Słowenia w walce o niepodległość (1980–1992). Wyjść z cienia Jugosławii

W kontekście polskiej historiografii książka ta stanowi pierwszą próbę przedstawienia dziejów Słowenii w okresie jej funkcjonowania jako jugosłowiańskiej republiki w państwie rządzonym przez Josipa Broza-Tito. Należy pamiętać, iż początki państwowości dzisiejszej Słowenii, zarówno pod względem terytorialnym, jak i elit politycznych, sięgają okresu istnienia socjalistycznej Jugosławii. W latach 1945–1980 głównym elementem tego państwa była osoba marszałka Tity, a panujący tam system komunistyczny znacznie odbiegał od modelu funkcjonującego w innych krajach demokracji ludowej. Oprócz tego silna pozycja Słoweńców we władzach komunistycznej Jugosławii gwarantowała im specjalny status w tym państwie i możliwość rozwoju. Dlatego w książce podkreślono też rolę, jaką Słoweńcy odgrywali w funkcjonowaniu i kształtowaniu jugosłowiańskiego modelu komunizmu. W niniejszej monografii dzieje Słowenii są poruszane w kontekście wewnętrznej sytuacji w tej republice i z uwzględnieniem szerszego aspektu jugosłowiańskiego. Dotyczy to zarówno wydarzeń rozgrywających się na terytorium całej federacji, jak i całokształtu polityki zagranicznej Jugosławii. Starano się zwrócić szczególną uwagę na dyplomację Jugosławii w dobie zimnej wojny, jej neutralność i niezaangażowanie. Śmierć marszałka Tity w roku 1980 nie tylko zakończyła pewną epokę, ale także stała się początkiem nowego etapu w dziejach Słowenii. Od tego momentu rozpoczął się proces niepodległościowy tej republiki – wychodzenia Słowenii z cienia Jugosławii. Monografia ta jest rezultatem kilku lat badań autora prowadzonych na terytorium Słowenii i innych państw byłej Jugosławii. Została ona głównie oparta na słoweńskiej historycznej literaturze naukowej i na dorobku historyków z innych krajów południowosłowiańskich. Walory naukowe książki wzbogacono dzięki wykorzystaniu publikacji rosyjskich i anglosaskich.

W 1919 roku czeskie oddziały zajęły Spisz i Orawę, po czym, wykorzystując polskie zaangażowanie na innych frontach, podbiły Śląsk Cieszyński, dopuszczając się przy okazji zbrodni wojennych na polskich jeńcach i cywilach. Walczący z Rosją Sowiecką Polacy zaakceptowali utratę tych ziem. Dwadzieścia lat później podbijani przez III Rzeszę Czesi patrzyli, jak polskie czołgi wjeżdżają na sporne terytoria. Polacy świętowali, jednak po obu stronach trudno było o triumfalny nastrój. Rok później już nikt nie wątpił, że konflikt przegrały obie strony. Polityka Polski i Czech w dwudziestoleciu, nieudane próby zbliżenia, uwikłania w sojusze, różny stosunek do ZSRR oraz wiara jednych i drugich w to, że Niemcy najpierw uderzą na sąsiada i nasycą się tą zdobyczą. Książka Michała Przeperskiego to pierwsze popularne opracowanie fascynującego tematu, jakim jest dwudziestowieczny konflikt polsko-czeski. Napisana wartko i klarownie opowieść pokazuje, że przyjazne stosunki z sąsiadami da się zbudować i utrzymać mimo bolesnych epizodów w historii.

Watykan – od ponad 2000 lat symbol światowej polityki, potęgi na nieprawdopodobną skalę i zręcznych manipulacji kościoła katolickiego. To malutkie państewko w samym sercu Rzymu ma od kilkunastu stuleci po dziś dzień decydujący wpływ na życie miliardów ludzi na kuli ziemskiej. „Państwo Boga” to nie tylko historia kształtowana w imię nauk głoszonych przez Chrystusa, to także – a może przede wszystkim – liczne tajemnice, intrygi, manipulacje, fałszerstwa, morderstwa na zlecenie, walka o władzę i ogromne operacje finansowe. Z drugiej strony to kolebka dzisiejszej kultury europejskiej, nieprawdopodobne bogactwo, najwspanialsze na świecie muzea i tradycja. Fascynująca lektura odkrywająca najskrytsze sekrety zza watykańskich murów. Watykan – miejsce pełne mrocznych cieni i zarazem oślepiającego światła, o którym Mai snuje z werwą wspaniałą, zapierającą dech opowieść od czasów jego powstania aż po dzień dzisiejszy. To rzetelnie i zarazem z pasją napisana książka, od której nie można się oderwać. „Klaus-Rüdiger Mai nie ogranicza się jedynie do wyliczania faktów, lecz na ich bazie opowiada niesamowite historie w sposób zajmujący i pełen napięcia”. Amazon

Jacek Ostrowski – laureat nagrody Czarnego Kapelusza na Festiwalu GRANDA 2019 – powraca ze swoją bohaterką, mecenas Zuzą Lewandowską! Janek Paprocki cudem przeżywa katastrofę budowlaną. Gdy budzi się z amnezją w szpitalu, oświadcza, że kogoś zabił. Wskazuje miejsce ukrycia zwłok i broni. Mariański rusza z dochodzeniem. Zuza Lewandowska przyjmuje Paprockiego jako swojego klienta. Wkrótce wychodzą na jaw kolejne tajemnice, a Lewandowska stara się odkryć prawdę i odnaleźć sens w chaotycznych zeznaniach Janka. Gdy w sprawę zaczyna mieszać się sekretarz partii – Wiśniewski, oraz warszawski gangster – Turski, sytuacja komplikuje się z dnia na dzień coraz bardziej. Jakie znaczenie ma w tym wszystkim zniknięcie ulubionego płockiego lekarza? Czy zaginione przed laty kosztowności w jakikolwiek sposób wiążą się ze sprawą? Czy zamknięty w zakładzie psychiatrycznym Paprocki odzyska pamięć zanim będzie za późno na rozwiązanie zagadki? Niespodziewane zwroty akcji doprowadzą Zuzę Lewandowską do finału, którego nikt się nie spodziewa!

Argun, Małgobek, Mineralne Wody, Derbent, Kaspijsk. Mało kto słyszał o tych miastach. Jeszcze mniej osób wie, że doszło w nich do krwawych zamachów. Gdy na Zachodzie mamy do czynienia z aktami terroru, w kilka minut informacja obiega media na całym świecie, a bilans ofiar natychmiast podawany jest do wiadomości. Tymczasem na terenie Federacji Rosyjskiej w latach 1994-2014 w zamachach zginęło prawie trzy tysiące osób, kolejne tysiące zostały ranne, lecz informacje o tych wydarzeniach rzadko przedostawały się poza granice kraju. Politolog Paweł Semmler rekonstruuje przebieg najbardziej zuchwałych zamachów terrorystycznych w Rosji i próbuje odpowiedzieć na pytanie, co się kryje za tą agresją. Eskalacja zastałych konfliktów czy radykalizacja młodych buntowników? Kremlowskie prowokacje czy separatystyczne manifesty? Rosja we krwi to również historia narastającej bezwzględności rosyjskich sił specjalnych, które w kryzysowych sytuacjach nie oszczędzają ani zamachowców, ani cywili. Bo jak ktoś kiedyś powiedział – w Rosji najgorzej jest być zakładnikiem.

28 lutego 1955 roku dowiedzieliśmy się, że ośmiu członków załogi niszczyciela „Caldas”, należącego do kolumbijskiej marynarki wojennej, wypadło za burtę i zginęło podczas sztormu na Morzu Karaibskim. Natychmiast rozpoczęto poszukiwania rozbitków, przy współpracy z jednostkami amerykańskimi ze strefy Kanału Panamskiego, przeprowadzającymi kontrolę wojskową oraz inne miłosierne akcje na południu Karaibów. Po czterech dniach zaniechano poszukiwań i oficjalnie uznano marynarzy za zmarłych. A jednak w tydzień potem jeden z nich, na wpół żywy, pojawił się na jednej z bezludnych plaż północnej Kolumbii, po dziesięciu dniach dryfowania na tratwie bez jedzenia i picia. Nazywał się Luis Alejandro Velasco. Książka ta jest dziennikarskim zapisem tego, co mi opowiedział i co ogłosiłem w miesiąc po katastrofie w bogotańskim dzienniku „El Espectador”.

Komiks i kryminał, zbuntowana awangarda, melancholijne "mgły Północy", realizm fantastyczny, wyparta historia z bohaterskim Dylem Sowizdrzałem w tle, flamandzkie malarstwo czy wreszcie artystyczna francuszczyzna belgijskich twórców, ochrzczona w końcu XIX wieku mianem "małpiego wykwitu" - oto Belgia i jej różnorakie wcielenia, ukazujące kulturową niejednorodność, złożoność i bogactwo. Trzy języki, trzy wspólnoty i jedna, dwujęzyczna Bruksela w samym sercu zjednoczonej Europy. Niniejsza publikacja ma przybliżyć polskiemu czytelnikowi specyfikę francuskojęzycznej Belgii, poszukującej swojego oblicza nieprzerwanie od ukonstytuowania się belgijskiej państwowości, czyli od początków XIX wieku. Mowa tu będzie o literaturze, która stała się dla Belgów ważnym narzędziem definiowania tożsamości, żywo reagującym na wszelkie przemiany zachodzące w historii, zarówno politycznej, jak i społecznej. Nieobojętna jest jej ani dekolonizacja, ani emancypacja kobiet, ani los współczesnych uchodźców, ani dziewiętnastowiecznych emigrantów. Żywi się chwalebną przeszłością walecznej Flandrii i traumatycznymi wydarzeniami dwudziestowiecznych wojen. Pisana jest piórem i pędzlem, zapatrzona w niepokojące wizje Breughla czy Boscha, zafascynowana maskami Ensora i nadrealistycznymi refleksjami Magritte'a. Odpowiedzi na pytania: kim jesteśmy i jacy jesteśmy, szuka w światach równoległych Raya lub dystopijnej rzeczywistości Sternberga czy Quiriny'ego. Nurtuje ją wreszcie - choć może przede wszystkim - brak języka, który należałby wyłącznie do niej. A ponieważ język belgijski nie istnieje, trzeba go wymyślić. Książka Belgiem być to więcej niż historia literatury belgijskiej. To podróż w poszukiwaniu tożsamości, prowadząca nas krętą ścieżką między przeszłością i pulsującą teraźniejszością, między Flandrią, Brukselą, Walonią i Paryżem, między snem i jawą, tekstem i obrazem.

Spis treści: Wstęp I Rys historyczny II Od wojny kaukaskiej do obalenia caratu III Czeczenia w państwie sowieckim IV Niepodległa Czeczeńska Republika V Wojna Jelcyna (1994-1996) VI Między wojnami (1996-1999) VII Wojna Putina VIII Czeczenizacja konfliktu Zakończenie Bibliografia Spis map i schematów Cała nasza historia to jedna wielka wojna z Rosją. Jermołow, wojna domowa, zdrady białych i czerwonych, Stalin, Jelcyn, Putin. Wciąż wojna, wciąż pogromy, zgliszcza, trupy. Tę wojnę, z pokolenia na pokolenie, przekazują w Czeczenii ojcowie synom. Jak dotąd żadne pokolenie nie miało do przekazania następnemu niczego poza wspomnieniami o okrucieństwach i krzywdach ze strony Rosjan. Jak możemy żyć w Rosji, jeśli dla nas kojarzy się ona wyłącznie ze śmiertelnym zagrożeniem? Czeczeni własną krwią płacą od wieków za rozwiązanie zagadki rosyjskiej duszy. Prochami naszych przodków usiane są Syberia i pustynie Turkiestanu. Mielibyśmy się czuć w Rosji bezpiecznie? Uwierzyć jej? Przetrwać jako naród mamy szansę tylko w państwie niepodległym, uznanym przez świat, takim, którego Rosja nie będzie już mogła bezkarnie najeżdżać, grabić, mordować, ilekroć przyjdzie jej na to ochota. Chcemy niepodległości po to, by Rosja nie miała więcej prawa nas zabijać... Asłan Maschadow Maciej Maciejak, rocznik 1980 – rodowity gdynianin. Absolwent II Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Gdyni oraz Instytutu Politologii Uniwersytetu Gdańskiego. Aktualnie doktorant na tej uczelni. Zadebiutował książką „Bitwa pod Szczekocinami 6 czerwca 1794”. Niniejsza monografia jest jego drugą pozycją. Na życie zarabia pracując w mundurze w jednym z resortów budżetówki.

Przedstawiamy błyskotliwą opowieść o losach domów, cmentarzy i rzeczy, od szaf po oleodruki. Karolina Kuszyk – sama „wychowana na poniemieckim” – tropi ślady, wczytuje się we wspomnienia osadników i przesiedleńców, a przede wszystkim rozmawia – z przedstawicielami trzech pokoleń ludzi mieszkających w poniemieckich domach i korzystających z poniemieckich przedmiotów, ze zbieraczami i kolekcjonerami, z poszukiwaczami niemieckich skarbów, z regionalistami z ziem zachodnich i północnych odkrywającymi przedwojenną historię swoich małych ojczyzn. I zadaje pytania. Czym są dla nas poniemieckie rzeczy? Wdzięcznymi, lecz niewiele mówiącymi gadżetami w rodzaju obrazka z Aniołem Stróżem przeprowadzającym dzieci przez kładkę nad przepaścią? Obcymi śmieciami, na których rodzice i dziadkowie musieli się urządzać, bo nie mieli innego wyjścia? Jak bardzo dom poniemiecki musiał się napracować, żeby zasłużyć na miano polskiego? A co się stało z niemieckimi cmentarzami na ziemiach przyłączonych do Polski w 1945 roku? Opowiadając o tym, jak biografie poniemieckich domów, rzeczy i cmentarzy splatały się z losami ich polskich spadkobierców od powojnia po współczesność, autorka zastanawia się także, czym jest dziś polskość i ile obcości potrafimy znieść w tym, co określamy mianem własnego.

Okaleczony świat ukazuje w przystępny sposób dzieje fotografii z nowej, środkowoeuropejskiej perspektywy. Dzięki odpowiednio dobranym zdjęciom ‒ zarówno tym ikonicznym, jak i mniej znanym ‒ czytelnik odkrywa niezwykłe historie. Piękno sąsiaduje w nich z okrucieństwem, codzienność skrywa w sobie poezję. Część pierwsza obejmuje szczegółowe omówienie stanu badań i metodologii, a część druga jest zbiorem hermeneutycznych analiz wybranych przez autora fotografii z lat 1838‒2017. Taka przejrzysta konstrukcja pozwala na połączenie tekstu naukowego ze swobodą naukowej eseistyki, w której autor analizuje ułożone w porządku chronologicznym fotografie, traktując je jako studia przypadków. Monografia ‒ dzięki zebranej literaturze i ujęciu metodologicznemu ‒ otwiera nowy rozdział w badaniach nad medium. Okaleczony świat jest nie tylko podręcznikiem do historii fotografii obejmującym jej dzieje od wynalazku Daguerre’a w 1838 roku do współczesności. To historia Europy Środkowej opowiedziana przez pryzmat ponad stu czterdziestu zdjęć; historia przełamująca istniejący kanon i proponująca nowy język opisu. „Okaleczony świat nie jest jedynie książką o historii sztuki, chociaż z takich źródeł wyrasta. To historia kulturowa (…). Każdy z analizowanych obrazów ożywa, zyskuje historyczne tło, czasem anegdotyczne. Adam Mazur wykorzystuje w swojej pracy własne olbrzymie doświadczenie, kuratora, badacza, konstruktora fotograficznych narracji. A przy tym wszystkim po prostu znakomicie i ciekawie opowiada. Przydatność wiedzy zawartej w Okaleczonym świecie dostrzegą nie tylko naukowcy, studenci i miłośnicy fotografii. Przyjemność znajdą w niej czytelniczki i czytelnicy lubiący dobre historie”. – prof. dr hab. Marianna Michałowska Adam Mazur – doktor nauk humanistycznych, historyk sztuki i amerykanista, adiunkt na Wydziale Fotografii Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Kurator wystaw, redaktor antologii i katalogów. Autor tekstów i książek poświęconych sztuce współczesnej. Specjalizuje się w fotografii, której poświęcił m.in. książki: Kocham fotografię. Teksty z lat 1999‒2009 (2009), Historie fotografii w Polsce 1839‒2009 (2010), Decydujący moment. Nowe zjawiska w fotografii polskiej po roku 2000 (2012), Głębia ostrości. Eseje o fotografii polskiej po 1945 roku (2014), Po końcu fotografii (2018). Laureat nagrody Stowarzyszenia Historyków Sztuki im. ks. prof. Szczęsnego Dettloffa i nagrody krytyki artystycznej im. Jerzego Stajudy.

Książka jest poświęcona historii głównych narodowości bałkańskich - Albańczykow. Bułgarów, Chorwatów, Greków. Rumunów, Serbów i Słoweńców - w XVIII i XIX wieku. Szczegółowo omówiono: • sytuację narodowości bałkańskich pod panowaniem imperium, osmańskiego i cesarstwa habsburskiego, odmienne warunki panujące w obu imperiach i związane z nimi odmienne doświadczenia narodowe; • ruchy narodowościowe, ich programy i działalność powstańczą do 1900 roku na tle ówczesnych stosunków międzynarodowych; • powołanie pod koniec XIX wieku rządów niezależnych w Grecji, Rumunii i potudniowo-słowiańskich państwach Serbii i Czarnogóry oraz rządów autonomicznych w Bułgarii i Chorwacji; • stopniowy rozpad imperium osmańskiego i powstania narodowe jako przyczyny sporów między wielkimi mocarstwami; • kwestię wschodnią i jej znaczenie dla opinii publicznej uznającej Pótwysep Bałkański za źródło niepokojów i destabilizacji w Europie.

Raport z pewnego porwania w niczym nie przypomina innych książek Gabriela Garcíi Márqueza – przede wszystkim dlatego, że jest historią prawdziwą. O jego specyficznym charakterze stanowi forma, łącząca elementy reportażu i literatury faktu. Ta wstrząsająca relacja, oparta na autentycznych przeżyciach, spisana nerwowym, jakby pospiesznym stylem, przedstawia jeden z najbardziej dramatycznych rozdziałów najnowszej historii Kolumbii – serie porwań dokonanych w 1990 roku przez króla handlarzy narkotyków, Pabla Escobara, który, broniąc się przed ekstradycją, rozpętał bezwzględną wojnę przeciwko państwu i jego legalnym instytucjom.

Przedmiotem niniejszej książki jest ostatni okres sefardyjsko-słowiańskiego kontaktu językowego w Bośni, mający miejsce bezpośrednio przed Holokaustem, tj. w latach 1918-1941. Monografia ta jest rezultatem badań autora prowadzonych na terytorium Bośni i Hercegowiny oraz Chorwacji. Ponieważ miejscem najpełniejszego słowiańsko-żydowskiego kontaktu językowego były ziemie polskie, publikacja ta wzorowana jest na dorobku polskiego językoznawstwa w badaniach nad aszkenazyjsko-słowiańskimi relacjami lingwistycznymi. Piotr Żurek – dr hab., profesor Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej. Historyk i slawista, autor licznych publikacji naukowych poświęconych problematyce południowosłowiańskiej. Jego zainteresowania językoznawcze obejmują zagadnienia kontaktu językowego i języka polityki.

Cechy książki: – urozmaicona treść zadań sprawia, że każde zajęcia są dla uczniów przygodą, – dobrze zorganizowana, – książka zawiera wskazówki, które pomagają przygotować i prowadzić zajęcia, – twórcze myślenie, – zadania dotyczą zagadnień z podstawy programowej, lecz wymagają odrobiny inwencji i sprytu, – różnice w stopniach trudności oraz rozwiązania zadań pozwalają uczniowi na samodzielną pracę.