Widzenie przez kulturę. Wprowadzenie do teorii kultury wizualnej

„Autorka stawia sobie ambitne zadanie przyjrzenia się, jak sztuka nowoczesna oddziałuje na nasze życie i jak my odpowiadamy na sztukę. To oddziaływanie jest możliwe dzięki łamaniu konwenansów oraz ukrytemu humorowi. Dowcip w sztuce, humor sztuki często są przemilczanym tematem, a sztukę zwykło się ujmować w Sartreowskim duchu powagi. Autorka sprzeciwia się takiej tendencji, pokazując, w jaki sposób sztuka staje się grą z widzem, zabawą z rzeczywistością, dowcipem, który został spłatany naszym oczekiwaniom. Ta lekkość sztuki nie oznacza jednak miałkości czy braku istotowych treści, przeciwnie, właśnie dzięki humorowi można wydobyć z rzeczywistości wiele nowych aspektów, a dzięki rozbiciu powagi – przeformułować własny światopogląd. ” – z...

Niedawno zmarły Arthur C. Danto (1924–2013) należał do najbardziej znanych amerykańskich filozofów sztuki. Był wszechstronnym myślicielem, który początkowo, w latach 60. XX wieku, starał się z perspektywy filozofii analitycznej przyswoić Ameryce myśl „kontynentalną” (Nietzsche, Sartre). W latach 70. powrócił do dziedziny, od której zaczął w młodości (studiował malarstwo). W Czym jest sztuka, swojej ostatniej książce (2013), objaśnia sformułowaną przez siebie definicję sztuki jako „ucieleśnionego znaczenia”. Tą definicją chce objąć zarówno dzieła „mimetyczne”, jak i nieprzedstawiające. W celu historycznej ilustracji swego podejścia skupia się na kilku przykładach składających się na poszczególne rozdziały eseju: freski w Kaplicy Syks...

Każda kolejna książka Marianny Michałowskiej jest wydarzeniem. Przewrotne przyjemności obrazu zaskakują czytelnika związanego ze środowiskiem fotograficznym i zaznajomionego z dyskursem akademickim dyscypliny. Michałowska jako wybitna badaczka fotografii, artystka i pedagożka odsłania swoje upodobania, a nawet obsesje, oddając się przyjemności obcowania z fotografią. To nawet nie przyjemność, tylko rozkosz, jouissance. Książka jest tak napisana, by przyjemność udzieliła się również czytelnikom. To pasjonująca podróż przez obszary godne uwagi nie tylko kulturoznawcy i miłośnika fotografii. Kolejne rozdziały dotyczą istotnych kulturoznawczo kategorii, takich jak przyjemność, codzienność, rzeczy, pornografia, widoki świata. Michałowska sprawia, że powrac...

Wiedza o życiu i działalności Antoniego Patka jest niezwykle skromna. Niestety, do czasów współczesnych zachowało się stosunkowo niewiele materiałów źródłowych – czyli podstaw pracy historyka, a nieliczne, dostępne opracowania pełne są przekłamań i niedopowiedzeń. Kim więc tak naprawdę był Antoni Patek? Czy powinniśmy go kojarzyć jedynie jako współzałożyciela jednej z najznakomitszych marek produkujących czasomierze? Co tak naprawdę wiemy o jego zaangażowaniu w życie Wielkiej Emigracji?

„Pisząc tę książkę, chciałam podzielić się swoimi spostrzeżeniami wyrosłymi z fascynacji biżuterią XIX-wieczną i pokazać jej znaczący wpływ, jaki wywierała na styku zmieniających się formacji społecznych, gospodarczych, politycznych przełomu wieków XVIII i XIX i w XIX wieku. Książka nie jest systematycznym ujęciem historii biżuterii tego czasu, ale próbą uchwycenia kontekstów, jakie zaistniały do jej powstania i funkcjonowania. Moją intencją było pokazanie jej jako ważnego komponentu kultury polskiej z nadzieją - powtarzając za Marcią Pointon - że dzięki przedmiotom o niewielkich rozmiarach uda się stworzyć rozległy obraz zjawiska kulturowego, jakim jest biżuteria patriotyczna wpleciona w ludzkie działania”. Ze Wstępu

W książce udało się pogodzić istotny dla pozycji naukowych, precyzyjny i fachowy język socjologii z postulatem zrozumiałości i atrakcyjności wywodu. Będzie to pozycja niewątpliwie atrakcyjna zarówno dla socjologa, jak i dla szerszego kręgu odbiorców związanych zawodowo z problematyką współczesnej ikonografii (kulturoznawców, artystów, specjalistów od public relations, studentów wszystkich kierunków nauk humanistycznych). Myślę, że ma ona szansę wydostać się również poza krąg czytelników zawodowo związanych z prezentowaną problematyką i zainteresować każdego, kto jest ciekawy zmian społecznych dokonujących się na naszych oczach. Dużą korzyść przynieść może czytelnikowi rozbudowana i starannie dobrana bibliografia, dotycząca zarówno źródeł...

Autor ukazuje różnorodność koncepcji filozoficznych, które poszerzają perspektywę pola estetycznego, włączając w nie obszary wykraczające poza tradycyjny model sztuki. Teatr angażujący widza w przedstawienie, instalacja, której stajemy się częścią, zjawiskowość chmur na niebie pokazują, jak można w inny sposób wartościować estetycznie, wyłamując się spod konwencjonalnych zasad oglądu. Znajdziemy tu namysł nad doświadczeniem zjawiska atmosferycznego, omawianego w tradycji pokantowskiej, Jean-François Lyotarda oraz Maurice'a Merleau-Ponty'ego, i nad wydobytym z tego doświadczenia obrazem chmur, dla którego podporą stała się teoria obrazu zaczerpnięta z prac Hansa Beltinga i Georges'a Didi-Hubermana. Kategorie estetyczne zarysowane w książce służą od...

Jean-Paul Sartre i Maurice Merleau-Ponty to najważniejsi francuscy przedstawiciele filozofii egzystencjalizmu. W 1945 r. obaj zakładają „Les Temps Modernes” – czasopismo mające być platformą dyskusji różnych nurtów radykalnej lewicy. W 1950 r. Merleau-Ponty wywołuje skandal, publikując esej Humanizm i terror komuniści oskarżają go o ogłoszenie paszkwilu na ZSRR, liberałowie o próbę usprawiedliwienia czystki Stalina z końca lat 30., w trakcie której wymordowano tysiące działaczy radzieckiej partii bolszewickiej. Wkrótce drogi obu filozofów ostatecznie się rozejdą. W 1953 r., w atmosferze powszechnej psychozy, że zimna wojna przekształci się w trzecią wojnę światową, Sartre udzieli bezwarunkowego poparcia komunistom, Merleau-Ponty zaś odejdzie z redakc...