W kręgu konserwatywnej utopii

"(...) wielu intelektualistów i polityków postkomunistycznej Rosji zaangażowało się w historyczny, wielopoziomowy spór o ideę rosyjską - o rosyjską tożsamość narodową i kulturową, sens rosyjskich dziejów oraz miejsce Rosji w historii powszechnej. W sporze tym idee słowianofilskie oraz ukształtowana przez nie tradycja myślowa są bardzo istotnym, centralnym wręcz układem odniesienia. "Słowianofilska" jest przede wszystkim tendencja do uwydatniania różnic między Rosją a Zachodem oraz interpretowania ich w sposób esencjalistyczny - jako trwałych i nieredukowanych, wynikających z samej istoty rosyjskiej, prawosławnej duchowości. Z Posłowia

Książka jest udokumentowaniem wszechstronnej relacji intelektualnej i przyjacielskiej zarazem, jaka łączyła mnie z Isaiahem Berlinem - wielkim brytyjskim liberałem, a jednocześnie miłośnikiem i znawcą intelektualnej historii Rosji. Głównym z jej celów było po prostu oddanie hołdu mojemu oksfordzkiemu przyjacielowi oraz częściowe chociażby spłacenie należnego Mu długu wdzięczności przez ukazanie, jak wiele zawdzięczałem Mu na różnych etapach mojego życia. Realizacja tego celu zaowocowała jednak pewnym produktem ubocznym, okazała się bowiem nie tylko dokumentem osobistym, lecz również przyczynkiem do dziejów intelektualnej historii Rosji jako wyodrębnionej dyscypliny akademickiej, cieszącej się międzynarodowych uznaniem i uwzględnianej w sylabusach niek...

Pomysł napisania niniejszej autobiografii zawdzięczam inspiracji z zewnątrz. Początkowo miała to być bowiem autobiografia ściśle naukowa, napisana dla rocznika „Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój”. Akceptowałem tę zaszczytną propozycję, ale gdy wgłębiłem się w dokumenty do takiej pracy – przede wszystkim w dzienniki, które pisałem przez wiele lat, oraz w moją korespondencję z różnymi osobami - stało się dla mnie jasne, że powinienem albo nic nie dodawać do tego, co już zdołałem o sobie napisać, albo opracować całościowe ujęcie mojego długiego już życia. Różne fragmenty mojej biografii prezentowałem już trzykrotnie: w książce Spotkania z Miłoszem (Aneks, Londyn 1985), skupionej wokół problemów, które łączyły mnie z wiel...