Wiersze jerozolimskie oraz 16 innych wierszy

„Przybylski darzył Różewicza bezwarunkowym uwielbieniem. Jego serdeczność, czułość i oddanie – wręcz adoracja poety – sprawiły, że to właśnie przed nim Różewicz potrafił się otworzyć, odsłonić tajemnice duszy skrywane dotąd skrupulatnie przed światem. Wiesz o tym, że Cię kocham – pisze Przybylski – i to nie tylko za teksty, w które się przemieniłeś, lecz również za to, że z krwi i kości jesteś taki, jaki jesteś: sam dla siebie, jak piękne drzewo na samotnej górce (4 IV 1986). Obaj wspólnie przeżywają żałobę po rodzicach i przyjaciołach, dzielą się smutkiem i melancholią, niekiedy złością. Łączy ich wzajemna troska o kruche zdrowie, wsparcie w chorobach, lecz także przekonanie o wulgarności współczesnego życia społecznego. W...

Wilk Jedno Oko nie przegrywa swojego wyścigu ze śmiercią. Jeszcze ni. ale jego sytuacja przedstawia się w dosyć ponurym świetle, by nie rzec - ciemnym świetle. Motyw światła przegrywającego z ciemnością również się powtarza. Jeno oko to pojedyncze widzenie, indywidualna perspektywa, która może być ważna lub nieważna, trafna lub zniekształcona, boska lub zwierzęco prymitywna - ale jest moja. Krzysztof Zajas (z Posłowia) Juris Kronbergs (1946-2020) - łotewski poeta i tłumacz, który mieszkał w Sztokholmie. Studiował języki skandynawskie i bałtyckie oraz historię literatury na Uniwersytecie w Sztokholmie. Debiutował w połowie 1960 r. Tworzył na pograniczu dwóch kultur - szwedzkiej i łotewskiej. Wśród jego przekładów poezji XX i XXI wieku znajdują się w...

Czary szatana, przedostatnia powieść Grigorija Kanowicza, pozostaje integralną częścią wielkiej sagi Żydów litewskich. Im bliżej jej końca, tym silniej do głosu dochodzi perspektywa kobiet: ostatnia powieść Ballada o miasteczku osnuta jest wokół losów matki Henki Dudak, natomiast bohaterką tej opowieści jest Danuta-Hadassa, gojka opiekująca się żydowskim cmentarzem. Dla mieszkańców tego królestwa na pograniczu światów stolicą była Jerozolima Północy, czyli Wilno, a małym centrum świata miasteczko Miszkine, czyli Janów pod Kownem. Saga Kanowicza to jedyna w swoim rodzaju świecka literatura mądrościowa, początkami sięgająca króla Salomona i religijnej tradycji żydowskiej. Niemal każdy jej urywek skrywa życiową maksymę. A co jest? prawdą?... Czu�...

Zamiarem Adama Zagajewskiego było naszkicowanie sylwetki Józefa Czapskiego – malarza, pisarza, człowieka, obywatela, przyjaciela, czytelnika, rozmówcy. O Czapskim pisano już sporo, w Polsce i zagranicą. Mimo to wydaje się, iż jesteśmy dopiero na początku drogi, tym bardziej, że dopiero teraz rozpoczęła się prawdziwie światowa kariera jego dzieła. Józef Czapski – niezwykły artysta, pisarz – był koronnym świadkiem okrucieństw XX wieku, ale miał też rozległe prywatne terytoria, na których zbudował niezwykły gmach swego malarstwa i pisarstwa. Takiego połączenia trudno szukać u innych wybitnych postaci minionego stulecia. W epoce rosnącej specjalizacji Czapski nie dbał o miedze dzielące sztukę od polityki czy literaturę od przyjaźni. Zwornikiem tych tak...

Niewielu z nas zdaje sobie dzisiaj sprawę, że Austria i Węgry, państwa położone w Europie Środkowej i przecież śródlądowe, niegdyś należały do grona prawdziwych potęg morskich. Przez szereg lat końca XIX i początku XX wieku oba kraje tworzące od 1867 roku dualistyczną monarchię austro-węgierską, z szerokim dostępem do Adriatyku, dysponowały flotą wojenną o znaczących wartościach bojowych. W 1914 roku, w przededniu I wojny światowej, uznawano ją za szóstą co do wielkości flotę w Europie i ósmą na świecie. Nic też dziwnego, że odegrała ona ważną rolę w czasie Wielkiej Wojny. Prezentowana książka omawia okręty cesarsko-królewskiej floty. Pancerniki, krążowniki, torpedowce i kontrtorpedowce oraz okręty podwodne to tylko niektóre z ważniejszyc...

Gesualdo Bufalino (ur. 1920, Comiso, Włochy; zm. 1996, Vittoria, Włochy) – włoski pisarz, poeta, autor aforyzmów, urodzony i większą cześć życia mieszkający w Comiso na Sycylii. Pracował jako profesor literatury w liceum w swoim rodzinnym mieście. Zaraz po zakończeniu II Wojny Światowej z powodu gruźlicy spędził kilka miesięcy w szpitalu pod Palermo. Doświadczenia związane z chorobą i pobytem w szpitalu były inspiracją do napisania pierwszej powieści Opowieść siewcy zarazy (Diceria dell’untore). Książka została napisana w 1950r., uzupełniona w 1970 r., a wydana dopiero w 1981 r. za sprawą przyjaciela pisarza, Leonarda Sciascii oraz Elviry Sellerio, właścicielki wydawnictwa Sellerio. Opowieść siewcy zarazy została nagrodzona Premio Campiello. Gesualdo...

Forteca na niedostępnej wysepce u wybrzeży Sycylii. Czterej więźniowie, skazani na gilotynę za próbę zamachu na króla, czekają w celi śmierci na egzekucję. Aby nie myśleć o tym co ma nastąpić, postanawiają, że każdy z nich opowie taki epizod ze swego życia, który zaważył najbardziej na jego późniejszych losach. Te cztery opowieści, gdzie liryzm graniczy nieraz z drastycznymi scenami, na pozór bardzo realistyczne, wprowadzają czytelnika w dziwną, mroczną atmosferę, gdzie bliska śmierć nie tylko stawia pytanie o sens istnienia, ale podważa każdą prawdę, każdy pewnik i życie ludzkie przyrównuje do sceny, na której bezwolne marionetki odgrywają swoją żałosną komedię. Znakomicie napisana i trzymająca w napięciu powieść Bufalina, choć osadzona...

W pierwszą niedzielę grudnia 1941 roku flotylla japońskich samolotów pojawiła się niespodziewanie nad Pearl Harbor i zadała miażdżący cios amerykańskiej Flocie Pacyfiku. Sześć miesięcy później, w bitwie morskiej stoczonej na północ od maleńkiego atolu Midway, w otchłań oceanu posłane zostały cztery cesarskie lotniskowce. Był to cios, który położył kres ofensywnym zdolnościom japońskich sił morskich. Pacyfik. Próba ognia to pełna dramatyzmu opowieść oparta w przeważającym stopniu na źródłach, w tym na relacjach uczestników wydarzeń, którzy na własne oczy widzieli bohaterstwo i poświęcenie po obu stronach pola walki. Książka z rozmachem przedstawia ciężkie pierwsze miesiące wojny na Pacyfiku, w trakcie których US Navy otrząsnęła się z n...

W trzecim, Panicznym tomie Dzieł wybranych Topora nie ma ani grama waty. Każde zdanie uczestniczy w twórczej grze wyobraźni i jest przesiąknięte piekielną inteligencją. Jest tu przenikliwość obnażająca konwencję literacką czy społeczną, ośmieszająca jakieś motywacje czy ambicje, jest komizm, niesprowadzający się do śmiesznych dialogów i obrazków, ale będący metodycznym sposobem przetwarzania rzeczywistości. Obejmuje on cały świat przedstawiony tych tekstów: to pan-komizm, wszech-komizm. W kontekście Topora (i podobnych mu twórców i twórczyń) nadużywa się sformułowania „literatura absurdu”. Jest raczej na odwrót: nie mamy tutaj do czynienia z czymś pozbawionym sensu, tylko z sensem pogłębionym. Absurdalność to pozór, bo opisywane zdarzenia rz...

Kryzysowi przyjaciele ? listy Różewicza i Nowosielskiego Przedstawiona w książce korespondencja dwóch wielkich artystów to świadectwo pięknej przyjaźni i niezwykle cenny dokument czasu. Zbiór liczy 380 kartek i listów z lat 1963-2002. Ogromną większość z nich, aż 335, napisał Tadeusz Różewicz, który w jednym z listów przyznaje, iż pisanie do Nowosielskich jest chorobą, rodzajem nałogu i koniecznością pierwszej potrzeby. Duża część korespondencji ma charakter powszedni ? poeta opowiada przyjaciołom o swych podróżach, zwiedzanych muzeach i spotkaniach z czytelnikami. Ale jest też w zebranych listach tematyka o wiele poważniejsza. Nowosielski odsłania przed przyjacielem kłopoty z realizacją projektów sakralnych, Różewicz z kolei nie raz dzieli się z m...

Jeden z najbardziej inspirujących filozofię drugiej połowy XX wieku, rumuńsko-francuski myśliciel Emil Cioran (1911-1995), uchodził za pesymistę, nihilistę i bluźniercę (Kościół katolicki umieścił go na indeksie). W latach sześćdziesiątych jego pisma zaczęły zyskiwać światową sławę. Upadek w czas (1964) należy do najbardziej znanych utworów Ciorana z tego okresu. Podobnie jak w późniejszych książkach, ale nie tak prześmiewczo czy nawet satyrycznie, autor rozważa "katastrofę narodzin", upadek z wieczności w czas, historię. Jest to właśnie "upadek" - upadek ze świata "bezrefleksyjnej, niepodzielnej szczęśliwości". Odpowiada za niego świadomość, która pozbawia człowieka "świętości" istoty nietkniętej refleksją, barbarzyńskiej, roślinnej, a...

Kalendarz wieczności – najnowsza powieść Wasyla Machny, ukraińskiego poety, prozaika, eseisty, tłumacza (m.in. utworów Zbigniewa Herberta i Janusza Szubera), to zawierająca elementy mistyczne i mitologiczne opowieść rozpięta między wiekiem XVII i czasami współczesnymi, sięgająca od Stambułu po Galicję (na której zimnowojenny podział i epoka ZSRR odcisnęły swoją koszmarną pieczęć). W książce autor łączy trzy przestrzenie czasowe, tworząc nietypową powieść historyczną, w której historia ma postać nielinearną, gdyż – jak sam mówi – wszyscy jesteśmy zakotwiczeni w kalendarzu wieczności, nasze życie jest takim kalendarzem, niezależnie od epoki. Nieco na przekór nowoczesności w jej zglobalizowanej formie, książka Wasyla Machny może być odcz...