 1959); w 1928 r. na świat przyszła jej młodsza siostra, Mania. Rodzina mieszkała w mieście od zawsze. Dziadek ze strony matki, Szymon Reitzfeld (zm. 1941), był wraz z mieszkającymi w sąsiedztwie rodzinami Patrontaschów i Mehlmanów właścicielem tłoczni oleju, zwanej potocznie ole...

Wszyscy wiedzą, że istniała, ale reszta informacji jest dość zawiła i tajemnicza. Chodzi o legendarną Dzielnicę Północą, miasto w mieście, które było zamieszkiwane przez warszawiaków żydowskiego pochodzenia. W tej książce spróbujemy odsłonić tę tajemnicę: jak wyglądało w tym miejscu życie codziennie, jakie były sklepy, szkoły, urzędy. Gdzie chodziło się skraść dziewczynie pocałunek, gdzie się upijano, lano w mordę czy modlono.

W tym tomie szlak wędrówek z Ewą Sztompke wiedzie przez place miasta po obu stronach Wisły. Plac, zwykle centralny punkt miasta, dzielnicy albo większej okolicy, wokół którego skupia się – z racji jego wielu funkcji – życie mieszkańców, daje autorce sposobność do barwnych opowieści o historii wybranych miejsc, ich specyfice i kolorycie. Wiele placów, o których opowiada autorka, jest obecnie wyłącznie nazwą na planie miasta lub całkowicie zmieniło swój wygląd na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Ich dzieje warto poznać, aby zrozumieć przemiany, jakie zaszły w Warszawie od początków jej istnienia po czasy współczesne. Ewa Sztompke – licencjonowana przewodniczka po Warszawie, pilotka wycieczek, autorka książek z cyklu „Opowieści warszawskiej...

Znana warszawska przewodniczka Ewa Sztompke zaprasza swoich czytelników do udziału w literackich spacerach po dawnej Warszawie. Jest ich w tym tomie dokładnie trzydzieści, a każdy poświęcony innej wyjątkowej, nieszablonowej, czasem dziwacznej postaci z grona mieszkańców naszej ukochanej stolicy na przestrzeni całych jej dziejów, także kiedy stolicą Polski jeszcze nie była. Autorka kreśli sylwetki postaci niesamowitych, zasłużonych, a także osobliwych, prawdziwych oryginałów, których życie wśród współczesnych im warszawiaków stanowiło temat rozmów czy zwyczajnych plotek, było okazją do anegdot, powodem oburzenia lub podziwu. Wiele z nich znajdujemy na najlepszych kartach historii naszego narodu. Ewa Sztompke jest mistrzynią opowiadania, kultywuje najlepsze t...

Nowy Świat jest traktowany nieco jak ubogi krewny Krakowskiego Przedmieścia. Niby ładnie, niby dużo osób się po ulicy kręci, korzystając z licznych restauracji i sklepów, ale... konia z rzędem temu, kto będzie potrafił cokolwiek powiedzieć o tej ulicy, cokolwiek ciekawego przy niej pokazać. A to nie tylko bardzo ciekawe miejsce, ale również doskonale wpisujące się w tytuł naszej serii, trudno bowiem o bardziej tajemnicze miejsce. Wszak nic tu nie jest takie, na jakie wygląda: ukryte pasaże handlowe, jedne z najekskluzywniejszych firm na świecie, przepiękne kamienice na zapleczu, jelenie w podwórzu i Misie o Bardzo Małym Rozumku, wreszcie miejsca, gdzie pisała się polska kultura. Nowy Świat to ulica różnorodna i skromna - potrzeba wysiłku, aby ja zgłębić. Z...

Przejdź się po części oficerskiej wokół Cytadeli, po części dziennikarskiej pośród pieknych modernistycznych willi, po części urzędniczej wzdłuż najpiękniejszych uliczek miasta albo po części zabudowanej spółdzielczymi kamienicami. A liczba sław na metr kwadratowy może przyprawić o zawrót głowy. Tu czas płynie nieco inaczej, zwalnia pomiędzy przedwojennymi willami wybitnych architektów, opowiada powstańcze historie poranionymi od kul murami. Miłośnicy architektury, fortyfikacji, komunikacji miejskiej, kultury, sztuki i przyrody – każdy znajdzie tu coś dla siebie. Kimkolwiek jesteś, znajdziesz tu coś dla siebie. A jak się już zaprzyjaźnisz z Żoliborzem, nie będziesz zwracać uwagi na ten lekko zadarty nos...