Utopia powtórzenia. Powtórzenie, podmiotowość, pamięć w literaturze modernizmu

Stan wyczerpania tradycji nie oznacza jej śmierci. Wyczerpanie jest tu metaforą stanu ?pośredniego? ? między życiem a śmiercią; stanu, gdy nie sposób uwolnić się od przeszłości, rozliczyć się z nią, zapomnieć, ale też, gdy nie sposób projektować przyszłości, postrzeganej jako zagrożenie ocalałych resztek, na których fundowana jest tożsamość mieszkańców ?epoki klimakterycznej?. Chciałam uchwycić procesualność tego zjawiska ? nie portretować incydentalnych momentów regresu, ale pokazać polskie doświadczenie dziewiętnastowieczności jako ciągły, długotrwały proces, w którym źródłem zjawisk i postaw bardziej niż rozwój i nadzieja na lepszą przyszłość okazywało się doświadczenie utraty, świadomość wyczerpywania się świata kojarzonego z...

Niezależnie od tego, co głosi złota legenda literatury, istnieje niewidzialna i potężna struktura literackiej uniwersalności. Owa światowa republika literatury ma swój południk Greenwich, względem którego mierzy się skalę nowatorstwa i nowoczesności dzieł. Niniejsza książka odtwarza dzieje i opisuje strukturę tej literackiej republiki. Jednakże kraina literatury nie jest zaczarowaną wyspą czystych form. To uniwersum, w którym panuje nierówność; terytorium, gdzie literacko najubożsi doświadczają wpływu niewidzialnej przemocy. Zaproponowana tutaj wersja historii opowiada o literackich rewoltach i rewolucjonistach, którym dzięki stworzeniu nowych form udało się wynaleźć własną pisarską wolność. Teksty Franza Kafki, Jamesa Joyce’a, Williama Faulknera...

Paradoks znaczenia twórczości Leopolda Staffa dla przemian polskiej poezji polega na nieustannej oscylacji między dającą się zauważyć nieobecnością i ukrytą obecnością. Związany jest ściśle z zaakceptowaniem przez niego samego przemijania konwencji poetyckich, w których się wypowiadał, i z równoczesną wiarą w to, że ostatecznie liczy się tylko poezja i tylko ona zostaje. Leopold Staff nie miał tyle szczęścia, ile mieli go ci, których na swej długiej drodze twórczej spotykał, z którymi podążał i których mijał. Jak choćby Leśmian, skamandryci czy Różewicz. Wydawać by się mogło, że spełniło się w naszych czasach proroctwo z wiersza, którym twórca Dziewięciu muz zamknął swój ostatni tom: „Zostanie po mnie pusty pokój/ I małomówna, cich...

Idea niniejszego tomu, dla którego bezpośrednim pretekstem stały się siedemdziesiąte urodziny autora Tekstowego świata, narodziła się w gronie badaczy z krakowskiej polonistyki. Do udziału w przedsięwzięciu zaprosiliśmy najbliższych współpracowników z Katedry Antropologii Literatury i Badań Kulturowych oraz wszystkich tych, którzy napisali pod kierunkiem Ryszarda Nycza swoje doktoraty. Pewną wariację w stosunku do przyjętej konwencji prac ofiarowanych wprowadzają trzy rozmowy z Jubilatem. Zawierają one cenny autokomentarz, pozwalają lepiej zrozumieć jego drogę intelektualną, kreślą ideowe, biograficzne i anegdotyczne tło. Pozostałe teksty zamieszczone w książce choć formalnie nie posiadają dialogowej postaci są również w zdecydowanej większości św...

Paradoks znaczenia twórczości Leopolda Staffa dla przemian polskiej poezji polega na nieustannej oscylacji między dającą się zauważyć nieobecnością i ukrytą obecnością. Związany jest ściśle z zaakceptowaniem przez niego samego przemijania konwencji poetyckich, w których się wypowiadał, i z równoczesną wiarą w to, że ostatecznie liczy się tylko poezja i tylko ona zostaje. Leopold Staff nie miał tyle szczęścia, ile mieli go ci, których na swej długiej drodze twórczej spotykał, z którymi podążał i których mijał. Jak choćby Leśmian, skamandryci czy Różewicz. Wydawać by się mogło, że spełniło się w naszych czasach proroctwo z wiersza, którym twórca Dziewięciu muz zamknął swój ostatni tom: „Zostanie po mnie pusty pokój/ I małomówna, cich...

Wszechobecne, niewidzialne, niezbędne do życia – powietrze symbolizuje to, co duchowe, a zarazem rzeczywiście istniejące. Najbardziej nieuchwytny z żywiołów odgrywa wyjątkowo ważną rolę zarówno w dawnych baśniach, jak i w nowszej literaturze dziecięcej. Subtelny żywioł daje o sobie znać na różne sposoby, może być delikatnym powiewem, ale ma też swój dramatyczny i destrukcyjny wymiar – staje się wówczas burzą i niszczącym huraganem. Na zakończenie Szekspirowskiego dramatu i w jego przeznaczonych dla dzieci adaptacjach Ariel zostaje uwolniony. W.H. Auden, wnikliwy czytelnik Burzy, napisał dla Prospera długi monolog, którym może on pożegnać Ariela i jego słodki, a równocześnie groźny śpiew, jakim duch powietrza otacza z właściwą mu delikatnością...