Skrzydła nad Beskidami 1914. Lotnictwo austro-węgierskie w walkach o Kraków i w operacji łapanowsko-limanowskiej

Opisywany tu konflikt różni się od stereotypowego obrazu średniowiecznych wojen. W popularnych wyobrażeniach walczono tylko albo z najbliższymi sąsiadami, albo z muzułmanami w ich egzotycznych krajach. Bitwa adrianopolska była jednym z punktów zwrotnych w szeregu kampanii, w których rycerze z północno-zachodniej Francji i Wenecjanie walczą z Połowcami na terenie Grecji i Bułgarii. W dodatku nie był to jakiś osobliwy, przelotny epizod bez znaczenia. Przeciwnie, działania obu stron były wynikiem ich dalekosiężnej i konsekwentnie prowadzonej polityki. Poznanie tego teatru działań pozwala wyjaśnić przyczyny kierunków wielkiej polityki głównych graczy na ówczesnej arenie geopolitycznej, jak i brak aktywności w innych, zdawałoby się ważnych strefach. Całoś�...

Boje oprzeprawy przedwcześnie odkryły przed Rosecransem kierunek natarcia konfederatów, zaś opór jego własnej konnicy dał mu czas na ściągnięcie wzagrożone rejony odpowiednich posiłków. Na północ od Lee iGordon’s Mills pchnięty został cały korpus Crittendena, wślad za którym maszerowały wojska George’aH. Thomasa iAleksandra McDowella McCooka. Brak kawaleryjskich pikiet konfederackich na kluczowych drogach nie pozwolił wychwycić kluczowego pochodu korpusu Thomasa, dzięki któremu front jankeski został przedłużony, aobejście zflanki oddziałów Crittendena zostało zniweczone jeszcze przed rozpoczęciem głównych działań. Miast skutecznego oskrzydlenia pozycji federalnych iuderzenia na odsłonięte północne zgrupowanie Armii Cumberlandu, „plan Bragga za...

Oddawane wtwe ręce Czytelniku opracowanie jest próbą zebrania rozsypanych źródłowych okruchów ztamtego okresu wzwartą całość. To nie tylko cykl poważnie uzupełnionych artykułów, jakie w2018r. ukazały się na łamach miesięcznika „Militaria”, ale także mało znane bądź dotąd nieznane „okruchy” zlotniczej historii sił powietrznych Rzeczpospolitej zlat 1918-1919, prowadzące do najbardziej znanego lotniczego godła whistorii, jakim jest symbolika polsko-amerykańskiej 7. Eskadry Myśliwskiej im. Tadeusza Kościuszki. Wokresie II wojny światowej godło to okryło się chwałą, umieszczone na kadłubach samolotów myśliwskich 111.Eskadry Myśliwskiej broniącej polskiego nieba w1939r. oraz 303. „Warszawskiego” Dywizjonu Myśliwskiego im. Tadeusza Kościuszki...

Wojna polsko-niemiecka z 1109 roku stanowiła niezwykle ważne wydarzenie w życiu Bolesława III Krzywoustego (1102–1138). Na trwałe wpisała się też w dzieje rodzimego oręża, stanowiąc jego chwalebną kartę . W czasie walk z Polakami Niemcy ponosili różnego rodzaju niepowodzenia, choć zdarzały się im także zwycięstwa. Już na początki kampanii pokonali oni wojska piastowskie na przedpolu Bytomia Odrzańskiego, co opisał w swej kronice najstarszy polski kronikarz Anonim zwany Gallem. Książka, którą ma tutaj w rękach czytelnik, ma na celu ukazać przebieg tego wydarzenia. Zadanie to nie należy wcale do łatwych, albowiem w dotychczasowej historiografii nie podjęto wielostronnych i wyczerpujących badań nad tym, co się działo wówczas pod Bytomiem. Zazwyczaj om...

Celem niniejszej monografii jest całościowe przedstawienie organizacji floty lotniskowców Japońskiej Marynarki Wojennej (jap. Dai Nippon Teikoku Kaigun) oraz jej możliwości bojowych. W opracowaniu dane zostały ukazane w różnych przekrojach, z szerokim wykorzystaniem tabel, które, jak sądzę, pozwalają niejednokrotnie przystępniej zobrazować fakty, ułatwiając też ich porównywanie i przede wszystkim odnajdywanie potrzebnych danych. O ile zatem opierałem się na materiale źródłowym względnie łatwo dostępnym wnikliwym poszukiwaczom wiedzy historycznej, o tyle sposób jego przedstawienia jest moim pomysłem autorskim i mam ogromną nadzieję, że przypadnie do gustu jak największej grupie zainteresowanych dziejami tego jak dotychczas największego konfliktu pacyficzne...

Andrzej Olejko - Ostatni Lot "Le Diable"- 76 stron- 50 zdjęć- dwa profile kolorowe- książka w j.polskimAdam Haber-Włyński, Latająca legenda II Rzeczpospolitej, należał do najsłynniejszych polskich lotników i otwierał czołówkę polskich powietrznych akrobatów. I o ile nie walczył podczas Wielkiej Wojny, ani w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r., to pracował na korzyść wpierw rosyjskiego, a później polskiego lotnictwa, będąc wybitnym instruktorem pilotażu i oblatywaczem. Miarą jego wielkości niech będzie fakt, że do elitarnej grupy lotników trafił wraz z otrzymaniem dyplomu pilota jeszcze przed wybuchem Wielkiej Wojny, a wówczas grono dyplomowanych awiatorów było bardzo wąskie. Stał się genialnym akrobatą powietrznymjego ulubioną figurą akrobacyjną by�...

Czy ocalić honor, czy życie i los miasta? Na takie pytanie musieli odpowiedzieć mieszkańcy hiszpańskiej Saragossy, gdy byli dwukrotnie byli oblegani przez wojska napoleońskie w latach 1808–1809. Wybrali honor, poświęcając swoje życie i całe miasto. Francuzi odnieśli pyrrusowe zwycięstwo, zdobywając w końcu kupę gruzów. Militarna przegrana Hiszpanów zawierała jednak w sobie element zwycięstwa. Ostatecznie wygrała bowiem legenda bohaterskiego miasta, która promieniowała na cały kraj i z tlejących się popiołów oporu roznieciła żar wojny przeciwko francuskiej okupacji. Dziś zresztą mniej pamięta się o Francuzach, którzy oblegali Saragossę, a bardziej o Hiszpanach, którzy jej bronili. W krwawych walkach o miasto w Aragonii wzięli udział także polscy żo...

Gdy latem 1914 roku wybuchła pierwsza wojna światowa, na Belgię i Francję spadła niemiecka ofensywa. Po zajęciu Belgii i odrzuceniu wojsk francuskich z Alzacji i Lotaryngii, na początku września armie cesarza Wilhelma II parły na Paryż. Dopiero w bitwie nad Marną, stoczonej pomiędzy 5 a 12 września 1914 roku, Francuzi udaną kontrofensywą zatrzymali pochód nieprzyjaciela i pogrzebali plany wojenne Rzeszy - błyskawicznego rzucenia zachodniego sąsiada na kolana, tak jak w 1870 roku. Do sukcesu Francuzów przyczyniło się sprawne dowodzenie gen. Joffrea, wielka determinacja oraz... paryskie taksówki, które dowiozły na front świeże oddziały. Bitwę tę nazwano „cudem nad Marną”. Sprawiła ona, że walki na froncie zachodnim przybrały charakter pozycyjny, a ogromny...

Władysław Gnyś – pierwszy polski pilot myśliwski, który we wrześniu 1939 roku odniósł powietrzne zwycięstwo w walce z Niemcami Jak inni polscy lotnicy, Gnyś wystartował 1 września spod Krakowa, aby powstrzymać niemiecki atak. Walka z liczniejszymi i nowocześniejszymi maszynami najeźdźców była nierówna. Uniknąwszy zestrzelenia przez sztukasy, Władek wracał na lotnisko, gdy trafił mu się niespodziewany łup – dwa bombowce typu Dornier. Jako doświadczony pilot myśliwski, Gnyś walczył nad Polską, Francją i w bitwie o Anglię. W 1944 roku został zestrzelony nad Francją i rozbił się. Ranny, wzięty do niewoli, uciekł przy wsparciu francuskiego ruchu oporu. Po wojnie wyemigrował do Kanady. Napisana przez syna, Stefana, barwna biografia Władysława czerpie...

Idąc przebojem poprzez zastępy hohenzollernowskich żołnierzy, rakuscy strzelcy w ramach pociechy zdobyli jedną z chorągwi 2 pułku grenadierów gwardii, jak na ironię noszącego imię cesarza Franciszka Józefa I. Polak ze Śląska Cieszyńskiego, szeregowy Franciszek Kobiela, powalił nieprzyjacielskiego sztandarowego, z rąk którego podjął ów znak bojowy. W chwilę potem sam upadł trafiony w kolano, lecz wtedy dobiegł doń inny z Polaków, strzelec Perlega. Ten odpiął z drzewca płachtę pruskiej chorągwi, zabierając ją ze sobą i ujmując pod ramię rannego towarzysza. Na polu walki pozostała tylko część złamanego podczas walki wręcz masztu chorągiewnego, którą niczym relikwię hohenzollernowscy gwardziści nazajutrz po bitwie demonstrowali księciu Fryderykow...

Sowiecko-fińska wojna zimowa (fin. Talvisota, ros. Zimowaja Wojna) znana jest przede wszystkim jako konflikt, któremu rozstrzygnięcie przyniosły działania lądowych komponentów walczących stron. Trudno polemizować ztym stwierdzeniem, chociaż podczas wojny miały również miejsce zmagania wpowietrzu, które wprawdzie nie zadecydowały ojej wyniku, ale charakteryzowały się znaczną dynamiką działań oraz zaangażowaniem ogromnych (zwłaszcza po stronie sowieckiej) sił iśrodków. Lotnictwo fińskie zaś, podobnie jak wojska lądowe tej małej skandynawskiej republiki, zapisało piękną bojową kartę whistorii. Uporczywą iskuteczną walką, zdysponującym przygniatającą przewagę liczebną przeciwnikiem, wniosło bardzo duży wkład wocalenie suwerenności państwa. Na tem...

„Natarcia 23-ej dywizji piechoty ze składu XVIII korpusu rosyjskiego zostały odrzucone. Takiż względny spokój panuje na froncie I-go i V-go korpusu. Prawe skrzydło armii osiąga Piaski, miejscowość oddaloną zaledwie o 20 kilometrów na południowy wschód od Lublina. 2-go września X-ty korpus ponownie bije Rosjan, również i V-ty korpus mając silne prawe skrzydło kieruje się w ślad za X-tym na Piaski, 3-go września Rosjanie odrzucają X-ty korpus, pomimo wsparcia go przez V-ty, na linię Izdebno -Gorzków. Na innych odcinkach frontu l-ej armii rozgorzały walki artyleryjskie, po których Rosjanie przechodzą do energicznej ofensywy...” Janusz Sopoćko (1895-po 1968) – ppłk dyplomowany Wojska Polskiego II RP. Ukończył Pawłowską Szkołę Wojskową w Petersburgu. W...

Oddawane wtwe ręce Czytelniku opracowanie jest próbą zebrania rozsypanych źródłowych okruchów ztamtego okresu wzwartą całość. To nie tylko cykl poważnie uzupełnionych artykułów, jakie w2018r. ukazały się na łamach miesięcznika „Militaria”, ale także mało znane bądź dotąd nieznane „okruchy” zlotniczej historii sił powietrznych Rzeczpospolitej zlat 1918-1919, prowadzące do najbardziej znanego lotniczego godła whistorii, jakim jest symbolika polsko-amerykańskiej 7. Eskadry Myśliwskiej im. Tadeusza Kościuszki. Wokresie II wojny światowej godło to okryło się chwałą, umieszczone na kadłubach samolotów myśliwskich 111.Eskadry Myśliwskiej broniącej polskiego nieba w1939r. oraz 303. „Warszawskiego” Dywizjonu Myśliwskiego im. Tadeusza Kościuszki...

W roku 2020 polskie lotnictwo morskie obchodzi jubileusz 100-lecia istnienia. To bardzo ważna data w historii Polskiej Marynarki Wojennej, warta upamiętnienia w formie wyjątkowej publikacji zatytułowanej Polskie lotnictwo morskie 1920-1946. 10 lutego 1920 roku niepodległa Rzeczypospolita odzyskała swobodny dostęp do morza. Generał Józef Haller zaślubił Polskę z morzem, wrzucając platynowy pierścień w toń Bałtyku. Doniosła uroczystość miała miejsce w byłej niemieckiej bazie lotnictwa morskiego w Pucku. Konsekwencją tego wydarzenia było zaistnienie na Morzu Bałtyckim polskiej Marynarki Wojennej oraz lotnictwa morskiego. W trakcie tragicznego września 1939 roku lotnicy morscy nie mieli okazji wykazać się swoimi umiejętnościami w powietrzu. Zbyt wielka była przew...

Opracowanie oddawane w twe ręce, drogi czytelniku, jest pokłosiem ostatniej, czwartej międzynarodowej konferencji lotniczej zorganizowanej tak jak i poprzednie w Ośrodku Konferencyjno-Wystawienniczym Kasztel w Szymbarku. W ciągu czterech lat przez obiekt ten przewinęło się znamienite grono prelegentów, znawców tematyki lotniczej Wielkiej Wojny z Austrii, Niemiec, Rosji, Ukrainy, Francji, Włoch, Serbii, Słowenii, Czech, Słowacji oraz Polski, którzy pozostawili po sobie nie tylko wrażenie niebywale wysokiego poziomu w prezentowanej przez siebie w referatach tematyce jak i tutaj odbywały się „chrzciny” następujących po sobie czterech tomów pokonferencyjnych. Niebywale cieszy fakt, że echa lotniczych konferencji dotarły do naukowych centrów świata i zasiliły zasob...

„Historia działań wojennych na morzach i oceanach świata w ramach pierwszej wojny światowej nie doczekała się w Polsce szczególnie wielu opracowań. Tematyka lat 1914–1918 jest dla polskich historyków dużo trudniejsza niż okresu następnej wojny światowej. Przez długie lata po 1945 roku był to temat zapomniany, pomijany, także ze względów politycznych. Po 1989 roku powrócono tu do bardziej otwartych badan. Obecnie można zaobserwować potężny ruch wprowadzania na polski rynek tłumaczeń prac obcojęzycznych, odnoszących się do losów pierwszej wojny światowej, co prawda często fundamentalnych, ale jednak zasadniczo powstałych 70 lat temu i dawniej. Patrząc na ten ruch, pozytywnie przyjąłem pracę A. Olejki. Uważam, że ta praca oparta o gruntowne badania, k...

Operacje o kryptonimie Wildhorn - Most, z których jedna miała miejsce na terenie Okręgu AK Lublin, dwie na terenie Okręgu Ak Kraków - Muzeum, zaś dwie nie doszły do skutku, polegały na znalezieniu odpowiedniego lądowiska - bajoru - dla samolotu, który przyleciawszy z bazy lotniczej we Włoszech mógłby wylądować na terenie okupowanej Polski i zabrać ładunek bądź kurierów politycznych. Historia lotów do okupowanej Polski w okresie II wojny światowej była dotąd pisana najczęściej językiem historycznych statystyk - danych osobowych, dat zestrzeleń, typów maszyn oraz ilości zrzuconych skoczków i materiału. Lecz czy nie należałoby jej przedstawić inaczej? Dziej tej wielkiej powietrznej akcji to przecież nie tylko same statystyki i sprzęt wojenny - to także, a...

Wymieniamy jednym tchem Powstanie Warszawskie, Armię Krajową, walkę z bronią ,,V", lecz mało kto zdaje sobie sprawę z tego, iż wiązały się one z zapomnianymi łąkami, odległymi lotniskami i setkami ludzi w niebieskich mundurach Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie i tysiącami ?chłopców z lasu? czekających ? czasem noc w noc ? na zrzutowiskach. ,,Szachownice nad okupowaną Europą? to opracowanie historyczne dotyczące tematu lotów z pomocą dla Armii Krajowej, gęsto przetykane wspomnieniami i cytowanymi dokumentami. Dane i statystyki tworzą całość ze wspomnieniami, raportami bojowymi i relacjami pisanymi bezpośrednio po walce, tak by otrzymać obraz, będący odzwierciedleniem emocji towarzyszących śmiercionośnej, lotniczej służbie na nocnym niebie ogar...

?W dniu 17 IX Eskadra otrzymała rozkaz od ppłk. Tuskiewicza przekroczenia granicy rumuńskiej. Ja wraz z obserwatorem por. Gorzeńskim Mieczysławem, pozostałem na lotnisku w Stanisławowie (chodzi o Markowsce pod Stanisławowem - przyp. A. O.) z tym, że w dniu 18 IX wykonam lot na rozpoznanie na rzecz D-cy Lotnictwa Armii. W nocy z 17/18 IX otrzymałem rozkaz telefoniczny od ppłk. Tuskiewicza, żebym o świcie wystartował do Czerniowiec. Granicę przekroczyłem w m.[iejscowości] Kuty o godz. 8.40 dn. 18 IX? Tak oto ostatnie chwile na polskiej ziemi wspominał oficer 56. Eskadry Obserwacyjnej por. pil. Antoni Jankowski i w takich okolicznościach zakończył się szlak bojowy 56. Eskadry Obserwacyjnej z 5 Pułku Lotniczego w Lidzie-Wilnie w 1939 roku walczącej w ramach lotnictwa Ar...

Jeszcze nie opadł bitewny pył, a 1 listopada 1918 r., zaledwie dziesięć dni przed zawieszeniem broni kończącym I wojnę światową i odzyskaniem przez Polskę niepodległości, odradzająca się polska państwowość została zaatakowana przez wojska formującej się Zachodnio-Ukraińskiej Republiki Ludowej (ZURL). Walki o Lwów szybko rozprzestrzeniły się na Galicję Wschodnią i objęły swoim zasięgiem teren Bieszczadów. Istotnym elementem wojny polsko-ukraińskiej była obrona linii kolejowych biegnących z Łupkowa, przez Komańczę do Zagórza oraz z Sanoka przez Zagórz, Ustrzyki Dolne, Przemyśl po Lwów, prowadzona przez polskie pociągi pancerne. Dzięki ich wsparciu możliwe stały się zarówno wypady w głąb Bieszczadów w celu likwidacji Republiki Komanieckiej, dą...