Tank Power vol. CLXXXVII 447. Renault R35, Hotchkiss H39. 1939

„W maju i czerwcu 1940 roku cztery francuskie dywizje pancerne (Division Cuirassee de Reserve – DCR) zostały uzbrojone w czołgi lekkie, zgrupowane w półbrygadzie czołgów lekkich i w czołgi ciężkie w drugiej półbrygadzie. Jedynym używanym bojowo typem czołgów ciężkich (char lourdes) były czołgi (Char) B1 i B1 bis. Czołgi ciężkie 2C nie dojechały na front. Wyprodukowano 34 seryjne czołgi B1 i (brak informacji, ile czołgów ukończono w 1940 roku) ponad 370 czołgów B1 bis. Niniejsze opracowanie omawia historię powstania czołgów B1 i B1 bis oraz ich służbę w armii francuskiej w latach 1936-1940.”

Najliczniejszymi pojazdami pancernymi Wojska Polskiego, w latach 1919-1939 były czołgi rozpoznawcze, czyli tankietki. Były to niewielkie pojazdy gąsienicowe, uzbrojone w karabin maszynowy. Ich głównym zadaniem było prowadzenie rozpoznania i w ograniczonym zakresie wspieranie własnych wojsk w operacjach zaczepnych i obronnych. W zasadzie nie były przewidziane do prowadzenia samodzielnych działań bojowych, lecz we wrześniu 1939 roku ich załogi były wielokrotnie zmuszone do podejmowania walki z piechotą i pojazdami pancernymi Wehrmachtu. Niniejsze opracowanie jest pierwszą próbą rzetelnego przedstawienia tematyki służby tankietek w okresie do 1938 roku. Ostatni rok pokoju, wymaga powiązania służby z mobilizacją i późniejszymi działaniami bojowymi. Praca nie jest esejem, nie zawiera cytowanych in extenso regulaminów i dokumentów, lecz niepublikowane informacje na temat służby Carden-Loydów Mk VI, czołgów „X” i wreszcie prototypów oraz seryjnych TK-3, TKF i TKS w jednostkach Wojska Polskiego w latach 1929-1938.

Niniejsze opracowanie stanowi kontynuację monografii polskich samochodów pancernych, zapoczątkowaną opisem półgąsienicowego samochodu pancernego wz. 28 i kołowego samochodu pancernego Peugeot Mle 1918 (Militaria nr 462). Obecnie zostaną przedstawione samochody pancerne: kołowy wz. 34 i zupełnie zapomniany, kołowo-gąsienicowy pojazd Chenillette Saint-Chamond Modele 1921. Natomiast samochód pancerny wz. 29 będzie niebawem przedmiotem odrębnej, niezwykle obszernej publikacji, zawierającej wiele nowych, nieznanych dotąd faktów i fotografii.

W okresie wojny została uruchomiona produkcja udanych pociągów pancernych typu BP-42 i BP-44, a ponadto do jednostek trafiły inne typy pojazdów szynowych np. ciężkie opancerzone lokomotywy spalinowe uzbrojone w armaty tzw. Panzertriebwagen, improwizowane pociągi pancerne tzw. Streckenschutzzug, pociągi sztabowe (Kommandozug), drezyny pancerne, a nawet specjalne wagony przeznaczone do niszczenia nieprzyjacielskich pojazdów pancernych (Panzerjagerwagen).

Nowymi czołgami rozpoznawczymi, którymi planowano zastąpić w jednostkach Wojska Polskiego tankietki, miały być: lekki czołg rozpoznawczy 4TP (PZInż 140) i czołg pływający oznaczony PZInż 130. Wbrew temu, co się powszechnie sądzi, PZInż 130 nie był rozwinięciem brytyjskiego czołgu pływającego Vickers-Armstrong Light Amphibious Tank Model 1931, bowiem reprezentował wyższy poziom techniczny i odpowiadał pojazdom, klasy sowieckich czołgów pływających T-38.

W latach 1999-2000 nakładem wydawnictwa „Militaria“ kazało się pięć publikacji (nr 87, 96, 102, 112 i 123) poświęconych historii niemieckiej 4 dywizji pancernej. Bezpośrednią przyczyną powstania tych książek było odkrycie unikalnego albumu fotograficznego, dokumentującego walki dywizji w latach 1941-1945, który trafił do zbiorów Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. We wspomnianych opracowaniach autorzy położyli główny nacisk na pokazanie szlaku bojowego 4 Panzer Division. Niejako na dalszym planie została przedstawiona problematyka uzbrojenia i wyposażenia dywizji w tym okresie, a jednostka używała bojowo także dość nietypowych wozów bojowych, np. czołgów lekkich PzKpfw II Sd Kfz 123 Ausf. L „Luchs“. Zadaniem niniejszej publikacji jest uzupełnienie tej luki o monografię sprzętu pancernego i samochodów używanych w 4 dywizji pancernej w latach 1938-1945 oraz informacji o malowaniu i oznakowaniu wozów bojowych 4 Panzer Division.

Monografia polskich czołgów rozpoznawczych TK3 TKF i TKS uzywanych bojowo we wrzesniu 1939 roku. Książka bogato ilustrowana, zawiera też plany.

Monografia niemieckiego działa 8,8 cm Flak 18/36/37 L/56. Fotografie czarno-białe i kolorowe, rysunki i schematy, tekst polsko-angielski.

Samolot bombowy i rozpoznawczy Dornier Do 215 był „młodszym bratem” samolotu Dornier Do 17 (a w zasadzie Do 17Z). Zachował podstawowe rozwiązania konstrukcyjne „latającego ołówka”, lecz był napędzany silnikami rzędowymi, zamiast jak do tej pory silnikami gwiazdowymi. Samoloty Dornier Do 215 były używane bojowo w lotnictwie niemieckim i węgierskim. Dwa samoloty tego typu zostały w kwietniu 1940 roku sprzedane do ZSRS.

Monografia polskich samochodów pancernych (wz. 28, Peugeot 18 CV Mle 1918 Type 146/148 KC, Pavesi/Ansaldo P4 „Polonia”).

W książce przedstawiono rozwój czołgów i opancerzonych wozów bojowych Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej w okresie ostatnich 70 lat. Publikacja stanowi szczegółowy przewodnik prezentujący czołgi podstawowe od pierwszych Typ 58, Typ 62 i Typ 85 po najnowsze pojazdy: czołg Typ 99, transporter opancerzony ZBL-09, armatohaubicę samobieżną ZBL-05 kal. 155 mm oraz samobieżny rakietowo-artyleryjski system przeciwlotniczy Typ 95. Zawiera ponad 100 barwnych ilustracji, na których starannie odwzorowano autentyczne oznakowania i barwy maskujące czołgów i innych opancerzonych wozów bojowych. Martin J. Dougherty jest pisarzem i wydawca specjalizującym się w technice wojskowej, konfliktach zbrojnych i doktrynach militarnych. Obszar jego zainteresowań jako autora rozciąga się od spraw wojennomorskich po opancerzone wozy bojowe i bezpieczeństwo osobiste. Napisał kilkadziesiesiąt książek, m.in. Small Arms Visual Encyclopedia, Tanks of World War II, Modern Weapons (Compared & Contrasted) i Top 50 Tanks.Tłumaczenie: Majszczyk Jerzy

"W chwili wypowiedzenia przez Włochy wojny Wielkiej Brytanii i Francji, 10 czerwca 1940 roku, trzon włoskiego lotnictwa myśliwskiego stanowiły samoloty dwupłatowe, dość wiekowe Fiaty CR. 32 od 1940 roku nazywane "Freccia", i wprowadzone do jednostek, tylko nieco nowocześniejsze Fiaty CR. 42. (...) Udział w II wojnie światowej zamyka historię Fiata CR. 32, który największe sukcesy odnosił podczas zmagań w okresie wojny domowej w Hiszpanii (1936-1939)" fragment książki

Czołg "Valentine" to jeden z bardziej znanych brytyjskich pojazdów pancernych z okresu II wojny światowej. Stanowił specyficzną "hybrydę" powolnego czołgu piechoty, jednak bez jego silnego opancerzenia oraz typowego podstawowego czołgu pola bitwy - jednak bez jego prędkości i zdolności manewrowych. Historiawkrótce pokazała jednak, że tego rodzaju konstrukcje miały przyszłość i w wielu przypadkach były protoplastami późniejszych uniwersalnych czołgów średnich, tzw. czołgów podstawowych - main battle tank. Pierwsza część monografii prezentuje genezę powstania tej udanej konstrukcji i omawia wszystkie podstawowe wersje rozwojowe czołgu produkcji brytyjskiej i kanadyjskiej. Ponadto został zamieszczony dokładny opis techniczny i omówione walki czołgów "Valentine" w Afryce Północnej i we Włoszech w latach 1941-1943, na froncie wschodnim i zachodnim 1941-1945 oraz na Pacyfiku... Ze wstępu

W latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku amerykański przemysł motoryzacyjny należał do wiodących na świecie. Fabryki samochodowe produkowały gigantyczne ilości pojazdów osobowych i ciężarowych, które technologicznie przewyższały konstrukcje z innych krajów. W USA wprowadzono wiele nowatorskich rozwiązań technicznych i technologicznych (np. produkcja potokowa. Amerykańskie wytwórnie samochodowe walnie przyczyniły się do rozwoju przemysłu samochodowego w ZSRS (GAZ - FORD i ZIS), Niemczech (Opel - General Motors i Ford), Wielkiej Brytanii (Vauxhall - General Motors), a nawet w Polsce (Lilpop Rau & Lovenstein - Chevrolet). Rozwój konstrukcji cywilnych nie szedł w parze z opracowywaniem pojazdów wojskowych, bowiem znacznie zredukowana w czasie pokoju armia USA nie zamawiała dużych ilości pojazdów wojskowych, a ponadto często korzystała z konstrukcji cywilnych... Ze wstępu

7TP był jedynym nowoczesnym czołgiem armii polskiej. Pojazdy tego typu produkowane były od 1934 do 1939 roku w dwóch wersjach produkcyjnych (jedno i dwuwieżowej), różniących się uzbrojeniem. W publikacji został omówiony rozwój konstrukcji, produkcja i zastosowanie bojowe 7TP w jednostkach Wojska Polskiego i czołgów zdobycznych w jednostkach armii niemieckiej.

W okresie II wojny światowej w niemieckich jednostkach pancernych i artylerii samobieżnej (szturmowej) były używane specjalne pojazdy naprawcze i ewakuacyjne tzw. Bergepanzerwagen. Najczęściej były to ciężkie ciągniki półgąsienicowe np. 18t Zgkw Sd Kfz 9 produkcji zakładów FAMO. Jednak ciągniki były skuteczne tylko w przypadku holowania czołgów lekkich i średnich np. PzKpfw II lub PzKpfw III. Do holowania ciężkiego "Tygrysa", o masie przekraczającej 50 000 kg trzeba użyć aż trzech ciągników 18-tonowych. W warunkach bojowych było to bardzo trudne i niebezpieczne! Dlatego też do ewakuacji uszkodzonych czołgów i ich napraw na polu walki używano pozbawionych wież czołgów, które przewoziły dodatkowe wyposażenie naprawcze (dźwig, części zamienne, lewary, urządzenia spawalnicze). W ten sposób zostały zmodyfikowane m.in. czołgi lekkie PzKpfw I Sd Kfz 101, PzKpfw 38(t), czołgi średnie PzKpfw III Sd Kfz 141, PzKpfw IV Sd Kfz 161 i PzKpfw V Sd Kfz 171 „Panter” oraz działa samobieżne „Hetzer” i „Ferdinand-Elefant”.

Niniejsza publikacja opisuje wzory malowania i system oznaczeń pojazdów pancernych, zmechanizowanych, kawalerii i piechoty w okresie od września 1939, do września 1945 roku

„Czołg średni Panzerkampfwagen IV Sd Kfz 161 był podstawowym czołgiem armii niemieckiej. Stanowił główne uzbrojenie jednostek Panzerwaffe i Waffen-SS walczących w latach 1939–1945. Czwórki były najliczniej produkowanymi niemieckimi czołgami w okresie II wojny światowej.” – fragment Wstępu