„Piotr Krasny” – książki

Instrukcje o budynkach i sprzętach kościelnych (1577), opracowane na zlecenie i pod nadzorem kardynała Karola Boromeusza (1538–1584) przez duchownych wspierających go w zarządzaniu archidiecezją mediolańską, są uważane za najważniejszy dokument, określający zasady kształtowania katolickiej sztuki sakralnej w okresie potrydenckim. Z zawartych w nich, jasno sformułowanych regulacji korzystano w niemal całym świecie, starając się jak najlepiej dostosować formy dzieł sztuki do wymogów liturgii i do przekazywania za ich pomocą prawd wiary. Instrukcje odegrały też kluczową rolę w sformułowaniu nowożytnej łacińskiej terminologii liturgiczno-artystycznej. Pierwszy pełny przekład Instrukcji na język polski został zaopatrzony w kompletny aparat naukowy, a także dopełniony obszernymi wprowadzeniami, wyjaśniającymi okoliczności powstania tego dzieła i problematykę jego autorstwa oraz określającymi jego miejsce w dorobku piśmiennictwa artystycznego XVI stulecia. Zalecenia zawarte w Instrukcjach skonfrontowano też z formami dzieł sztuki sakralnej zrealizowanymi pod nadzorem Boromeusza i drobniejszymi wypowiedziami na temat sztuki, sformułowanymi przez niego i w jego środowisku.

Monumentalny album o imponującym bogactwie architektonicznym doby Baroku na ziemiach polskich. W pierwszej części autor wyjaśnia podstawowe terminy, chronologię oraz specyficzne cechy tej epoki. W kolejnych rozdziałach szczegółowo opisuje barokowe obiekty architektury sakralnej, pogrupowane według historycznych dzielnic Polski (Małopolska, ziemie ruskie, Śląsk, Mazowsze i Podlasie, Wielkopolska, Prusy Królewskie i Książęce). Wśród nich znajdziemy również budowle znajdujące się obecnie poza granicami naszego kraju. Autor przedstawia kościół jako kompleksowe dzieło sztuki, opisuje charakterystyczne dla baroku wzorce oraz inspiracje, które miały wpływ na fundatorów, artystów i odbiorców. Z lektury dowiemy się również, jak przebiegała barokizacja świątyń średniowiecznych i nowożytnych oraz poznamy charakterystyczne rozwiązania w architekturze sakralnej różnych wyznań chrześcijańskich.

W książce w całości przytoczono i szczegółowo przeanalizowano dwa unikatowe i komplementarne źródła spisane przez ks. Jana Karola Lipowieckiego, dokumentujące remont i rozbudowę cerkwi w Szczebrzeszynie, którymi kierował on w latach 1777-1789. Lipowiecki prowadził nie tylko szczegółowe rachunki, ale także kronikę, gdzie w bardzo emocjonalny sposób przedstawił swój udział w tych pracach. W publikacji omówiono wcześniejsze dzieje cerkwi, jej formy architektoniczne oraz wyposażenie, ze szczególnym uwzględnieniem siedemnastowiecznej ikony Hodegetrii. Ponadto książka zawiera wiele informacji na temat dziejów Kościoła wschodniego pod koniec XVIII w., a także codziennego życia w prowincjonalnym mieście galicyjskim po pierwszym rozbiorze.