Twórczość 6/2021

Drugi (po opus magnum, Fikcjach) koronny zbiór skondensowanych, ale jakże pojemnych i zapładniających wyobraźnię opowiadań Borgesa. Dzięki nim zdobył miejsce w panteonie największych i najbardziej inspirujących pisarzy ubiegłego stulecia. Fikcje i Alef gromadzą wszystkie najistotniejsze Borgesowskie wątki i motywy, które gdzie indziej ulegają rozwinięciu czy przekształceniu, w myśl tezy, że liczba fabuł jest nieskończona. Tym razem Alefa prezentujemy po raz pierwszy w całości przełożonego przez człowieka, który całe życie oddał Borgesowi i bibliotece, a którego pierwszy polski przekład Borgesa ukazał się w 1966 roku.

„Każde opowiadanie Borgesa jest obietnicą i – jak każda obietnica – budzi nadzieję, a zarazem wywołuje zwątpienie. Żaden inny pisarz w całej literackiej historii świata i światowej historii literatury nie potrafił z równą łatwością mamić czytelników rozkosznymi wizjami raju przyjmującego postać nieskończonej biblioteki, w której jest miejsce dla wszystkich tekstów, czyli wszystkich istnień. […] Fikcyjne biblioteki Borgesa uwodzą tak bardzo, gdyż wyzwalają podobne pragnienie i wskazują potencjalną drogę wiodącą ku jego spełnieniu. Wędrujemy po tekstowym labiryncie, niecierpliwie odczytując kolejne zdania. Jeśli miotamy się przy tym między nadzieją a zwątpieniem, znaczy, że wciąż żyjemy” – Grzegorz Jankowicz.

Godziny włoskie to godziny błogosławione, spędzone na odkrywaniu Włoch, ich klimatu, krajobrazów, scen rodzajowych. Tytuł książki kojarzy się również z „godzinkami” i rzeczywiście Henry James odmawia coś w rodzaju modlitwy do tego kraju. Na tom składają się szkice pisane na przestrzeni czterdziestu lat. W tym czasie zmieniły się nie tylko Włochy, ale zmienił się także autor tych wyjątkowych zapisków. Jako młodzieniec galopował po Kampanii, a później zmęczony zamawiał butelkę domowego wina. Trzydzieści lat później, ociężały, w sile wieku, taki, jakim go znamy z płótna Sargenta, oglądał te same okolice przez szybę automobilu i zamiast wina wolał pić herbatę. Pisał: „Przychodząca z wiekiem cierpkość – która wysusza w nas tak wiele ucz...

„Fikcja stwarza mi tak rzadko okazję do dzielenia się własnym zdaniem, że cieszą mnie te nagłe nawałnice pytań” – wyznaje Vladimir Nabokov (1899–1977), rosyjsko-amerykański klasyk literatury XX wieku, i przedstawia nam, co „własnym zdaniem”, a nie zdaniem bohaterów jego powieści, ma do powiedzenia o świecie, a przede wszystkim o sobie. Wypowiada się w zebranych tu wywiadach, listach i artykułach rzucających sporo światła na niezwykłą osobowość tego pisarza. Rosyjski arystokrata pozbawiony przez rewolucję bolszewicką majątku i środków do życia, emigrant, obywatel świata, dumny posiadacz paszportu USA, który nie tęsknił do Rosji ani tym bardziej do jej radzieckiej wersji, ale przełożył całego Puszkinowskiego Oniegina, autor słynnej Lolity, a...

Spis treści: - Guido Morselli: Krótka rozprawa o samobójstwie, przeł. Katarzyna Skórska - Guido Morselli: Szczęście nie jest zbytkiem, przeł. Katarzyna Skórska - Guido Morselli: Dziennik, przeł. Katarzyna Skórska - Guido Morselli: Realizm i fantazja (dialogi), przeł. Katarzyna Skórska - Matteo Marchesini: Pelagianin Morselli, przeł. Katarzyna Skórska - Giorgio Bassani: Czapla, przeł. Halina Kralowa - Giorgio Bassani: Inne wiadomości o Bruno Lattesie, przeł. Halina Kralowa - Giorgio Bassani: Tam dalej, w głębi korytarza, przeł. Halina Kralowa - Giorgio Bassani: O sobie, przeł. Halina Kralowa - Anna Dolfi: Komentarz, przeł. Halina Kralowa - Anna Dolfi: Dystonia czasu i samobójstwo z melancholii w „Czapli”, przeł. Anna Wasilewska - Goffredo Parise: Opowiadania, pr...

Przyznanie Nagrody Nobla Oldze Tokarczuk było z pewnością literackim wydarzeniem numer jeden w ubiegłym roku. Pomysł usytuowania twórczości Tokarczuk w centrum niniejszego wydania nie powinien zatem zaskakiwać. Wykraczając poza stylistykę laudacyjną i okolicznościową, traktujemy noblowski zaszczyt jako wezwanie do ponownej lektury dzieł Laureatki, do rewizji dotychczas opublikowanych tekstów interpretacyjnych i krytycznych oraz do refleksji nad publicznymi wypowiedziami samej Tokarczuk. „Spory o kolejne książki Olgi Tokarczuk – pisze Zuzanna Sala – przynosiły naprawdę ciekawe rozpoznania – najłatwiej zauważalne wtedy, gdy wyłapywane z perspektywy metakrytycznej i z dystansu czasowego. Zdaje się jednak, że dziś taka dyskusja jest niemożliwa”. Chcielibyś...

Pisanie jest po trosze umieraniem - hołdując tej zasadzie, Maurice Blanchot, jeden z wielkich samotników dwudziestowiecznej literatury, poświęcił się pisaniu. Wyrok śmierci, najsłynniejsza z jego krótkich powieści, ma pozory autobiografii, ale kiedy Blanchot pisze: Te wypadki przydarzyły się w 1938 roku, nie ma rzeczy mniej pewnej niż to, kiedy i czy owe wydarzenia się rozegrały. To proza medytacyjna, skupiona na umieraniu bliskiej osoby, być może naznaczona własną chorobą autora, jego osobistym wyrokiem śmierci. Z niebywałą mocą przybliża się do śmierci i ją odsłania, jak nigdy nie uczynił żaden utwór.

Eseje Giorgia Manganellego, których bohaterami są m.in. Ronald Firbank, Vladimir Nabokov czy Henry James, są błyskotliwe, często zaskakujące, dalekie od obiegowych sądów i akademickich analiz. Lekturę tego zbioru być może należałoby zacząć od szkicu tytułowego, który fascynuje konsekwencją, z jaką autor przedstawia swoją koncepcję literatury, niewyznaną miłością do tej aspołecznej, niemoralnej w jego oczach działalności, która „prowokuje i rzuca wyzwanie, ofiarowuje magiczną skórę zwierzęcia, mechanizm, kostkę do gry, relikwię, roztargnioną ironię godła”. Wiążąc literaturę z dezercją, nieposłuszeństwem, utopią, dostrzegając jej wywrotową funkcję, Manganelli wpisuje się w modernistyczną koncepcję artysty (Baudelaire!), wedle której pi...

Artystki burzą stary świat. Nieznane historie polskich malarek w legendarnej dzielnicy Paryża. W Warszawie i Krakowie nie tylko zabraniano im portretowania nagich modeli, ale nawet malowania obrazów historycznych. Ówcześni artyści – z Matejką na czele – uważali, że malarstwo jest wbrew naturze kobiety. Najodważniejsze wsiadały więc w pociąg do Paryża, by tam uczyć się, rozwijać i spełniać marzenia o karierze. W dzielnicy Montparnasse, stolicy artystycznego świata, żyło blisko dwieście Polek-artystek. Malowały, ale i kochały, przeżywały życiowe dramaty i uniesienia, nierzadko przymierając głodem. Ciężko pracowały, nie godząc się na wykluczenie ze świata sztuki. Anna Bilińska-Bohdanowicz, jako pierwsza polska malarka cieszyła się międzynarodową k...

Zuchwała biografia pioniera przemysłu naftowego, historia polskiego barona Münchhausena – Pana Podedwornego. Człowieka, który wszędzie był, wszystko widział, wszystkich poznał, wywoływał rewolucje i powstania, przyjaźnił się ze Słowackim, z Dickensem i z Łukasiewiczem, wykopał także pierwszy w dziejach szyb naftowy. A co najważniejsze: chciał wpłynąć na losy Europy i świata. Rzeszot to XIX wiek w pigułce, opowieść o polskiej emigracji w czasie między dwoma powstaniami, przypomnienie dziejów Galicji, literacka bajka i reportaż„antyhistoryczny” o narodzinach i upadkach naftowych fortun, o awansie klasowym w państwie Habsburgów. W końcu – Rzeszot to drwina z rodzimego romantyzmu i bohaterskich biografii. „Oto spalona ziemia, galicyjska lichota, parys...

Najstarsze polskie czasopismo literackie. Jego redaktorami byli m.in. Jarosław Iwaszkiewicz, Kazimierz Wyka czy Adam Ważyk. Publikuje poezję, prozę i eseje wybitnych pisarzy, przede wszystkim polskich. Pozostaje otwarte również na interesujące debiuty. Na każdy numer składają się stałe działy, m.in. o nowościach wydawniczych i krótkie eseje o teatrze, filozofii, sztukach plastycznych i literaturze obcej. Stali współpracownicy tytułu to Małgorzata Baranowska, Jan Błoński, Tomasz Burek, Janusz Głowacki, Michał Głowiński, Jerzy Kwiatkowski, Włodzimierz Paźniewski, Edward Stachura i Henryk Waniek.

Czarno-biały majstersztyk Urszuli Antoniak ze świetnymi rolami Jakuba Gierszała i Andrzeja Chyry. Michael ma 28 lat. Jest Polakiem, prawnikiem, który biegle mówi po niemiecku, mieszka i pracuje w Berlinie. Berlin oferuje mu różnorodność, przyszłość, sukces. Michael świadomie staje się częścią wielokulturowej metropolii, a zerwanie więzów z Polską postrzega jako szansę na to, by odnaleźć i ukształtować samego siebie. Pewnego dnia poznaje swojego ojca, którego nigdy wcześniej nie widział i spędza z nim weekend. Te kilka dni stanie się dla Michaela podróżą w poszukiwaniu siebie.