„Stanisław Żerko” – książki

Prezentowana książka stanowi opartą na wnikliwej kwerendzie źródłowej syntezę polityki zagranicznej Trzeciej Rzeszy. Punktem wyjścia stało się przedstawienie koncepcji tej polityki w okresie przed dojściem NSDAP do władzy, jak i kształtowanie się nazistowskiego programu pod wpływem poglądów Hitlera, a także osób z kręgu elit władzy Trzeciej Rzeszy i innych osobistości nawiązujących do tradycyjnego nurtu niemieckiego nacjonalizmu. Autor przedstawia główne kierunki aktywności niemieckiej dyplomacji w okresie konsolidacji reżymu hitlerowskiego, jak i późniejsze wysiłki budowania mocarstwowej pozycji Rzeszy. Szczegółowo zostały ukazane stosunki z mocarstwami, zwłaszcza próby pozyskania Wielkiej Brytanii jako sojusznika, lecz także wiele uwagi poświęcono polityce wobec mniejszych państw. Ważne miejsce zajmują też relacje z Polską, szczególnie zabiegi o włączenie naszego kraju do grupy państw-sprzymierzeńców Rzeszy, jak i kryzys powstały w związku z próbą podporządkowania sobie Polski, który doprowadził do rozpętania przez Hitlera II wojny światowej.

Wznawiana obecnie książka uzyskała w 1999 roku Nagrodę Historyczną tygodnika „Polityka” jako najlepsza w roku poprzednim monografia naukowa z najnowszej historii Polski. Mimo upływu czasu jest to nadal najdokładniejsze studium, ukazujące i analizujące relacje między Warszawą a Berlinem w kluczowych jedenastu miesiącach przed agresją hitlerowskiej Rzeszy na Polskę. W obszernym rozdziale wprowadzającym omówiono jednak również lata wcześniejsze (1933-1938), w tym politykę Piłsudskiego i Becka wobec Niemiec, zabiegi Hitlera o pozyskanie Polski jako sojusznika-juniora i polską „politykę balansowania” podczas kryzysu czechosłowackiego 1938 roku. Monografia została oparta na obszernej literaturze przedmiotu, powstała jednak przede wszystkim w wyniku szeroko zakrojonych badań źródłowych, na podstawie m. in. licznych niepublikowanych dokumentów z archiwów w Polsce, Niemczech i Wielkiej Brytanii.