Zwierzęce tropy

Król Asine i inne wiersze Jorgosa Seferisa to wybór poezji jednego najważniejszych poetów XX wieku, który miał niebywały wpływ na rozwój literatury europejskiej. Niewiele jest postaci w dwudziestowiecznej literaturze greckiej, których unikatowy głos, połączony z niepowtarzalnym kunsztem słowa, odcisnęły tak znaczące piętno na kulturze Grecji nowożytnej, jak Jorgos Seferis (1900–1971), pierwszy grecki laureat literackiej Nagrody Nobla z 1963 r. Seferis odwraca bowiem dobrze nam znany punkt widzenia: to nie Europa patrzy na Grecję, szukając tam swoich korzeni i wzorców, ale Grecja spogląda na siebie samą, próbując odnaleźć własną tożsamość, sięgając do źródeł swojej tradycji. Wiersze wybrał i przełożył Michał Bzinkowski.

Pisząc sto jedenaście wierszy tomu Zapiski z czterech lat, Eugenio Montale miał 80 lat i odebrał - w 1975 roku - Literacką Nagrodę Nobla. Był nie tylko poetą. "Pisałem wiersze - mówił w przemówieniu podczas uroczystości noblowskiej - i za nie dostałem nagrodę, lecz byłem również bibliotekarzem, tłumaczem, krytykiem literackim i muzycznym, a nawet bezrobotnym przez rozpoznany niedostatek wierności reżimowi, którego nie mogłem kochać". Uprawiał też "niepotrzebność", a za jedno z głównych zagrożeń swojego czasu uważał komercjalizację. Co do wierszy, które (wciąż w wystąpieniu noblowskim) określał jako "wytwór absolutnie niepotrzebny, lecz prawie nigdy szkodliwy", Zapiski z czterech lat są jego szóstym tomem i okazały się również ostatnim opublik...

Powieść Tyfus, teraz słowiki – wymieniana obok Na nieludzkiej ziemi Józefa Czapskiego, Innego świata Gustawa Herlinga-Grudzińskiego czy W domu niewoli Beaty Obertyńskiej jako jedno z najważniejszych świadectw Gułagu w literaturze polskiej – pozostaje dotąd dziełem znanym tylko wtajemniczonym. Funkcjonuje jako książka osobna – nazbyt drastyczna, przesadnie poetycka, nadmiernie, jak na podejmowany w niej temat, niekonwencjonalna. Kreślona przez Mariana Czuchnowskiego opowieść o losach Polaka Jana Rawy, który w początkach 1942 roku, w czasie jednej z największych epidemii tyfusu plamistego w dziejach Azji Środkowej, trafia wprost z obozu do szpitala zakaźnego w Taszkencie, gdzie następnie zmaga się nie tylko z wycieńczającą chorobą, lecz i z rzeczywistości�...

Boska cząstka to mądra, bogata interpretacyjnie i poznawczo książka. Podejmuje frapującą kwestię obecności mitu w niemitycznych obszarach doświadczenia i myślenia. Stawiane przez nią pytania oscylują wokół poznawczych schematów i mitologicznych matryc tworzących reprezentację indywidualnego życia, modelujących naszą wspólną wyobraźnię, zasilających zeświecczoną wizję świata i zarazem będących przejawem wyczucia czegoś nieuchwytnego, mistycznego, boskiego. Sochacki opowiada o nośności matryc i toposów mitologicznych służących nam do strukturyzowania doświadczenia. Te matryce i toposy nie omijają treści naukowych, sprawiając, że nauka spełnia dziś funkcje przynależne niegdyś religii. Czy zatem jesteśmy bezsilni wobec nauki? Czy jesteśmy skazan...

Constantin Noica jest jednym z najwybitniejszych rumuńskich filozofów oraz przedstawicielem pokolenia myślicieli i pisarzy rumuńskich, urodzonych około roku 1910, do którego należą, między innymi, Mircea Eliade, Emil Cioran, Eugen Ionesco. Mniej od nich znany za granicą, gdyż nie opuścił Rumunii po II wojnie, stał się w swym kraju postacią wręcz legendarną, zarówno jako opresjonowany dysydent, niezależny i wybitny myśliciel, jak i jako Sokrates Rumunii, wychowawca pokolenia intelektualistów, którzy odegrali w Rumunii po roku 1989 znaczącą rolę nie tylko w życiu intelektualnym, ale też politycznym i publicznym tego kraju. W Dzienniku filozoficznym autor objawia się jako żywy umysł poszukujący swej intelektualnej drogi pośród sensów kultury. Przyczynkiem do...

Trio najwybitniejszych baśniopisarzy japońskich – obok Kenjiego Miyazawy (Noc na kolei galaktycznej) i Nankichiego Niimiego (Lisek Gon) – zamyka Mimei Ogawa, zwany „ojcem japońskiej literatury dziecięcej”. Podobnie jak oni wierzył, że utwory czytane przez najmłodszych powinny być piękne i przesycone wrażliwością – co bynajmniej nie oznaczało, że mają być naiwne i wypełnione jedynie radosnymi treściami. Utraciwszy dwoje dzieci z powodu własnej trudnej sytuacji materialnej, jak nikt rozumiał dramat ludzi ubogich i spotykających się z powodu swojej sytuacji z ostracyzmem i nieczułością otoczenia. Wśród piętnastu utworów zawartych w tym zbiorze znalazły się najsłynniejsze baśnie pisarza, jak Czerwone świece i syrena, Polna róża czy Wioska bez zegar...

Czeski poeta Jan krob diagnozuje napięcia między różnymi wymiarami rzeczywistości: codziennością, mitem, psychodeliczną wizją, teraźniejszością czy grą komputerową. Real można czytać jako próbę wspólnotowej wypowiedzi generacji, która mierzy się z katastrofą klimatyczną i nieuchronnością zbliżającego się końca antropocenu. Jednocześnie tom kroba warto interpretowa jako osobisty (duchowy, filozoficzny, polityczny) manifest. Poezja staje się tu buntem przeciwko katastrofie, której nieuchronność jest oczywista, ale nie usprawiedliwia bezczynności. Słowo poetyckie pozwala zachować wolność i osobistą autonomię w rzeczywistości, która powoli staje się dystopią.

Nowe wydanie. Mahabharata jest niezwykłym dziełem literackim. Ponad 100 000 wersetów czyni z niej jeden z największych eposów świata – jest ośmiokrotnie dłuższa niż Iliada i Odyseja razem wzięte. Według współczesnych badaczy, Mahabharata powstała na przestrzeni kilku stuleci, między IV w. p.n.e a IV w. n.e. i miała wielu autorów. Według samej Mahabharaty oraz zgodnie z tradycją, została spisana przez wielkiego wieszcza Wjasadewę około 5000 lat temu, bezpośrednio po wydarzeniach, które składają się na jej akcję. Epos ten uważany jest za jeden z dwóch fundamentalnych tekstów (obok Ramajany), na których opiera się kultura, tradycja i religia Indii, a jej poszczególne epizody wielokrotnie znajdowały swoje przedstawienie w rzeźbie, malarstwie, tańcu czy...

Istnieją dwie Toskanie: ta prawdziwa i ta wyobrażona. Będąc tam, nietrudno znaleźć miejsca, gdzie tracimy orientację, w której z nich jesteśmy. Niewielkie Prato leżące nad jednym z dopływów Arno skupia w sobie to, co najbardziej oczywiste i nieoczywiste dla tego słynnego włoskiego regionu. Autorka podąża śladem pratejskich fortun, zsyłanych i odbieranych przez los, talentów poetyckich i malarskich, które wzbijają się i gasną, aby zyskać nieśmiertelność wieki później. Opowiedziana pięknym, poetyckim językiem historia miejsca i jego mieszkańców jest zwierciadłem, w którym odbija się to, co najcenniejsze: sztuka, miłość i pasja.

Gdybym był filozofem, napisałbym rozprawę o uśmiechu – o tym, jak zmienia twarz kobiety czy mężczyzny, jak sprawia, że twarde rysy twarzy kogoś nieuważnego, nieobecnego, wycofanego, niekiedy może pełnego niechęci, albo po prostu głęboko obojętnego, zmęczonego, zdeprymowanego, nagle miękną i ślą do innych sygnał mówiący: jestem człowiekiem, nie jestem taki zły. Może nawet mówi coś więcej: jestem wolny. – fragment Adam Zagajewski w zbiorze Substancja nieuporządkowana prowadzi czytelnika drogą swoich myśli: od życia w wolności i prawie po symfonie Mahlera. Zagląda do korespondencji Czapskiego z Heringiem i daje się porwać niezrównanej sile ich rozmowy. Z nostalgią zerka w stronę Schulzowskiego irracjonalnego Drohobycza. Podgląda Herberta skupionego...

W tej opowieści eseistycznej Calasso ukazuje epokę demonów rodzącej się we Francji w XIX wieku nowoczesności. Charles Baudelaire (1821–1867) i bliscy mu twórcy mieli zaledwie jej „niejasne poczucie”. Ale byli jej posłuszni, szli za nią – Callasso ukazuje, w jaki sposób – i przecież ją ustanowili. Poeci, pisarze – malarze, rysownicy – kobiety z wielkiego świata i z półświatka: Baudelaire, Flaubert, Rimbaud, Mallarmé – Ingres, Delacroix, Degas, Manet – Berthe Morisot, Apolonia Sabatier, Victorine Meurent. Wszyscy oni z poczuciem zanurzenia w „przyrodzonej ciemności rzeczy”. Złączeni „kultem widzialnych przejawów Niewidzialnego”. Roberto Calasso (ur. w 1941 roku we Florencji) to wybitny włoski pisarz, eseista, tłumacz i wydawca, dyrektor mediol...

Drugi tom kazań jednego z największych i najbardziej kontrowersyjnych mistyków średniowiecza „Bądźcie pewni, Bóg nie omieszka dać nam wszystkiego i gdyby nawet przysiągł coś innego, nie mógłby się powstrzymać od dawania nam. Bóg jest we wszystkich rzeczach. A im bardziej jest w nich, tym bardziej poza nimi; im bardziej wewnątrz, tym bardziej na zewnątrz, a im bardziej na zewnątrz, tym bardziej wewnątrz”.

Pisząc sto jedenaście wierszy tomu Zapiski z czterech lat, Eugenio Montale miał 80 lat i odebrał - w 1975 roku - Literacką Nagrodę Nobla. Był nie tylko poetą. "Pisałem wiersze - mówił w przemówieniu podczas uroczystości noblowskiej - i za nie dostałem nagrodę, lecz byłem również bibliotekarzem, tłumaczem, krytykiem literackim i muzycznym, a nawet bezrobotnym przez rozpoznany niedostatek wierności reżimowi, którego nie mogłem kochać". Uprawiał też "niepotrzebność", a za jedno z głównych zagrożeń swojego czasu uważał komercjalizację. Co do wierszy, które (wciąż w wystąpieniu noblowskim) określał jako "wytwór absolutnie niepotrzebny, lecz prawie nigdy szkodliwy", Zapiski z czterech lat są jego szóstym tomem i okazały się również ostatnim opublik...