„Italo Calvino” – książki

Jeśli zimową nocą podróżny – książka uznawana za summę literackich dokonań Calvina – pełna odniesień do literatury, filozofii, historii, nauk ścisłych, jest przewrotna z samego założenia. Calvino napisał ją, podejmując wyzwanie, jakie eksperymentalna grupa OuLiPo rzuciła tradycyjnym strukturom literackim. W roku setnych urodzin autora wznawiamy najważniejszą jego powieść, czy może tom opowiadań (ponoć Calvino nie pisał powieści). Książkę skonstruowaną z matematyczną precyzją, obrosłą wielorakimi interpretacjami. Oto dziesięć początków powieści – każdy urywa się w punkcie kulminacyjnym. Para bohaterów, Czytelnik i Czytelniczka, poszukuje kompletnego tekstu, autora, bezbłędnego wydania, właściwego tłumacza. Gromadzą poszlaki, mnożą przypuszczenia, to gubią tropy, to znów je odnajdują. Rozumowanie oparte na jasnych i logicznych przesłankach musi ich jednak zawieść, świat nie jest bowiem ani racjonalny, ani posłuszny zasadom logiki.

Prezentujemy nigdy dotąd niewydany w Polsce tom opowiadań Itala Calvina w przekładzie Anny Wasilewskiej. Zbiór zawiera cykl trzynastu utworów pisanych w latach 1949-1967. I tak jak tytuł tomu Trudne miłości, jest zwodniczy i przewrotny, tak i słowo przygoda, którym zaczyna się tytuł każdego z opowiadań, należy traktować ironicznie. Bo przecież podróż pociągiem, kąpiel w morzu, jazda autostradą, spacer po miejskim corso, poranne espresso w barze czy zjazd z górskiego stoku są tyleż ekscytującą przygodą, co i jej brakiem. Tym, co nakręca wątłe fabuły opowiadań Calvina - pisze w posłowiu tłumaczka - jest napięcie, które powstaje między światem rzeczywistym a światem przedstawionym, między jednostkowym doświadczeniem, fizycznym doznaniem, a próbą jego opisania. Z pozoru są to opowiastki o niespełnieniu, o niemożności nawiązania bliskich relacji, o braku komunikacji. Ale nie tylko.

Na dwór Kubłaj-chana, wnuka Czyngis-chana i pierwszego mongolskiego cesarza Chin, przybywa sławny podróżnik i kupiec z Wenecji, Marco Polo. Chcąc opisać świat, którym włada imperator, pokonuje barierę komunikacyjną przy pomocy gestów, szarad i przedmiotów przywiezionych z najdalszych zakątków cesarstwa. Posiadłszy wspólny język, opowiada cesarzowi o 55 miastach, z których każde nosi kobiece imię. Każde pod tym, co realne, kryje to, co niewidzialne. Każde jest kluczem do istoty życia i śmierci. Z niezrównaną precyzją opisu i liryką chwytającą za gardło Calvino toczy z czytelnikiem subtelną grę. Poezja i matematyka - oto piony na jego szachownicy. Miasta podzielone są na jedenaście grup tematycznych po pięć w każdej. W rygorystycznej strukturze matematycznej – z ducha ouilipijskiej – poruszamy się tam i z powrotem między grupami miast. Matryca jedenastu kolumn tematycznych i pięćdziesięciu pięciu podrozdziałów (dziesięć rzędów w rozdziałach I i IX, pięć we wszystkich pozostałych) wykazuje konkretne właściwości: każda kolumna ma pięć wpisów, każdy rząd tylko jeden. Macierz miast ma element centralny (miasto Baucis). Wzorzec miast jest symetryczny, kiedy go obrócić o 180 stopni wokół Baucis... To jedna z najważniejszych prób badania granic literatury w obfitym dorobku Itala Calvina, niebywale pojemna, choć niezwykle skondensowane. Niewidzialne miasta stały się inspiracją nie tylko dla czytelników i pisarzy, ale też dla malarzy i muzyków.

Pierwsze polskie wydanie tomu esejów Itala Calvina, które po jego śmierci zebrała i ułożyła żona, zawiera trzydzieści pięć esejów poświęconych pisarzom ??- od Homera po Queneau ? którzy w różnym stopniu i z rozmaitych powodów byli dla Calvina ważni lub wzbudzali jego podziw. ?Lubię przede wszystkim Stendhala, bo tylko u niego jednostkowe napięcie moralne, napięcie historyczne, pęd życia są jednym i tym samym [?]. Lubię Puszkina za jego przejrzystość, ironię i powagę. Lubię Hemingwaya, bo jest [?] wolą szczęścia, smutkiem. Lubię Stevensona, bo mam wrażenie, że lata. Lubię Czechowa, bo nie zmierza tam, dokąd zmierza. Lubię Conrada, bo żegluje po otchłani i nie tonie. Lubię Tołstoja, bo czasem wydaje mi się, że jestem bliski zrozumienia, jak on to robi, a jednak nic z tego. [?] Lubię Gogola, bo zniekształca z precyzją, przewrotnością i umiarem. Lubię Dostojewskiego, bo zniekształca konsekwentnie, z pasją i bez umiaru. Lubię Balzaka, bo jest wizjonerski. Lubię Kafkę, bo jest realistą. [?] Lubię Sveva, bo trzeba się będzie zestarzeć. Lubię??

Przywracamy autonomię zbiorkowi opowiadań Itala Calvina Jeżeli t=0, wydanemu niegdyś w Polsce w ramach „Wszystkich opowieści kosmikomicznych”, co dotkliwie pozbawiło go podmiotowości. W oryginale został opublikowany w roku 1967 jako osobny tomik i stał się punktem granicznym twórczości Calvina: między nurtem prozy fantastyczno-naukowej a literaturą eksperymentalno-kombinatoryczną. Stanowi zbiór jedenastu opowiadań w trzech autonomicznych częściach. Pierwsza ma za przedmiot mitologię naukowych hipotez; narracja drugiej części prowadzona jest według zasad fizyki kwantowej, gdzie każdy odcinek czasu rozwidla się i stanowi zapowiedź alternatywnych wariantów; część ostatnia ma charakter dedukcyjny. Punktem wyjścia dla Calvina są paradoksy; od jednego z nich, paradoksu strzały Zenona z Elei, pochodzi tytuł tomu. Pośród mnogości zjawisk znajdziemy tu sentymentalizm fizyki, melancholię kombinatoryki, zmagania z teorią poznania, rojenia o nadrzędnym ładzie, biologię molekularną pustki, być może nawet geometrię miłości. Jeżeli t=0 to forpoczta Zamku skrzyżowanych losów (1969), Niewidzialnych miast (1972) czy Jeśli zimową nocą podróżny (1979).

You go into a bookshop and buy If on a Winter's Night a Traveller by Italo Calvino. You like it. But alas there is a printer's error in your copy. You take it back to the shop and get a replacement. But the replacement seems to be a totally different story. You try to track down the original book you were reading but end up with a different narrative again. This remarkable novel leads you through many different books including a detective adventure, a romance, a satire, an erotic story, a diary and a quest. But the real hero is you, the reader.

A masterwork by the incomparable, genre-defying, wondrous Italo Calvino. You go into a bookshop and buy If on a Winter's Night a Traveller by Italo Calvino. You like it. But there is a printer's error in your copy. You take it back to the shop and get a replacement. But the replacement seems to be a totally different story. You try to track down the original book you were reading but end up with a different narrative again. This remarkable novel leads you through many different books including a detective adventure, a romance, a satire, an erotic story, a diary and a quest. But the real hero of them all is you, the reader. 'Breathtakingly inventive' David Mitchell 'A writer of dizzying ambition and variety, each of his stories is a fresh adventure into the possibilities of fiction' Guardian

A beautiful hardback edition of Calvino's genre-switching masterwork. A book of surprise and adventure but you, the reader, are the hero. You go into a bookshop and buy If on a Winter's Night a Traveller by Italo Calvino. You like it. But alas there is a printer's error in your copy. You take it back to the shop and get a replacement. But the replacement seems to be a totally different story. You try to track down the original book you were reading but end up with a different narrative again. This remarkable novel leads you through many different books including a detective adventure, a romance, a satire, an erotic story, a diary and a quest. But the real hero is you, the reader.

These early short stories brim with the beauty of the Italian countryside and seaside, telling tales both sumptuous and unnerving. Calvino's war-torn Italy is vivid, intense, almost hyper-real. A trio of greedy burglars rob a pastry shop, a boy offers a girl presents of toads and insects from the garden, a wealthy family invites a rustic goatherd to lunch, only to mock him. In every story he reveals the hidden meaning beneath the surface of everyday life, and the ludicrousness of war. Some stories from Last Comes the Raven have been previously available in the collection Adam, One Afternoon. This new expanded collection includes several stories newly translated by Ann Goldstein and is an important addition to Calvino's legacy. 'In Last Comes the Raven, a collection of early stories, we find the man behind the magician' New Yorker

The difference between life and literature; the good intentions of holiday reading; the avante-garde; the fate of the novel; the fantastical; the art of translation: these are just some of the ideas in The Written World and the Unwritten World. A collection of essays, articles, interviews, correspondence, notes and other occasional pieces on writing, reading and interpreting books, this work gives us new insight into Italo Calvino's expansive, curious and generous mind. Translated by Ann Goldstein