Sycylia 1848-1849

Nie wiedząc o obecności nieprzyjaciela w pobliżu, oddział por. Jerofiejewa zatrzymał się w odległości 17 wiorst od Ak-Bułaku. Rozpuściwszy konie i wielbłądy żołnierze i Kozacy zajęli się rozbijaniem obozu na noc, gdy nagle pojawili się chiwańscy jeźdźcy. Zaskoczenie byłoby zupełne, oddział jednak uratowała natura napastników – stepowych złodziei. Zamiast zaatakować Rosjan, wykorzystując niemal zupełne zaskoczenie, zaczęli odpędzać rozpuszczone wcześniej konie i wielbłądy. To umożliwiło zorganizowanie obrony; z wozów, tobołów i kibitek utworzono linię obrony, za którą skryli się żołnierze i Kozacy mogli razić napastników ogniem karabinowym. Po zagarnięciu części koni i wielbłądów, Chiwańczycy przypuścili ataki, które jednak zostały odparte. Nastała noc, w czasie której napastnicy próbowali podczołgać się do bronionego obozu, lecz za każdym razem byli odpierani bagnetami lub ogniem z karabinów. Widząc brak efektu takiej taktyki, wykopali okopy, z których prowadzili ogień karabinowy w kierunku obrońców. W odpowiedzi na to Rosjanie zrobili wypad i bagnetami wypędzili napastników z ich pozycji... Notka o autorze: Grzegorz Wojciechowski (urodzony w roku 1956 we Wrocławiu) z wykształcenia geolog i administratywista. Pracował w Instytucie Nauk Ekonomiczno-Społecznych Politechniki Wrocławskiej, następnie prowadził działalność gospodarczą. Obecnie niezależny dziennikarz, jest z-cą red. nacz. „Odrodzonego Słowa Polskiego” oraz z-cą red. nacz. powstającego Kwartalnika o Historii Sportu „Stadjon”. Zajmuje się publicystyką polityczną, historią i kulturą Azji Centralnej, historią sportu, dziejami politycznymi XIX wieku, a także historią turystyczną Sudetów. Pisze także opowiadania satyryczne.

Mimo upływu niemal 2500 lat bitwy stoczone przez siły koalicji greckich państw-miast ze zmierzającą na podbój ich ziem ogromną armią Imperium Achemenidów stanowią jedną z najsławniejszych, niemal legendarnych kart nie tylko historii starożytnej Europy, ale głównie dzięki wspaniałemu dziełu Herodota, również dziejów ludzkości. Słyszał o nich (zwłaszcza o bohaterskiej obronie przejścia termopilskiego) każdy, kto przynajmniej trochę interesuje się historią, a zapewne także i wielu nią niezainteresowanych. Choć znaczenie walk na tej „pierwszej linii obrony” nie było dla losów kampanii Kserksesa w Helladzie kluczowe, w przypadku utrzymania przez sprzymierzonych pozycji obronnych i powstania strategicznego pata bezwzględnie mogło się takim stać. Nawet ich klęska w ważny sposób wpłynęła na kształt strategii, jaką siły greckie przyjęły w miesiącach następnych, w czasie decydujących o losach ich państewek bitew pod Salaminą i Platejami... Spis treści: Wstęp I Geografia II Armie III Strategia IV Bitwa Bibliografia Spis map i schematów Notka o autorze: Marek Adam Woźniak (1976). Magister archeologii UW, doktorant w IAE PAN, pracownik Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Archeolog terenowy i uczestnik misji archeologicznych w Mele Hairan w Turkmenistanie, w Aleksandrii, Sakkara i Berenike w Egipcie oraz Nea Paphos na Cyprze. Archeolog i historyk wojskowości specjalizujący się w badaniach uzbrojenia i technik walki armii starożytnych, głównie wschodnich.

Wsparci ogniem artyleryjskim żołnierze 25 batalionu strzelców wdarli się do Wenzelsberga, zajmując otoczony solidnym murem cmentarz ewangelicki i pobliskie sady owocowe. Z naprzeciwka nadchodzili już jednak Westfalczycy z 37 regimentu fizylierów i Wielkopolanie z Pięćdziesiątki Ósemki, wsparci przez półtora kompanii własnych jegrów, w zielonych uniformach trudnych do dostrzeżenie pośród okolicznych zarośli. Co ważniejsze jednak, obok jegrów przybyły także dwie baterie dział pod majorem Meisznerem. 12 armat pruskich w krótkim czasie stłamsiło ogień Austriaków, mogących wystawić tylko połowę tych luf co przeciwnik. Wśród wybuchających jaszczy rakuska bateria musiała wycofać się paręset metrów w tył. Pojawienie się granatowych mundurów na lizjerach lasów skłoniło wodza austriackiej awangardy, generała majora Moritza Hertwecka von Hauenberstein, do pchnięcia w ich stronę dwóch batalionów Czterdziestki Jedynki, lecz te zawróciły w popłochu, gonione przez zwycięzców. Osłonę zapewnił uciekającym III baon z 56 regimentu, z flanki kontratakujący pewnych swego Prusaków – zanim Niemcy zmienili front, najśmielsi Galicjanie już im siedzieli na karkach...

Bitwa pod Ostrołęką stała się momentem zwrotnym wojny r. 1831. Nie zadecydowały o tym jej bezpośrednie następstwa strategiczne, gdyż sforsowanie przez wojska rosyjskie linii Narwi, ich zbliżenie się ku granicy pruskiej, możność wreszcie ich marszu na dolną Wisłę nie przesądzały jeszcze wcale o wyniku wojny i pozostawiały dowództwu naszemu liczne możliwości przeciwdziałania. Armia Dybicza na zachodnim brzegu Narwi, w Pułtusku, nie była dla nas o wiele groźniejsza, niż pod Kałuszynem, o ile naturalnie zachowywaliśmy dawną naszą ruchliwość i inicjatywę. Nie zaważyły następnie tak decydująco i straty materialne, tak dotkliwe zresztą: straciliśmy przecież pod Ostrołęką w poległych, rannych i wziętych do niewoli 194 oficerów i 6224 szeregowych.

Spis treści: Wstęp I. Działania militarne 1700-1705 II. Armie stron konfliktu III. Biogramy dowódców IV. Kampania 1706 roku V. Kalisz przełomie XVII i XVIII wieku VI. Przebieg bitwy pod Kaliszem Aneksy Bibliografia Spis map i schematów Po oddaniu salw armatnich przez obie strony, do ataku ruszyła kawaleria szwedzka. Atakujący pod górę szwedzcy jeźdźcy mieli utrudnione zadanie, choć ich szarża była piorunująca. Uszykowani ciasno kolano za kolanem kawalerzyści tworzyli formację przypominając śnieżny pług z powiewającym na jego szczycie sztandarem. Prowadzący prawe skrzydło pułkownik Marschalack wbił się w stojące naprzeciw niego saskie regimenty Garde du Corps i Leibregiment, które wytrzymały jednak uderzenie i zaczęły spychać Szwedów w dół. Wycofujący się Szwedzi otrzymali jednak wsparcie piechoty oraz skanijskiego regimentu jazdy, co doprowadziło do załamania się pierwszej linii Sasów. W tym czasie lewe skrzydło dowodzone przez Krassaua rozbiło również pierwszą linię wojsk carskich. Sytuacja w centrum wyglądała niezwykle groźnie, tym bardziej, że do walki włączały się kolejne szwedzkie bataliony piechoty i regimenty jazdy. Na rozkaz oficerów „bądźcie gotowi” pikinierzy pochylili swoje piki i wraz z muszkieterami ruszyli dość szybkim tempem do ataku. Po dojściu na odległość około 30 kroków od przeciwnika padła kolejna komenda... Mikołaj Olejnik (1977), absolwent Zakładu Historii Wojskowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się historią wojskości nowożytnej, głównie XVII wieku. Członek Polskiego Towarzystwa Historycznego, nauczyciel historii w jednej z kaliskich szkół. Paweł Szymon Skworoda (1978). Autor książek o charakterze popularnonaukowym: Warka-Gniezno 1656 (2003), Hammerstein 1627 (2006), Wojny Rzeczypospolitej Obojga Narodów ze Szwecją (2007), Wojny w XVII-wiecznej Europie. Zarys problematyki (2014). Napisał też powieść historyczną Na skrzydłach mew poświęconą lotnikom 317 Wileńskiego Dywizjonu Myśliwskiego, która ma się ukazać nakładem naszego Wydawnictwa. Nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie. Jego hobby to turystyka (szczególnie Kresy II RP) i modelarstwo okrętowe.

Deszcz ołowiu ostudził zapał Tatarów do walki. Ordyńcy odskoczyli i wycofali się do swoich sił głównych. Chan nie odważył się kontynuować natarcia w kierunku Moskwy, mając na swoich tyłach całą armię rosyjską. Zatrzymał się „siedem wiorst” na południowym brzegu Pachry, wśród „bagien i rozpoczął przygotowania do decydującej bitwy”. Trzecia runda zakończyła się zwycięstwem strony rosyjskiej – Worotyńskiemu udało się narzucić Dewlet-Girejowi bitwę w miejscu, gdzie było mu wygodnie i gdzie armia rosyjska mogła realizować swoją przewagę techniczną. Nocą chan przeniósł swój obóz bliżej Mołodii i stanął „pięć wiorst” od rosyjskich pozycji... Witalij Pienskoj (ur. 1969 we Frankfurcie nad Odrą), doktor nauk historycznych, profesor Katedry Filozofii i Teologii na Uniwersytecie Biełgorodzkim. Autor wielu książek i artykułów naukowych dotyczących historii wojskowości. W kręgu jego zainteresowań znajdują się m.in. rewolucja militarna w Zachodniej Europie i jej wpływ na sztukę wojenną Rosji (co stanowiło temat jego dysertacji doktorskiej), jak i zagadnienia poszczególnych kampanii i bitew toczonych przez Rosję, zwłaszcza w XVI wieku. Oprócz historii wojskowości zakres jego studiów obejmuje także zagadnienia związane z historią państwa bizantyńskiego i kontaktów rosyjsko-bizantyjskich. Jest także autorem wielu publikacji naukowych z innych dziedzin nauk historycznych.

Notka o książce: „Od Magenty do Meksyku 1859–1867” to książka poświęcona wybranym wątkom z wojennych dziejów Austrii. Traktuje ona o czasach wielkich przemian, wiodących do powstania w Europie Środkowej nowej struktury politycznej w postaci Austro–Węgier. Wyłoniła się ona z odmętu krwawych wojen: ze spowitych ciałami poległych winnic Magenty, wzgórz Solferino i Custozy, pól Czeskiej Skalicy, lasów rosnących na przedpolu kenigreckiej twierdzy. Książka ta stanowi wędrówkę śladami owych miejsc, przywoływanymi takimi, jakimi były one przed półtora wiekiem, ale także takimi, jakimi są one obecnie. Podczas owej wędrówki czytelnikowi towarzyszyć będą bohaterowie tamtej epoki. To oni opowiedzą prawdziwą historię tamtych bitew, nierzadko skrywaną w oficjalnych opracowaniach – pisanych na zamówienie rządów i dowództw armii. Z samym Autorem czytający przekroczą mury mauzoleów na Monte Belvedere i w San Martino, gdzie pod jednym dachem złożono kości żołnierzy walczących po przeciwnych stronach. Razem z nim udadzą się ulicami miast dawnej Austrii, wraz z nim na cmentarzu w Grazu zatrzymają się nad pozbawionym płyty nagrobnej miejscem spoczynku jednej z legend wojska rakuskiego. Z bohaterami kolejnych opowieści w karnawałowym szale będą tłukli szklanki w przydrożnych karczmach i tańczyli na balu u „pięknej cesarzowej w przepysznym stroju”. Przemkną paryskimi zaułkami wśród huku bomb, ciskanych rękoma włoskich zamachowców. Z batalionem Galicjan znajdą się w okrążeniu wśród italskich winorośli, gdzie „ludzie padali jak kłosy”. W pewną czerwcową noc będą pili do upadłego pośrodku wesołego obozowiska, by w kilka godzin potem gnać konno w ogniu piechurów księcia Humberta. Ze Stanisławem Wodzickim popłyną do dalekiego Meksyku, aby pośród tamtejszych gór i wyżyn walczyć o pokój dla kraju umęczonego wieloletnią bratobójczą wojną. Notka o autorze: Marcin Suchacki (1979), historyk z wykształcenia i pisarz z zamiłowania. Wnuk żołnierza polskiego spod Monte Cassino, od dzieciństwa zasłuchany w opowieści starszych członków swojej rodziny. Z lektury powieści Juliusza Verne’a zaczerpnął inspirację do poznawania dziejów lat 50. i 60. XIX wieku. W okresie studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim zetknął się z tradycjami dawnej armii austriackiej. W ostatnich latach podjął starania o odtworzenie przebiegu i upamiętnienie szarży galicyjskich ułanów w bitwie pod Custozą, nie zgadzając się z jej interpretacją, zaproponowaną przez prof. Michała Baczkowskiego, swojego niegdysiejszego Mistrza. Studiuje źródła i gromadzi niezbędne opracowania bez grantów ze strony instytucji polskich i zagranicznych. Jako pisarz i historyk na nikim się nie wzoruje, jako człowiek pozostaje pod wrażeniem postaci gen. Tomása Mejíi, jednego z paladynów austriackiego Quetzalcóatla.

W poniedziałek 2 listopada Tilly rozkazał sypać wyższe szańce, tak aby dorównały czeskim i lepiej chroniły jego żołnierzy przed ostrzałem artylerii wroga, a jednocześnie umożliwiły mu ostrzał obozu przeciwnika. Natomiast w budynku kościoła św. Julii, który wypełniono gruzem i ubitą ziemią, ułożono na niej drewniany podest, na którym ustawiono baterię artyleryjską. Wnet działa bawarskie rozpoczęły ostrzał pozycji czeskich. Pociski dolatywały aż do Rakovnika, gdzie granaty zapaliły kilka budynków; pożary zdołano jednak szybko ugasić. Po obiedzie książę bawarski udał się na wzniesienie, aby zapoznać się z sytuacją na przedpolu Rakovnika. W pewnym momencie przeleciał obok niego pocisk wystrzelony przez królewskiego muszkietera. Nieco wcześniej kula wystrzelona z mniejszego działa przeszła koło hrabiego Hansa von Zollerna, zarządcy bawarskiego miasta Straubing, i uderzyła i zraniła stojących tam czterech ludzi... Notka o autorze: Witold Biernacki (1946), częstochowianin. W sferze jego zainteresowań znajduje się historia wojskowości antycznej oraz XVI i XVII w. Autor wielu opracowań z tej dziedziny, takich jak m.in.: „Żółte Wody – Korsuń 1648” (Warszawa 2004, 2008), „Powstanie Chmielnickiego. Działania wojenne na Litwie w latach 1648–1649” (Zabrze 2006), „Pavstanne Chmjalnitskaga: vaennyja dejanni v Litve v 1648-1649 gg” (Vilnius 2010), „Ajgospotamoj 405 p.n.e.” (Zabrze 2006), „Wojna trzydziestoletnia. Powstanie czeskie i wojna o Palatynat 1618–1623” (Zabrze 2008–2010), „Wojna beocka 379–371 p.n.e. Koniec hegemonii Sparty” (Zabrze 2012) czy „Nieuwpoort 2 lipca 1600. Kampania flandryjska księcia Maurycego Orańskiego” (Zabrze – Tarnowskie Góry 2013).

„Wysłany patrol w kierunku na Dietkowce zauważył, że we wsi znajdują się tabory nieprzyjacielskie, o czym niezwłocznie doniósł dowódcy 4-go szwadronu. Szwadron uderzył na wieś Dietkowce, zagarniając tabory nieprzyjacielskie, i wówczas dopiero zauważył szybko wycofującą się piechotę sowiecką ze wsi Didkowce i już przeprawiającą się przez rz. Kalinka. Ponownie uderzył na oddział, czekający na przeprawę, biorąc go do niewoli. Przeprawa przez rzekę utrudniła pościg i zlikwidowanie pozostałych mniejszych oddziałów. Powodzenie w szarżach na Didkowce zachęca dowódcę 4-go szwadronu do przygotowania przeprawy i do ponownego uderzenia na nieprzyjaciela. Szybko buduje przeprawę i następnie dopędza nieprzyjaciela poza wsią Worobijówką, gdzie nieprzyjaciel chciał dostać się do pobliskiego lasu, i znosi go, rezultatem czego jest wzięcie 205 jeńców (w tym dowódca pułku), 2 k. m. i taboru pułkowego. 11. p. uł. w dniu tym zdobył: około 500 jeńców (nie licząc rannych), 9 k. m. (taczanek), 35 koni i kilkanaście wozów. Straty własne – 1 ułan zabity, 2-di rannych, 4 konie zabite, 6 koni rannych...” Prezentowana praca poświęcona została bojom polskiej kawalerii wokół Zasławia (ob. Iziasław w obwodzie chmielnickim na Ukrainie nad rzeką Horyń) prowadzonym 23 września 1920 roku. Walki we wrześniu 1920 roku były efektem zakończonej w maju słynnej wyprawy kijowskiej. Rosjanie bardzo szybko, bo już 5 czerwca, przeszli do kontrataku, co doprowadziło do przerwania polskiego frontu. Dywizje konne Siemiona Budionnego szerokim strumienie wlewały się na tyły armii Edwarda Śmigłego-Rydza – rozpoczął się okres odwrotu. Szczególnie chlubną kartę w walkach z Armią Konną Budionnego, zapisał 5. Pułk Ułanów, który po przeprowadzonej szarży 23 września zyskał przydomek „zasławskich”, a dzień tego ataku stał się ich świętem pułkowym. Walki prowadzone przez polskie oddziały, a zwłaszcza ich kulminacyjny punkt, czyli wspomniana wyżej szarża, przyczyniły się do odwrotu Armii Konnej Siemiona Budionnego.

Publikacja ta składa się z kilku rozdziałów poświęconych pięciu wybranym bataliom o zjednoczenie Niemiec i Włoch. Każdy z nich posiada motyw przewodni. W przypadku bitwy pod Custozzą autor wybrał wątek kawaleryjskiej fantazji. Walki pod Nachodem posłużyły za pretekst do podążania śladami legendy o bohaterskich Polakach w mundurach armii państw zaborczych. Bitwa pod Froeschwiller dała sposobność do ukazania bogatej mozaiki herosów francuskich tamtego okresu. Sedan pozwolił pokazać ogrom cierpienia, jakie zawsze niesie ze sobą wojna. Wreszcie Loigny uwypukliło historię spadkobierców szuańskiej tradycji, ofiarnie służących Bogu i ludziom na pobojowiskach II połowy XIX wieku. W pracy zamieszczono liczne mapy, zdjęcia z epoki, ilustracje oraz kolorowe reprodukcje obrazów.

Spis treści: Wstęp 1. Sytuacja polityczna w Europie po 18 brumaire`a 2. Zarys kampanii 1800 r. we Włoszech do 8 czerwca 3. Manewr na Stradellę (9–13 czerwca) 4. Bitwa pod Marengo (14 czerwca 1800 r.) - Plany przeciwników. Siły obu stron - Pole bitwy - I faza: uderzenie Austriaków – walki o przeprawy i Marengo - II faza: odwrót Francuzów - III faza: walka na przetrwanie - IV faza: kontratak Francuzów – klęska Austriaków - Ocena - Konwencja w Alessandrii Aneksy Bibliografia Spis map i szkiców

13 sierpnia 1719 roku w pobliżu Baggenstäket, prawie na oczach mieszkańców Sztokholmu do szło do bitwy. Rosyjskie wojska, które przez całe lato pustoszyły wybrzeże Szwecji, próbowały zdobyć jej stolicę. Było to jedno z ostatnich starć, do których doszło w czasie wielkiej wojny północnej. Zaczęła się ona w 1700 roku, kiedy Rosja, Dania i Saksonia zaatakowały Szwecję, aby wydrzeć jej niektóre prowincje. Car Piotr I dążył do zakończenia wojny na warunkach korzystnych dla Rosji. Rosyjska ofensywa rozpoczęła się na początku lata 1719 roku. Armia szwedzka nie była w stanie przeszkodzić oddziałom rosyjskim w pustoszeniu wschodniego wybrzeża, ale udało jej się obronić stolicę, chociaż przeciwko ok. 6000 żołnierzy rosyjskich Szwedzi skierowali do walki zaledwie kilkaset swoich. Ulf Sundberg opisuje w interesujący sposób, jak Szwedom udało się powstrzymać Rosjan w tamten gorący, sierpniowy dzień przed 300 laty, kiedy to ważyły się losy Sztokholmu.

Podręcznik „Wczoraj i dziś” do historii dla 6 klasy szkoły podstawowej prezentuje w porządku chronologicznym treści od czasów wielkich odkryć geograficznych, przez powstanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, aż do jej upadku. - Pomaga kształcić, a następnie rozwijać umiejętności analizy i interpretacji źródeł historycznych za pomocą licznych zdjęć, map i tekstów oraz dołączonego do nich materiału ćwiczeniowego. - Pobudza wyobraźnię i ułatwia przyswojenie treści omawianych na lekcjach dzięki atrakcyjnej szacie graficznej i ciekawym infografikom. - Rozbudza zainteresowanie przedmiotem za pomocą Tajemnic sprzed wieków. - Ułatwia przygotowanie do sprawdzianów dzięki Podsumowaniom.

W gorący sierpniowy dzień 1921 roku w kudowskim parku zdrojowym wśród dźwięków orkiestry posępny Bruno Schulz spotyka swoje przeciwieństwo – Cecylię Kejlin. Chwila ta zmienia bieg wydarzeń. Pesymistyczny Marek Hłasko na życiowym zakręcie wpada do Bystrzycy Kłodzkiej, by stworzyć historię o życiowych rozbitkach. Obaj mają jednak szczęście, że nie spotkali dożywotnio uwięzionej w kłodzkiej twierdzy uroczej Charlotte Ursinus częstującej arszenikiem swoich ukochanych - biedakom nie pomógłby nawet Balsam Jerozolimski! Na wiadukcie nad szosą prowadzącą z Dusznik do Kudowy za chwilę wydarzy się wypadek. Skołatane nerwy może ukoić tylko Violetta swym atomowym głosem, ale kibicuje uciekającemu na kolejnych stronach kapitanowi Luxowi. Po chwili jest już jednak zajęta rozwiązaniem zagadki księdza Tomaszka z Czermnej, bo plotka głosi, że był… kobietą! Na Szczelińcu Franz Pabel tak głośno się śmieje i dowcipkuje, że przeszkadza skupionym w Polanicy szachistom. Gdyby tylko wiedzieli, że granicę właśnie stara się przekroczyć warszawa pełna złotych sztabek i bransoletek… Oszołomiony Bruno wzdycha jedynie: Będzie ta historia ciągnęła się na wielu rozgałęzionych torach i cała przetykana będzie wiosennymi myślnikami, westchnieniami i wielokropkami. Zatem czytanie czas zacząć! Nie mogą Państwo przecież zawieść szpiegów i sabotażystów z kopalni Uranu w Kletnie ani poszukiwaczy wrocławskiego złota w Górach Stołowych!

Podręcznik Wczoraj i dziś do historii dla 5 klasy szkoły podstawowej prezentuje w porządku chronologicznym treści od najdawniejszych dziejów człowieka do końca epoki średniowiecza. Informacje łatwo zapamiętać dzięki przystępnie napisanemu tekstowi oraz nowoczesnej formie graficznej. • Pomaga kształcić, a następnie rozwijać umiejętności analizy i interpretacji źródeł historycznych za pomocą licznych zdjęć, map i tekstów oraz dołączonego do nich materiału ćwiczeniowego. • Pobudza wyobraźnię i ułatwia przyswojenie treści omawianych na lekcjach dzięki atrakcyjnej szacie graficznej i ciekawym infografikom. • Rozbudza zainteresowanie przedmiotem za pomocą „Tajemnic sprzed wieków”. • Ułatwia przygotowanie do sprawdzianów dzięki „Podsumowaniom”. Numer dopuszczenia: 877/2/2018

Podręcznik Wczoraj i dziś do historii dla 4 klasy szkoły podstawowej przystępnie, z uwzględnieniem potrzeb młodszych uczniów wprowadza w zagadnienia przedmiotowe i prezentuje dzieje Polski przez pryzmat bohaterów naszej historii. • Pobudza wyobraźnię i ułatwia przyswojenie treści omawianych na lekcjach dzięki atrakcyjnej szacie graficznej i ciekawym infografikom. • Zachęca do nauki historii poprzez zastosowanie prostego, zrozumiałego dla młodszych uczniów języka. • Rozbudza zainteresowanie przedmiotem za pomocą „Tajemnic sprzed wieków”. • Ułatwia przygotowanie do sprawdzianów dzięki „Podsumowaniom”. Numer dopuszczenia: 877/1/2020/z1