Rocznik Strategiczny 2022/23

Księga jubileuszowa z okazji 50. Rocznicy pracy naukowej prof. dr. hab Wojciecha Roszkowskiego, przygotowana przez jego współpracowników z Instytutu Studiów Politycznych PAN. W pracy znalazły się teksty m.in. Andrzeja Paczkowskiego, Grzegorza Motyki, Wandy Jarząbek, Zofii Zielińskiej i Wojciecha Materskiego.

Kiedy i gdzie powstał pierwszy przekład Koranu na język polski? Skąd w języku szwedzkim tureckie słowa? Czy Lwów był przez wieki bardziej bramą Orientu czy przedmurzem Europy? Czy praojczyzną Węgrów był mityczny Turan i dlaczego węgierska kuchnia pachnie orientalnymi przyprawami? Porzucenie tradycyjne perspektywy opisu dziejów Europy Środkowej wzdłuż osi Wschód-Zachów pozwala lepiej zrozumieć głębokie zróżnicowanie i wzajemne przenikanie się wielkich procesów cywilizacyjnych i kulturowych w tej części kontynentu. Adam Balcer przekonuje, że szczególnie niedoceniany jest dziś wpływy Imperium Osmańskiego, a jeszcze mniejsza jest świadomość roli Europy Środkowej jako pomostu między Morzem Bałtyckim i Skandynawią a Bliskim Wschodem i Azją Środkową. Cy...

Czym jest Europa? Czy nasza cywilizacja ma jeszcze przyszłość? I kto w ogóle chce jeszcze walczyć o jej przetrwanie? Kiedy? Valéry Giscard d Estaing przedłożył w 2003 r. swój projekt konstytucji europejskiej, jego krytycy żądali, by wykreślić wszystkie odwołania do konstytutywnych warstw tożsamości Europejczyków. Pozostała lista podlegających dowolnej interpretacji praw uniwersalnych, z którymi może się identyfikować również wiele narodów pozaeuropejskich. Prezentowany tom, zawierający teksty renomowanych intelektualistów europejskich, opiera się na idei hesperializmu, czyli konieczności istnienia świadomego swej historii zachodniego patriotyzmu. Trwała bowiem współpraca narodów europejskich jest możliwa, pod warunkiem że będzie oparta na wspólnej t...

Wybór wykładów z lat 2008–2012 dokonany przez samego Autora, prof. dr. hab. Miroslava Hrocha, czeskiego historyka i wielkiego autorytetu w środowisku badaczy problematyki narodowościowej. Autor znany ze swojej wielkiej erudycji sam podkreśla w przedmowie, że „wybrał tematy z jednej strony ogólne, stanowiące niejako wspólny mianownik wykładów z drugiej wątki syntetyzujące”, które w moim przekonaniu wniosły coś nowego czy stymulującego. Jego zdaniem, z czym w pełni się zgadzam, „Europa Środkowa nie może być właściwie zrozumiana, jeśli ograniczymy się tylko do jej terytorium i do narodów, które ją zamieszkują”. Bardzo słuszna jest jego konstatacja, iż „głębsze zrozumienie procesów formowania się narodu jest jednym z ważnych argumentów przeci...

Książka stanowi wieloaspektowe studium badawcze z solidnym warsztatem metodycznym i bogatym materiałem empirycznym, w którym autorka podejmuje tematykę regionalnej gospodarki opartej na wiedzy z perspektywy ekonomii rozwoju z uwzględnieniem współczesnych determinant wzrostu gospodarczego i rozwoju ekonomiczno-społecznego, makroekonomii, teorii innowacji i kapitału ludzkiego, ekonomii regionalnej, polityki i integracji europejskiej. Obszarem badań szczegółowych są regiony transgraniczne, czterech państw Grupy Wyszehradzkiej o zbliżonych uwarunkowaniach geograficzno-historycznych i celach gospodarczo-społecznych. Większość regionów państw Grupy Wyszehradzkiej z trudem odnajduje się w nowej rzeczywistości kreacji gospodarki opartej na wiedzy. Dlaczego tak się dzieje i...

Celem książki jest ocena dorobku i osiągnięć Grupy Wyszehradzkiej po dwudziestu pięciu latach jej istnienia. Praca obejmuje zatem okres od 1991 roku, kiedy powstał początkowo Trójkąt Wyszehradzki, a następnie w użycie weszła nazwa Grupa Wyszehradzka jako ugrupowanie czterech państw Europy Środkowej: Czech, Polski, Słowacji i Węgier, aż do 2016 roku, kiedy przypadała dwudziesta piąta rocznica Grupy Wyszehradzkiej. Stało się to istotną przesłanką do podsumowania współpracy, jej znaczenia i roli, pokazania sukcesów i porażek i przedstawienia współpracy wyszehradzkiej w ujęciu wielowymiarowym, w czym autorka upatruje atutu pracy - nie skupia się bowiem wyłącznie na sferze politycznej współpracy, ale opisuje także współpracę sektorową w różnych dziedz...

Był początek stycznia 2022, gdy major Tomasz Budzyński, oficer ABW i były szef delegatury tej służby w Lublinie – jednej z największych delegatur ABW w Polsce – któremu podlegało kilkuset funkcjonariuszy służb specjalnych oraz cała agentura na styku Polski, Ukrainy i Białorusi – publicznie zapowiedział pełnoskalowy, datowany na koniec lutego, atak Rosji na Ukrainę. Wiedza ta stanowiła efekt systematycznych wyjazdów za wschodnią granicę Polski i była odbiciem wiedzy najwyższych rangą oficerów Służby Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) – kolegów majora ABW z czasów kierowania delegaturą w Lublinie – opierających swoje informacje nie tylko o źródła operacyjne, ale także o kontakty towarzyskie, biznesowe, a nawet rodzinne z odpowiednikami w Służbie Wywia...