Wyjście z utopii

Zbiór tekstów Małgorzaty Nowakowskiej-Karczewskiej o wdzięcznym i zagadkowym tytule, którego znaczenie wyjaśnia sama Autorka, Pasi koniki upiórkowane, przywodzi skojarzenie z sylwą (silva rerum, łac. las rzeczy), popularną w Polsce zwłaszcza w XVII w. Źródłem nazwy jest tytuł zbioru Silvae rzymskiego poety Stacjusza, żyjącego w I w. Główną cechą sylwy jest różnorodność formalna i tematyczna zgromadzonych w niej cytatów, brak sztywnych reguł w ich doborze, dzięki czemu możliwości repertuarowe stają się wręcz nieograniczone. Barokowe zbiory poetyckie, nazywane ogrodami czy też wirydarzami, charakteryzowały się taką właśnie różnorodnością i zawierały opisy subiektywnych obserwacji i refleksji, specyficzne dla dziennika, drobne utwory prozatorskie, poetyckie, scenki dramatyczne i inne zapiski, nierzadko także łacińskie. Podobnie dzieje się w tekstach Małgorzaty Nowakowskiej-Karczewskiej, w których spotykają się tematycznie dobrane cytaty z literatury polskiej i obcej, połączone komentarzem, będącym nie tylko słowem wiążącym, ale zawierającym liczne dopowiedzenia, ciekawostki a to z dziedziny astrologii, a to biograficzne, nierzadko ujawniające tajemnice alkowy. Wszystko to połączone w zgrabną całość, w której każde zdanie łączy się z następnym i z niego wynika oraz opatrzone puentą, niekoniecznie podaną wprost, ale zawsze czytelną.

Tytus żołnierzem – czwarty tom przygód Tytusa de ZOO i jego wiernych kompanów, Romka i A'Tomka. Bohaterowie bawią się w wojsko, w nagrodę za rysunki wojska odbywają prawdziwe ćwiczenia wojskowe. Henryk Jerzy Chmielewski (Papcio Chmiel) to najpopularniejszy autor komiksów w Polsce, grafik, rysownik i publicysta, nestor i mistrz polskich twórców komiksów. Urodził się 7 czerwca 1923 roku w Warszawie. Był uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Karierę graficzną rozpoczął w 1947 roku jako rysownik w „Świecie Przygód”, a następnie w „Świecie Młodych”. Największą popularność przyniosła mu ukazująca się od 1957 roku seria komiksów „Tytus, Romek i A’Tomek”, która wyznaczyła poziom komiksowej narracji, warsztatu i humoru w twórczości dla młodszych czytelników. Henryk Jerzy Chmielewski był wielokrotnie nagradzany za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej oraz za osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju polskiej kultury; został odznaczony m.in. Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (w 2009 roku podczas uroczystości z okazji 65. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego). Jest Kawalerem Orderu Uśmiechu. Mieszka i pracuje w Warszawie. Czytelnicy, którzy wychowali się na jego twórczości, z nostalgią witają dzisiaj wznowienia znanych książeczek, kupują je swoim dzieciom i niecierpliwie czekają na nowe przygody ukochanych bohaterów z dzieciństwa.

,Prowadzę się dobrze ale dokąd? zostaje kwestią wyłącznie naszej interpretacji. Tego, jak spojrzymy na siebie, innych, codzienność, teksty. Jak podejdziemy do słowa, by czerpać jego ekstrakt, doświadczenie autora, mądrość. Czytać w ,,Tamtym Języku”, który mówi wiele, lecz trzeba poświęcić mu dużo uwagi i czasu, by zrozumieć i poczuć każdy ze znaków. Z podążania w przedsenną ciszę, stać się gotowym na słowo, lecz by nie wymówić go przed czasem, pozwólmy poprowadzić się temu, który przez lata podąża jego drogą. Po prostu idźmy wzdłuż śladów, które widoczne są w wierszach. „Extractum” to wybór wierszy z wydanych w ciągu pięćdziesięciu lat książek Leszka Szarugi, jego pełna bibliografia oraz krótki wywiad. Książka ukazała się w serii Obecni, z okazji pięćdziesięciolecia pracy twórczej poety.

Na pozór banalna historia. Ona i on. Spotkanie na letnisku. Pierwsza miłość. Listy pełne najintymniejszych zwierzeń. Potem wybucha wojna – on musi jechać do Chin, tam walczyć, cierpieć, może nawet zginąć. Korespondencja jednak trwa nieprzerwanie, stając się odbiciem życia z jego radościami i – częściej – dramatami. Konflikt między rodzicami a dziećmi, związek bez miłości, zdrada, niespełniona potrzeba macierzyństwa, śmiertelna choroba – wszystko to zostaje przelane na papier. Listy bowiem są swoistą kapsułą czasu i zawsze znajdują adresata. Nawet jeśli czas biegnie innym torem dla niej i innym dla niego, a przeszłość miesza się z teraźniejszością. Do spotkania kochanków dochodzi bowiem w listach. Tam, gdzie są miłość i śmierć, jest też odrodzenie.

Bohaterowie zdobywają rozaliowe prawka jazdy, poznając przepisy ruchu drogowego. Pojazd: mechaniczny koń Rozalia.

„Jeśli porusza cię to tylko ze względu na język, to masz farta. Myślę – dlaczego ja tego nie napisałam, każda z nas powinna pisać o tym, co boli, nie gasić płomienia słusznego wkurwu. Alex werbalizuje ten wkurw”. – Nika „Nie do rymu, nie do taktu, sama treść, chore gówno. Jaśmina Polak płakał jak czytał. Nie mam żadnego tomiku poezji w domu, bo nie potrzebuję, ale ten tomik będę miała, bo jest piękny, potrzebny i poręczny. Cokolwiek powiem, będzie wafla warte, bo to należy samemu wchłonąć”. – Jaśmina – trusia polskiego stania na estradzie

Powieści Manna wyczekiwano z niecierpliwością, czego najlepszym dowodem był wysyp recenzji i komentarzy po jej wydaniu w 1947 roku. Spodziewano się, że książka udzieli odpowiedzi na pytanie, dlaczego naród „poetów i myślicieli” stał się na dwanaście lat ojczyzną „sędziów i katów” (słowa Karla Krausa). Nie powinno zatem dziwić, że interpretacja Doktora Faustusa jako powieści-paraboli zdominowała jej recepcję, a stawianie znaku równości między kuszeniem Adriana Leverkühna a uwiedzeniem narodu niemieckiego przez nazizm stało się czytelniczym nawykiem. Huber Orłowski we Wstępie do niniejszej edycji zwraca uwagę na nurt kontestujący tę tradycję. Przywołuje m.in. opinię Stanisława Lema: „Diabeł faszyzmu to wielki i straszny skutek przyczyn małych i trywialnych, to reakcja lawinowa, zapoczątkowana rozkładem społecznym. Tak więc Doktor Faustus milczy o Niemcach z czasów połowy naszego stulecia. Opowiada podniosłą historię pewnego artysty, który miał szczęście wyjątkowe przeżyć tragedię, a zatem rzecz pełną najgłębszej wymowy cierpienia uzasadnionego, winy i kary zasłużonej”. Komukolwiek przyznamy rację, Doktor Faustus pozostanie arcydziełem sztuki powieściowej XX wieku. Samotny myśliciel i badacz, teolog i psycholog w swej pustelni, który w pożądaniu rozkoszy światowych i władzy nad światem zapisuje własną duszę diabłu – czyż nie nastał teraz właściwy moment, aby w tym obrazie ujrzeć Niemcy, dziś, gdy Niemcy dosłownie diabli wzięli. Wielkim błędem sagi i dramatu jest to, że nie wiążą Fausta z muzyką. Musiał być muzykalny, musiał być muzykiem. Muzyka jest obszarem demonicznym. Thomas Mann, Niemcy i naród niemiecki „Doktor Faustus” już w chwili powstania [...] stał się jednym z ważniejszych punktów w powojennej dyskusji na temat niemieckiej tożsamości. Dyskusja ta trwa do dzisiaj, do dzisiaj też książka Tomasza Manna odgrywa w niej istotną rolę. Ale obok tej dyskusji toczy się inna: to dyskusja na temat autonomii sztuki, suwerenności literatury. I tu również powieść Manna odgrywa rolę znaczącą: ta książka bardziej niż wszystkie inne jego dokonania skupia uwagę na etycznym wymiarze dzieła literackiego. Leszek Szaruga Thomas Mann (1875–1955) – wybitny prozaik niemiecki, od 1933 roku na emigracji, autor esejów, pism publicystycznych i autobiograficznych oraz dzienników. Laureat Literackiej Nagrody Nobla z roku 1929 za powieść Buddenbrookowie (1901). Jego najważniejsze dzieła to opowiadanie Śmierć w Wenecji (1912) oraz powieści: Czarodziejska góra (1924), Józef i jego bracia (tetralogia publikowana w latach 1933–1943), Doktor Faustus (1947) i Wyznania hochsztaplera Feliksa Krulla (1954). W 1936 roku został pozbawiony niemieckiego obywatelstwa. Od października 1940 roku nadawał za pośrednictwem BBC comiesięczne mowy do niemieckich słuchaczy Deutsche Hörer!. Był reinterpretatorem niemieckiej tradycji romantycznej, a w swoich utworach często poruszał wątki biblijne. Jego powieści mają głęboko intelektualny i humanistyczny charakter. Przekład: Maria Kurecka, Witold Wirpsza Wstęp: Hubert Orłowski Opracowanie: Hubert Orłowski, Izabela Sellmer

Korporacja Ha!art przedstawia dowód, że pisarstwo eksperymentalne ma się dobrze, a granice w literaturze (i tłumaczeniu) są ciągle do przesunięcia. Interes Zultanskiego to książka skandalizująca, ale jednocześnie bardzo osobista, szczera i mądra. W ręce czytelników i czytelniczek oddajemy dzieło polegające na skatalogowaniu wszystkich obiektów w mieszkaniu młodego mężczyzny (w oryginale – autora, w przekładzie – tłumacza) za pomocą penisa. Ta książka-rzeźba stanowi etnograficzny raport o przedmiotach, jakimi otacza się współczesny trzydziestoparolatek, a jednocześnie wymierza radykalny policzek męskocentrycznemu pisarstwu (stawiającemu fallusa w centrum twórczości literackiej).

W trzecim tomie przygód Tytusa de ZOO i jego wiernych kompanów: Romka i A'Tomka bohaterowie uprowadzają rakietę (prom) i podróżują w kosmosie, poznając obce formy życia. Henryk Jerzy Chmielewski (Papcio Chmiel) to najpopularniejszy autor komiksów w Polsce, grafik, rysownik i publicysta, nestor i mistrz polskich twórców komiksów. Urodził się 7 czerwca 1923 roku w Warszawie. Był uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Karierę graficzną rozpoczął w 1947 roku jako rysownik w „Świecie Przygód”, a następnie w „Świecie Młodych”. Największą popularność przyniosła mu ukazująca się od 1957 roku seria komiksów „Tytus, Romek i A’Tomek”, która wyznaczyła poziom komiksowej narracji, warsztatu i humoru w twórczości dla młodszych czytelników. Henryk Jerzy Chmielewski był wielokrotnie nagradzany za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej oraz za osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju polskiej kultury; został odznaczony m.in. Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (w 2009 roku podczas uroczystości z okazji 65. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego). Jest Kawalerem Orderu Uśmiechu. Mieszka i pracuje w Warszawie. Czytelnicy, którzy wychowali się na jego twórczości, z nostalgią witają dzisiaj wznowienia znanych książeczek, kupują je swoim dzieciom i niecierpliwie czekają na nowe przygody ukochanych bohaterów z dzieciństwa.

Wyobraź sobie, że twój kraj przypomina statek z dziurą w burcie, który za chwilę pójdzie na dno wraz z całym cennym ładunkiem. W takich przypadkach nie masz wielkiego wyboru. Jak bardzo kochasz swoją Ojczyznę? Uciekniesz czy pozostaniesz na pokładzie? Roman i niewidoma Ołena wyprzedają cały swój majątek w Dniepropietrowsku, by zacząć nowe życie w Europie. Ale już pierwszy dzień w obcym kraju zamiast umówionej pracy przynosi kłopoty. Mroźny wieczór zastaje ich w Warszawie – bez pieniędzy i nadziei na przetrwanie. Na ratunek przychodzi polska pisarka, na pierwszy rzut oka niezależna i wyzwolona kobieta. Roman zgadza się na nieoczekiwane warunki oferowane przez pisarkę i trafia w oko cyklonu, który niezauważenie dla innych przechodzi przez Pragę, modną, a równocześnie zakapiorską dzielnicę Warszawy. Co wybrać – stare, dobrze znane, ale ostygłe już uczucia, czy nową, gwałtowną miłość? Znaną ukraińską szarość czy podrabianą Europę? To historia miłosna, ale kryje się pod nią coś więcej – opowieść o stosunkach ukraińsko-polskich. Powieść nie przedstawia ich w kontekście politycznym czy historycznym, o których w Polsce dyskutuje się najgoręcej, a które dla sporej części ukraińskiej diaspory w Polsce wydają się drugorzędne. Autor bada motywację i psychologię człowieka, który opuszcza własny kraj, szukając lepszego życia – to temat aktualny dla Polaków w takim samym stopniu, jak dla Ukraińców. W Polsce mieszka już kilkaset tysięcy Ukraińców. To w dużej części emigrujący za pracą robotnicy, ale także naukowcy, pisarze i artyści. Wśród nich znalazł się autor książki, Ołeksij Czupa. Ale jeszcze zanim przyjechał do Polski, postanowił ją sobie w odległej Makijiwce na Donbasie wymyślić. Dziesięć słów o Ojczyźnie to świat ulepiony z marzeń i rozczarowań.

Marc Augé, wybitny etnolog francuski, w świetnej analizie w formie eseju poddaje krytycznej refleksji współczesną kulturę chrześcijańskiego monoteizmu przez pryzmat pogaństwa. Autor daje przenikliwy obraz założeń filozofii życia i świata ludzi, którzy praktykowali pogaństwo jako własny światopogląd, odrzucający dualizm ciała i duszy. Stawia tezę, iż świętość i boskość można czcić na wiele sposobów, a zbiorcza etykieta „pogaństwa” dla różnych systemów wierzeniowych więcej zaciemnia niż rozjaśnia. Książka jest adresowana nie tylko do antropologów kultury i etnologów, ale także kulturoznawców, religioznawców, socjologów, filozofów oraz do wszystkich tych, którzy są miłośnikami dobrego eseju naukowego.

Tom gromadzi całość dzieła poetyckiego Jerzego Pleśniarowicza. Jego wiersze są ważną częścią dorobku Drugiej Awangardy z lat 30 ubiegłego wieku. Jego działalność translatorska zyskała międzynarodowe uznanie. Jerzy Pleśniarowicz (1920-1978) – poeta, tłumacz literatury białoruskiej, czeskiej, słowackiej, rosyjskiej, ukraińskiej, reżyser teatralny i radiowy, dramaturg, animator kultury.

Ukraiński kalejdoskop to zbiór esejów Leszka Szarugi, poety, tłumacza, krytyka literackiego, wykładowcy akademickiego. Znajdują się w niej omówienia wydanych w ostatnich latach książek ukraińskich autorów, esej o współpracy Jerzego Giedroycia i Bohdana Osadczuka oraz teksty napisane w ostatnich tygodniach, dotyczące sytuacji w Ukrainie. Jak pisze Szaruga: Niewątpliwie w biegu historii relacje między Polską, Rosją i Ukrainą zaplatają się w skomplikowany węzeł zależności, którego rozwikłanie wymaga wyjątkowej uwagi i ostrożności. O ile jednak dla Moskwy już sama suwerenność Ukrainy stanowi casus belli, o tyle dla Warszawy jest jednym z fundamentalnych zagadnień sprawy polskiej: jej niepodległość, co wielokrotnie podnoszone było w kręgu paryskiej Kultury, jest w zasadzie warunkiem utrzymania niepodległości Polski.

Leszek Szaruga, właśc. Aleksander Wirpsza (ur. 28 lutego 1946) – poeta, prozaik, tłumacz niemieckiej i rosyjskiej poezji, profesor, wykładowca uniwersytecki – historyk literatury, krytyk literacki. W latach 70. i 80. był redaktorem pism drugiego obiegu, w latach 1979-1989 współpracował z sekcją polską Radia Wolna Europa, od 1979 roku z paryską „Kulturą”. Pod koniec istnienia pisma był w nim szefem działu poezji. W Berlinie Zachodnim, współpracował z sekcjami polskimi BBC oraz Deutsche Welle oraz czasopismami emigracyjnymi. Laureat Nagrody Kościelskich (1986) oraz nagrody literackiej „Kultury” (1999). Mucha to sylwiczny poemat, będący rozmową z Różewiczem i jeszcze paroma innymi głosami, które odcisnęły swój ślad w historii naszej cywilizacji.

Leszek Szaruga - Przestrzenie literatury i okolice

Nowy tom wierszy Leszka Szarugi to głos poety dojrzałego, bogatego w doświadczenie zmiany zarówno w sensie indywidualnym, jak i w odniesieniu do wspólnotowych przeżyć związanych z meandrami wydarzeń politycznych i społecznych. To jednocześnie książka pełna świeżości i młodzieńczego wciąż zaciekawienia drugim człowiekiem, przemianami w świecie, odkryciami w różnych dziedzinach nauki, wszystkim, co nowe. Szaruga jest tytułowym Łowcą, stale gotowym do kolejnych badawczych wypraw. Leszek Szaruga, właśc. Aleksander Wirpsza (ur. 28 lutego 1946) - poeta, prozaik, tłumacz niemieckiej i rosyjskiej poezji, profesor, wykładowca uniwersytecki - historyk literatury, krytyk literacki. W latach 70. i 80. był redaktorem pism drugiego obiegu, w latach 1979-1989 współpracował z sekcją polską Radia Wolna Europa, od 1979 roku z paryską "Kulturą". Pod koniec istnienia pisma był w nim szefem działu poezji. W Berlinie Zachodnim współpracował z sekcjami polskimi BBC oraz Deutsche Welle, a także z czasopismami emigracyjnymi. Laureat Nagrody Literackiej "Kultury" (1999).

Przestrzenie dialogu - Szaruga Leszek

Tomik wierszy Leszka Szarugi. Leszek Szaruga – poeta, tłumacz niemieckiej i rosyjskiej poezji, wykładowca uniwersytecki, historyk literatury, krytyk literacki. Autor powieści, esejów i aforyzmów, laureat Nagrody Kościelskich oraz Nagrody Literackiej „Kultury”. 31 grudnia 1967 roku debiutował na łamach „Życia Literackiego” – ukazały się wówczas dwa jego wiersze. 31 grudnia 2017, z okazji 50-lecia pracy twórczej, wydana została książka Zaczyna się.

,Prowadzę się dobrze ale dokąd? zostaje kwestią wyłącznie naszej interpretacji. Tego, jak spojrzymy na siebie, innych, codzienność, teksty. Jak podejdziemy do słowa, by czerpać jego ekstrakt, doświadczenie autora, mądrość. Czytać w ,,Tamtym Języku”, który mówi wiele, lecz trzeba poświęcić mu dużo uwagi i czasu, by zrozumieć i poczuć każdy ze znaków. Z podążania w przedsenną ciszę, stać się gotowym na słowo, lecz by nie wymówić go przed czasem, pozwólmy poprowadzić się temu, który przez lata podąża jego drogą. Po prostu idźmy wzdłuż śladów, które widoczne są w wierszach. „Extractum” to wybór wierszy z wydanych w ciągu pięćdziesięciu lat książek Leszka Szarugi, jego pełna bibliografia oraz krótki wywiad. Książka ukazała się w serii Obecni, z okazji pięćdziesięciolecia pracy twórczej poety.