Kronos 2/2014 Mesjanizm

Życiorys Romana Ingardena przypomina dantejską wędrówkę z raju do piekła. W młodości uczeń znakomitych filozofów Twardowskiego i Husserla, studiował we Lwowie, Getyndze i Fryburgu. Wykształcenie i napisane prace uplasowało go w elitarnym gronie światowych fenomenologów. Przyjaźnił się z Edith Stein i inspirował jej myślą. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości rozpoczął pracę w lubelskich i toruńskich szkołach średnich, aby po uzyskaniu habilitacji przenieść się na Uniwersytet Lwowski. Wojna była czasem walki o przetrwanie własne i rodziny. Po wojnie następuje chyba najtrudniejszy okres, w którym Ingarden brał aktywny udział: walka o reaktywację ośrodków akademickich, czasopism i towarzystw filozoficznych, obronę autonomii polskiej filozofii i...

Sokrates i państwo Richarda Krauta to jedna z najważniejszych pozycji we współczesnej literaturze naukowej poświęconej dialogom sokratycznym Platona. Autor, profesor filozofii na Northwestern University, stawia sobie w tej książce dwa cele: pierwszym z nich jest „uchwycenie teorii politycznej, na gruncie której Sokrates odrzuca w platońskim Kritonie sugestię ucieczki z więzienia”, a drugim – „umieszczenie tego dialogu w kontekście analizy ogólnej orientacji politycznej przypisywanej Sokratesowi (…) we wszystkich wczesnych dialogach Platona”.

Andrzej Półtawski jest jednym z najwybitniejszych polskich filozofów. Był twórczym współpracownikiem, a zarazem krytykiem Romana Ingardena i przyjacielem Karola Wojtyły. Jego najważniejsze książki, opublikowane dawno, podobnie jak liczne rozproszone rozprawy i artykuły, są dziś nieosiągalne. Ułożyć je można w logicznie powiązane tematyczne całości Tym jest właśnie proponowana książka. Obejmuje studia poświęcone Ingardenowi i Wojtyle (część I i II); części III to poglądy Autora na zadania filozofii układające się w realistyczną filozofię człowieka.

Mesjanizm stał się nieoczekiwanie modny. W Warszawie i Krakowie pojawiły się środowiska i czasopisma deklarujące się jako mesjanistyczne. Powód tej rezurekcji pojęciowej wydaje się oczywisty. Zapowiadany w latach 90. koniec historii okazał się iluzją, reklamowym i propagandowym kłamstwem. Naturalną reakcją na upadek tego kłamstwa są poszukiwania języka, który będzie mógł sprostać naszej nowej – historycznej – sytuacji.

Książka jest przeznaczona dla trzech kategorii osób: wykładowców i studentów filozofii, teologii, psychologii, socjologii, kulturoznawstwa i pedagogiki, osób pracujących z ludźmi nauczycieli, wychowawców i duszpasterzy, lekarzy, psychologów i psychoterapeutów, dziennikarzy i publicystów oraz tych pozostałych czytelników, którzy pragną pogłębić rozumienie tego doniosłego problemu egzystencjalnego, i tych, którzy chcą zrozumieć to, co obecnie dzieje się w kulturze Zachodu.

Metodę rozważań antropologicznych autora można zawrzeć w trzech tezach. Po pierwsze, są one bardzo mocno osadzone w doświadczeniu, w przeżyciach. Po drugie, bardzo ważną pomocą w zrozumieniu prawdy o osobie ludzkiej jest dla autora ewangeliczna metafora ziarna pszenicznego obumierającego i przynoszącego plon stokrotny. Po trzecie, doświadczenia antropologiczne są interpretowane w świetle koncepcji człowieka, określanej jako agatologiczno-etyczny personalizm komunijny. Podstawową warstwą tekstu jest fenomenologiczna płaszczyzna rozważań, opis i zrozumienie poszczególnych aspektów człowieka i ludzkiego losu. Przebieg wykładu wynika z elementarnej obserwacji, że człowiek jest jednością cielesno-psychiczno-duchową i że zarazem w jego strukturze i egzystencji mo...

Kim jest bohater historyczny? I czy ta postać (a właściwie te różne postacie) są w ogóle tematem filozofii? Czy filozofia ma w kwestii bohatera historycznego coś do powiedzenia? Filozof powinien zacząć od problemu metody. Decyzją filozoficzną jest rozstrzygnięcie, czy bohatera historycznego należy traktować w porządku subiektywnym, czy obiektywnym. W pierwszej chwili widzimy w nim pewne indywiduum psychiczne. Bohater, uważamy, jest jednostką, której życie wewnętrzne wyraża się w zewnętrznych działaniach. Ta jednostka jest następnie w trybie psychologicznym uznawana za bohatera przez inne indywidua. Bohaterstwo byłoby więc czymś subiektywnym. Rzeczą uznania. Kwestią opinii. Chwiejnych, jak chwiejna niestała i zmienna jest sfera naszych mniemań i wyobrażeń....

Przedstawiamy kolejny numer kwartalnika „Kronos”.

Stosując zasady dialektyki Hegla,można by przyjąć, że antytezą wobec jego systemu jest myśl Kierkegaarda. Owa dialektyka dość często korzysta z argumentów historyzmu, który odmierza czas wiekami. Mogłoby się wydawać, że w takim pojmowaniu nie zostanie dostrzeżona jednostka-jej egzystencjalne uwikłanie i eschatologiczne spełnienie.

Pierwsza książka przedstawiająca historię filozofii politycznej napisana przez polskiego autora. Jest próbą pokazania, że rozważania o polityce Tukidydesa, Platona, Arystotelesa, św. Tomasza z Akwinu i innych myślicieli, aż do Locke'a, są nadal myślą żywą, która może nas pobudzić do własnych przemyśleń. Składa się szeregu indywidualnie ujętych esejów, prezentujących ich poglądy oraz wprowadzających do głównych zagadnień filozofii politycznej. Jest także próbą filozoficznego ujęcia przedmiotu. Przedstawia historię myśli politycznej Zachodu jako wielką debatę na temat relacji między polityką a etyką. Książka uczy myślenia politycznego. Napisana przystępnym językiem, jest pasjonującą lekturą.