Władze państwowe wobec Kościoła Rzymsko-Katolickiego. Diecezji Płockiej

Francuscy historycy od kilkudziesięciu lat zapełniają „lukę” w naszym obznajomieniu z dziejami, która w rzeczywistości nie jest luką, lecz samym sednem historii. Chodzi o historię życia codziennego. Setki, jeśli nie tysiące lat dominacji „wielkich narracji” o „doniosłych” wydarzeniach sprawiły, że nie potrafimy sobie uświadomić charakteru zwykłego życia w danej epoce: wiemy, jak staczano epokowe bitwy, nie wiemy, jak mieszkano. Jacques Le Goff (1924–2014), francuski klasyk historyków z tego nurtu, i młodszy o dwa pokolenia Nicolas Truong (ur. 1967) przedstawili syntezę zjawisk i zagadnień związanych z podstawowym elementem życia codziennego – z ludzkim ciałem. Skupili uwagę na średniowieczu, ponieważ dobitnie reprezentuje ono problem postrzegania...

Zebrane w niniejszym tomie prace obrazują bogactwo krajobrazu i dziedzictwa kulturowego Europy. Ofiarowane zostały ks. prof. dr bab. Józefowi Mareckiemu z okazji jego 60-tych urodzin i 30-lecia pracy naukowej. Prof. Józef Marecki, od wielu lat związany z Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II w Krakowie, zajmuje się problematyką szeroko pojmowanego dziedzictwa kulturowego Europy, a także historią najnowszą. Jest także specjalistą w zakresie archiwistyki, heraldyki, numizmatyki, weksylologii, falerystyki i symboliki chrześcijańskiej, znakomitym wykładowcą, felietonistą i wychowawcą kolejnych pokoleń historyków. W jego dorobku naukowym znajduje się blisko 70 książek i monografii, których był autorem, współautorem lub redaktorem oraz ponad 250 artykułów i 70 hase�...

Literacka wersja słynnego Archipelagu Gułag. To, co widziałem, tego człowiek nie powinien widzieć, nie powinien o tym wiedzieć. "Rzeczywistości łagrów, przeżywanej przez miliony ludzi, nie można pojąć, a jeśli nie pojąć, to choć trochę zrozumieć, nie przeczytawszy "Opowiadań kołymskich" w całości. Słynny "Archipelag Gułag" wniósł wiele w poznanie świata łagrów, zwłaszcza w zakresie materiału faktograficznego. Natomiast w sferze przeżyć, emocji, uczuć, myśli i refleksji nad ludzką nędzą to Szałamow jest tym, który beznamiętnie prowadzi nas przez piekło zgotowane przez człowieka drugiemu człowiekowi w naszych czasach" - ze wstępu Juliusza Baczyńskiego. Tytuł oryginalny: Kolymskie rasskazy Tłumacz: Juliusz Baczyński

"Trzeba wciąż do znudzenia powtarzać, że nie ma żadnych>, które w jakikolwiek sposób mogłyby poświadczyć jakąś przewagę siermiężnej izapyziałej nieudolności nad tym, co dojrzałe, normalne i racjonalne. [...] Ani moralne przekonanie, ani religijna wiara - bez względu na to, jak bardzo są wzniosłe i budujące - nie potrafią w niczym zmienić tego, że urzeczywistniony w Europie Zachodniej system wolnościowo - demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego z jego praworządnym państwem i oświeconą kulturą jest najpełniejszą realizacją nowoczesnej formy człowieczeństwa i uspołecznienia, i że poza lub ponad nim nie może być nic, co nie byłoby powtórnym upadkiem w chaos głupoty, samowoli i przemocy."

Czym jest dzisiaj podział na Wschód i Zachód? Gdzie tkwią jego korzenie, jak kształtował historię Polski, Europy i świata, jak zmienił swój charakter w XXI wieku? Niedawne, okrągłe rocznice zwrotnych momentów biegu dziejów Starego Kontynentu, – dwuipółtysięczna bitwy pod Salaminą i setna wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku, a równocześnie nietracące na aktualności pytania o tożsamość i perspektywy Europy jako rzeczywistości nie tylko geograficznej, ale duchowej, kulturowej i politycznej, zainspirowały nas do podjęcia tej problematyki w 13. numerze rocznika „Teologia Polityczna”. 31 autorów, ponad 400 stron.

Czy totalitaryzm to już tylko historia? Tak, ale tylko wtedy gdy uznamy, że istotą totalitaryzmu jest terror. Tymczasem to nie terror, ale absolutna równość stanowi istotę totalitaryzmu. Gdy terror zostanie uznany za absolutne zło, będzie można bezkarnie innymi metodami (ironia) dokonywać dzieła wykorzenienia jednostki, czyli wyrwania jej ze świata (likwidacja różnic), do którego zmierza wynaturzona ideologia emancypacji traktowana dziś jako nauka. Sztandarowym przykładem brawurowej śmiałości, z jaką ponowoczesność lansuje dziś wbrew zdrowemu rozsądkowi ideał równości, jest ideologia gender. Ale swój kulminacyjny punkt zdaje się osiągać w projekcie trans- i post-humanizmu, według którego człowiek to ktoś, kogo należy dopiero stworzyć. Projekt ten rozt...

Konsekwentna radykalizacja zapytywania o dzieje jest swoim własnym przepełnieniem, okazującym się zniesieniem problematyzowanego zagadnienia w formie, w jakiej było wyjściowo problematyzowane. Dokonująca się w ramach filozofii dziejów substancjalizacja historii, osiągająca swój kumulatywny punkt u Hegla, załamuje się, a nadzieja pokładana w dziejowości zostaje unieważniona, ponieważ jej właściwym przedmiotem nie powinny być zewnętrzny los, konieczność lub przeznaczenie, lecz wolny, aktywny i żyjący w społeczeństwie człowiek. Dekonstrukcja filozofii dziejów przez historiozofię Cieszkowskiego przeobraża się zatem w nowatorską propozycję nienaturalistycznej antropologii.

Kwartalnik kulturalno-filozoficzny, skierowany do szerokiego grona odbiorców. Przedstawia teksty polskiej i światowej humanistyki, klasyczną i najnowszą myśl dotyczącą kultury, sztuki i społeczeństwa. „Kronos” to magazyn kulturalno-filozoficzny wydawany od 2007 roku, który zajmuje bardzo ważną pozycję w segmencie rynku czasopism poświęconych kulturze. Przedstawia wartościowe teksty polskiej i światowej humanistyki, klasyczną oraz najnowszą myśl dotyczącą problematyki kultury, sztuki i społeczeństwa. W każdym numerze znajdują się następujące działy: „Prezentacje”, w których umieszczane są przekłady ze światowej literatury humanistycznej; „Eseje” – zawierają artykuły autorów współczesnych (polskich i obcojęzycznych); „Archiwum filozofii...

Prezentowana praca Norberta Eliasa, znanego głównie ze swojej prekursorskiej dla socjologii historycznej książki na temat kształtowania się cywilizacji zachodnioeuropejskiej, to zbiór 3 obszernych esejów poświęconych tematowi kluczowemu dla socjologii jako dyscypliny, a mianowicie problemowi relacji między jednostką a społeczeństwem. Pisane w ciągu prawie pięćdziesięciu lat części tej pracy z jednej strony pokazują niezwykłą ewolucję poglądów tego jednego z największych socjologów XX wieku, z drugiej zaś są wyjątkową inspiracją dla współczesnej socjologii.

Wokół katolickiej myśli politycznej to 12 tekstów pisanych przez historyka doktryn polityczno-prawnych i konserwatystę. Omawiają one rozumienie prawa od Arystotelesa, poprzez Tomasza z Akwinu, Williama Ockhama i przedstawicieli szesnastowiecznej szkoły z Salamanki, aż do czasów współczesnych, koncentrując się na myśli dwóch papieży: Leona XIII i Jana Pawła II, ich nauce społecznej i stosunku do liberalizmu. Niektóre z poruszanych zagadnień nie doczekały się wyczerpującego opracowania, pozostałe Autor przedstawia w zupełnie nowym ujęciu.

Trudno byłoby znaleźć wśród historyków kogoś o takich jak Fernand Braudel (1902–1985) zasługach dla rekonstrukcji początków i natury systemu, w jakim żyjemy: gospodarki rynkowej. Braudel, członek Akademii Francuskiej, posiadacz licznych doktoratów honoris causa, przywódca grupy skupionej wokół słynnego czasopisma „Annales”, twórca fundamentalnych dzieł o początkach kapitalizmu, w tym niewielkim tomiku zawarł esencję dziesiątek lat swoich badań. Czytelnik, który jeszcze nie przedarł się przez wielotomowe historie kultury materialnej tego autora, i czytelnicy mający tę podstawową lekturę już za sobą otrzymują w Dynamice kapitalizmu kompendium tych wyników – syntezę, lecz nie streszczenie, bo niniejsza książka stanowi samoistny wywód. Czym jest k...

Karl Jaspers (1883-1969) to niemiecki filozof i psycholog, jeden z głównych przedstawicieli filozofii egzystencjalnej. W serii „Myśl o Kulturze” ukazała się jego książka Idea uniwersytetu. Kolejny w serii tom tego autora to napisany wkrótce po ujawnieniu nazistowskich zbrodni esej „Problem winy” (1946). Jaspers pierwszy rozważa w nim kwestie odpowiedzialności zbiorowej, winy, przebaczenia i oczyszczenia. „Problem winy jest więc tekstem programowym, który wychodzi od diagnozy niemieckiej winy, by uczynić ją dostępną rozumowaniu i w ten sposób przygotować czytelników do wykonania zadania metamorfozy indywidualnie, lecz na podstawie zasobu, jaki stanowi tożsamość zbiorowa. Rozum nakazuje przyjąć to zadanie, jakkolwiek byłoby trudne i bolesne, inaczej bowiem...