Tank Power. Volume CLXXXIII 443. Semovente da 75/32-34-46, 90/53, 105/25

W latach trzydziestych XX wieku armia włoska dysponowała nadal sprzętem pancernym pamiętającym lata I wojny światowej. Podstawowym uzbrojeniem były czołgi FIAT 3000 stanowiące w istocie kopie francuskich czołgów Reanult FT. Pod koniec I wojny światowej wykonano także prototyp ogromnego czołgu FIAT 2000, o masie ponad 40 000 kg, którego produkcji seryjnej nie zdołano już uruchomić. Dlatego pilną potrzebą stało się szybkie uruchomienie produkcji własnych nowoczesnych czołgów. I podobnie, jak w przypadku tankietek CV 33/35, posłużono się gotowym wzorcem, w tym przypadku czołgiem Vickers 6-ton Mark E. Ten udany czołg, posłużył do uruchomienia produkcji własnych pojazdów pancernych nie tylko we Włoszech. Tak stało się w ZSRS (T-26), Polsce (7TP) czy Chechosłowacji (LT vz. 35). Czołgi M 11/13/14 stanowiły podstawowe wyposażenie włoskich jednostek pancernych w okresie II wojny światowej. Natomiast czołgi M 15, produkowane od 1943 roku, trafiły głównie do uzbrojenia armii niemieckiej.

`Podstawowym sprzętem pancernym armii włoskiej w okresie II wojny światowej były, obok tankietek i czołgów L6, M11/13/14/15, także działa samobieżne (semovente). Działa samobieżne produkowane na podwoziach czołgów M13/14/15 były całkowicie opancerzonymi pojazdami pancernymi uzbrojonymi w haubicę kalibru 75 mm. Konstrukcyjnie włoski pojazd bojowy był bardziej zbliżony do niemieckich dział szturmowych Sturmgeschutz III Sd Kfz 142, niż do ówcześnie konstruowanych w innych krajach, dział samobieżnych, które często miały odkryty przedział bojowy. W ten sposób włoskie semovente były w istocie działami szturmowymi i mimo słabego opancerzenia, pełniły taką rolę na polu bitwy.`

W latach 1943-1944 został skonstruowany lekki niszczyciel czołgów 76 mm GMC "Hell Cat", który dysponował skuteczną armatą zdolną do zniszczenia większości czołgów niemieckich i japońskich. Innymi atutami tego pojazdu była duża prędkość i zwrotność, które pozwalały załodze, w przypadku ataku przeciwnika na szybkie opuszczenie stanowiska bojowego.

Włoskie tankietki C.V.33 i C.V.35 stanowią interesujący przykład rozwoju tego rodzaju pojazdów. Początkowo pomyślane jako tani i masowy sprzęt pancerny, mogący łatwo zmotoryzować armię. Potem setki tankietek stały się symbolem "potęgi" sił pancernych faszystowskiej Italii, by wreszcie na polach walki II wojny światowej okazać się nieskuteczne w starciu z nowoczesnymi czołgami Wielkiej Brytanii.

Na podwoziu czołgu PzKpfw 38(t) skonstruowano kilka udanych dział samobieżnych, m.in. działa samobieżne "Marder" III, czy "Gepard" - Flakpanzer 38(t). Ostatecznie na podwoziu "38" zostało też zamontowane działo piechoty kalibru 150 mm typu sIG 33. 15 cm sIG 33 była wprawdzie armatą piechoty, lecz z powodu możliwości uzyskania bardzo wysokiego kąta podniesienia lufy zazwyczaj używano tego typu działa jako haubicy. Ze wstępu

W okresie II wojny niemieckie jednostki pancerne i zmotoryzowane zostały uzbrojone w wozy dowodzenia wyposażone w radiostacje przeznaczone do nawiązania łączności ze sztabem oraz współdziałania z artylerią lub lotnictwem. Najczęściej były to zmodyfikowane czołgi PzKpfw III Sd Kfz 141. Panzerbefehlswagen (PzKpfw III) Sd Kfz 266, 267 i 268 i Panzerbeobachtungswagen III Sd Kfz 143.

„W maju i czerwcu 1940 roku cztery francuskie dywizje pancerne (Division Cuirassee de Reserve – DCR) zostały uzbrojone w czołgi lekkie, zgrupowane w półbrygadzie czołgów lekkich i w czołgi ciężkie w drugiej półbrygadzie. Jedynym używanym bojowo typem czołgów ciężkich (char lourdes) były czołgi (Char) B1 i B1 bis. Czołgi ciężkie 2C nie dojechały na front. Wyprodukowano 34 seryjne czołgi B1 i (brak informacji, ile czołgów ukończono w 1940 roku) ponad 370 czołgów B1 bis. Niniejsze opracowanie omawia historię powstania czołgów B1 i B1 bis oraz ich służbę w armii francuskiej w latach 1936-1940.”

Powstanie czołgu kawalerii (AMC) Somua S35 było wynikiem istotnych zmian w taktyce kawalerii francuskiej po I wojnie światowej. Doświadczenia Wielkiej Wojny spowodowały konieczność modyfikacji podstawowych założeń taktycznych działania jednostek kawalerii. Na polach bitewnych nad Sommą i pod Verdun prysł mit mobilności kawalerii, która została uwięziona przez linie okopów, co z kolei wymusiło przystosowanie jednostek kawalerii do spełnienia nowej roli na polu walki.

Niniejsza publikacja omawia najsłynniejszy niemiecki czołg z okresu II wojny światowej PzKpfw VI Sd Kfz 181 „Tiger” Ausf. H1/E. Opracowanie koncentruje się na problematyce związanej z konstrukcją czołgu, natomiast nie zawiera informacji na temat zastosowania bojowego, bowiem dane na ten temat zostały przedstawione w innych opracowaniach np. Tygrysy w walce (wyd. Militaria, 2009, 2013).

Czołg lekki Panzerkampfwagen I Sd Kfz 101 stanowił trzon parku sprzętowego niemieckich wojsk pancernych podczas agresji na Polskę we wrześniu 1939 roku i w czasie kampanii francuskiej w 1940 roku. Podobnie wyglądał szlak bojowy niewiele wiekszego czołgu lekkieg PzKpfw II Sd Kfz 121.

Monografia amerykańskiego czołgu Sherman uzbrojonego w armatę kalibru 76.2 mm.

Czołg M4, wersja z haubicą 105 mm i czołg szturmowy M4A3E2.

Niniejsze opracowanie stanowi kontynuację monografii czołgu lekkiego Light Tank M3 "Stuart", która została opublikowana w 2016 roku (militaria nr 430). Obecnie zostaną przedstawione czołgi lekkie Light Tank M3A3, M5 i M5A1, będące rozwinięciem wcześniejszych wersji : M3 i M3A1. Podobnie, jak w przypadku czołgów średnich Medium Tank M4, w okresie wojny rozpoczęto produkcję nowej generacji czołgów lekkich. Modyfikacja standardowego Light Tank M3 polegała na modernizacji opancerzenia i wymianie silnika, bowiem lotniczy silnik gaźnikowy Continental W670, napędzający czołgi M3, uznano za nieodpowiedni, zresztą podobnie oceniono ten sam silnik, napędzający czołgi średnie M4, a finalnym etapem rozwoju czołgu M4 było powstanie M4A3 napędzanego silnikiem FORD GAA - (Militaria nr 542). Ze wstępu Janusz Ledwoch

Powstanie samolotu myśliwskiego Reggiane (Caproni-Reggiane) RE. 2001 "Falco" II to bezpośredni wynik zakupu w 1938 przez firmę Alfa-Romeo licencji niemieckiego silnika lotniczego Daimler-Benz 601Aa, później produkowanego we Włoszech jako Alfa Romeo RA 100 RC 41 la "Monsone" (...) Fragment wstępu

"W chwili wypowiedzenia przez Włochy wojny Wielkiej Brytanii i Francji, 10 czerwca 1940 roku, trzon włoskiego lotnictwa myśliwskiego stanowiły samoloty dwupłatowe, dość wiekowe Fiaty CR. 32 od 1940 roku nazywane "Freccia", i wprowadzone do jednostek, tylko nieco nowocześniejsze Fiaty CR. 42. (...) Udział w II wojnie światowej zamyka historię Fiata CR. 32, który największe sukcesy odnosił podczas zmagań w okresie wojny domowej w Hiszpanii (1936-1939)" fragment książki

Czołg "Valentine" to jeden z bardziej znanych brytyjskich pojazdów pancernych z okresu II wojny światowej. Stanowił specyficzną "hybrydę" powolnego czołgu piechoty, jednak bez jego silnego opancerzenia oraz typowego podstawowego czołgu pola bitwy - jednak bez jego prędkości i zdolności manewrowych. Historiawkrótce pokazała jednak, że tego rodzaju konstrukcje miały przyszłość i w wielu przypadkach były protoplastami późniejszych uniwersalnych czołgów średnich, tzw. czołgów podstawowych - main battle tank. Pierwsza część monografii prezentuje genezę powstania tej udanej konstrukcji i omawia wszystkie podstawowe wersje rozwojowe czołgu produkcji brytyjskiej i kanadyjskiej. Ponadto został zamieszczony dokładny opis techniczny i omówione walki czołgów "Valentine" w Afryce Północnej i we Włoszech w latach 1941-1943, na froncie wschodnim i zachodnim 1941-1945 oraz na Pacyfiku... Ze wstępu

W latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku amerykański przemysł motoryzacyjny należał do wiodących na świecie. Fabryki samochodowe produkowały gigantyczne ilości pojazdów osobowych i ciężarowych, które technologicznie przewyższały konstrukcje z innych krajów. W USA wprowadzono wiele nowatorskich rozwiązań technicznych i technologicznych (np. produkcja potokowa. Amerykańskie wytwórnie samochodowe walnie przyczyniły się do rozwoju przemysłu samochodowego w ZSRS (GAZ - FORD i ZIS), Niemczech (Opel - General Motors i Ford), Wielkiej Brytanii (Vauxhall - General Motors), a nawet w Polsce (Lilpop Rau & Lovenstein - Chevrolet). Rozwój konstrukcji cywilnych nie szedł w parze z opracowywaniem pojazdów wojskowych, bowiem znacznie zredukowana w czasie pokoju armia USA nie zamawiała dużych ilości pojazdów wojskowych, a ponadto często korzystała z konstrukcji cywilnych... Ze wstępu

7TP był jedynym nowoczesnym czołgiem armii polskiej. Pojazdy tego typu produkowane były od 1934 do 1939 roku w dwóch wersjach produkcyjnych (jedno i dwuwieżowej), różniących się uzbrojeniem. W publikacji został omówiony rozwój konstrukcji, produkcja i zastosowanie bojowe 7TP w jednostkach Wojska Polskiego i czołgów zdobycznych w jednostkach armii niemieckiej.