„Krzysztof Mazowski” – książki

Czy ocalić honor, czy życie i los miasta? Na takie pytanie musieli odpowiedzieć mieszkańcy hiszpańskiej Saragossy, gdy byli dwukrotnie byli oblegani przez wojska napoleońskie w latach 1808–1809. Wybrali honor, poświęcając swoje życie i całe miasto. Francuzi odnieśli pyrrusowe zwycięstwo, zdobywając w końcu kupę gruzów. Militarna przegrana Hiszpanów zawierała jednak w sobie element zwycięstwa. Ostatecznie wygrała bowiem legenda bohaterskiego miasta, która promieniowała na cały kraj i z tlejących się popiołów oporu roznieciła żar wojny przeciwko francuskiej okupacji. Dziś zresztą mniej pamięta się o Francuzach, którzy oblegali Saragossę, a bardziej o Hiszpanach, którzy jej bronili. W krwawych walkach o miasto w Aragonii wzięli udział także polscy żołnierze z Legii Nadwiślańskiej. Te boje przejmująco opisał Stefan Żeromski w powieści Popioły, a pokazał Andrzej Wajda w jej ekranizacji.

Torres Vedras to miejscowość w Portugalii na północ od Lizbony. Została tu stoczona jedna z najważniejszych bitew z okresu wojen napoleońskich na Półwyspie Iberyjskim. Dowodzący brytyjskim korpusem ekspedycyjnym Arthur Wellington zbudował tu potrójną linię umocnień z Torres Vedras jako obozem głównym. Pozycja ta zamykała Francuzom drogę do Lizbony. W październiku 1810 roku generał Massena na czele 65 tysięcy żołnierzy francuskich dotarł w ten rejon, ale słabi liczebnie Brytyjczycy nie dali się wywabić poza linię umocnień i odpierali wszelkie próby szturmu. W końcu osłabieni głodem Francuzi odstąpili i wycofali się, a w roku 1811 Massena ostatecznie wycofał się z Portugalii do Hiszpanii. To był początek końca ekspansji napoleońskiej na Półwyspie Iberyjskim.

Miejscowość o historycznej nazwie Oravais (fin. Oravainen) leży w południowo-zachodniej Finlandii, nad Zatoką Botnicką. 14 września 1808 roku pod Oravais (będącym dziś częścią miasteczka Vöra) rozegrała się jedna z najważniejszych bitew w historii Szwecji. Wojska rosyjskie rozbiły i zmusiły do odwrotu armię szwedzką. Ostatecznie Szwecja przegrała wojnę z imperium Romanowych i 17 września 1809 roku zawarła upokarzający pokój we Fredrikshamn. Według jego warunków musiała odstąpić Rosji prowincje fińskie, a także czysto szwedzkie na północy. Szwedzi utracili niemal połowę terytorium, a Sztokholm stał się nagle miastem przygranicznym. Ta klęska przyczyniła się do tego, że następcą szwedzkiego tronu został francuski marszałek Jean Bernadotte, co ciekawe, wcześniej zawołany republikanin i jakobin. Miała też pośredni wpływ na to, że Szwecja od 1814 roku stała się krajem neutralnym. Owa neutralność właśnie się kończy, gdyż Szwedzi niedawno zgłosili akces do NATO. Tę mniej znaną wojnę z epoki napoleońskiej ze swadą opisuje Krzysztof Mazowski.

Oblężenie Kadyksu przez Francuzów było jedną z ważniejszych strategicznie operacji militarnych podczas inwazji Hiszpanii. Zdobycie miasta miało decydujące znaczenie dla zakończenia wojny i ostatecznego ugruntowania władzy Józefa Bonapartego na hiszpańskim tronie. Zajęcie Madrytu nie rozwiązywało bowiem problemu uznania Józefa jako prawowitego monarchy, ponieważ nadal funkcjonowały władze suwerennej Hiszpanii, najpierw w Sewilli, a następnie w Kadyksie. Aby Józef mógł naprawdę zostać królem Hiszpanii, należało zatem podbić Andaluzję z Sewillą i Kadyksem, powiększyć w ten sposób terytorium, na którym sprawował rządy, i zyskać legalizację władzy przez hiszpańskie Kortezy obradujące w Kadyksie. Tego domagał się Napoleon.