Przełomowe momenty wojen w świetle faktów i tradycji. Z dziejów wojskowości Polskiej i powszechnej

Działania bojowe sześciu niemieckich okrętów podwodnych typu II B przeciwko rosyjskiej Flocie Czarnomorskiej i żegludze handlowej na Morzu Czarnym w latach 1942–1944 nie były dotychczas w takim ujęciu przedmiotem rozważań i badań polskich historyków, publicystów i dziennikarzy zajmujących się literaturą wojenno-morską. Niniejsza książka powstała głównie w oparciu o raporty dowódców i dzienniki jednostek podwodnych (Kriegstagebcher Deutscher U-Boote; KTB) U 9, U 18, U 19, U 20, U 23 i U 24 oraz setki stron dokumentów przechowywanych w U.S. Naval War College w Newport w Stanach Zjednoczonych i The National Archives w londyńskim Kew. Materiały te potwierdzają działalność bojową sił nawodnych i podwodnych Kriegsmarine oraz innych flot państw sojuszniczych Wł...

Polski rynek księgarski obfituje w pozycje książkowe poświęcone tematyce morskiej. Najczęściej jednakże są to prace o charakterze stricte militarnym i traktujące głównie o okresie I i II Wojny Światowej. Niezwykle mało miejsca poświęcono natomiast w literaturze polskojęzycznej tzw. erze żagla. Z tym większą przyjemnością chcielibyśmy oddać w państwa ręce klasyczną już na Zachodzie pozycję autorstwa Alfreda Thayera Mahana (1840-1914) pt.: Wpływ potęgi morskiej na historię 1660-1683. Autor, oficer U.S. Navy i wykładowca w Naval War College określany jest dzisiaj mianem Clausewitza wojny morskiej i najważniejszym amerykańskim strategiem XIX wieku. W swoich rozważaniach stworzył on podwaliny na których aż po dzień dzisiejszy opierają się założenia s...

W dziejach wojen często zdarzały się sytuacje, w których jedna ze stron walczących podejmowała niekorzystną dla siebie decyzję o przerwaniu walki zbrojnej. Zazwyczaj dokonywała tego w obliczu miażdżącej przewagi przeciwnika, nie mając nadziei na zwycięstwo w orężnych zmaganiach, po wyczerpaniu wszelkich możliwości dalszego prowadzenia działań bojowych, gdy ich przedłużanie mogłoby grozić zagładą armii i całkowitym wyniszczeniem ludności cywilnej. Znane są też przypadki zaniechania dalszych zmagań z innych powodów ? na przykład na skutek zdrady, jakiej dopuszczało się wojsko lub jego dowódcy, ich tchórzostwa, małoduszności, albo błędnej oceny sytuacji. Konsekwencją przerwania działań zbrojnych w takich okolicznościach było zazwyczaj zdanie się...

To nie teoria spiskowa. To „Akta Odessy” Fredericka Forsytha – w realu. Gdzie podziała się krakowska „Walka karnawału z postem” Brueghela, za której kopię płacono 20 milionów funtów? Dokąd powędrowały zrabowane płótna Fałata, gotyckie i renesansowe meble, cenne numizmaty? Historyk, Magdalena Ogórek, prowadzi brawurowe śledztwo tropiące niemiecką grabież dzieł sztuki z okupowanych ziem Rzeczpospolitej. Trafia m.in. do zamku pod Wiedniem, którego właściciel, jeszcze 70 lat po wojnie, podpisywał się „Horst von Wächter, syn gubernatora”. Otto von Wächter, austriacki baron SS, przyjaciel Himmlera, był prawą ręka Hansa Franka w okupowanym Krakowie. Ideał aryjczyka, koneser sztuki – powiększa swoje kolekcje o dzieła złupione pod Wawelem, a późni...

Czas prezentacji wojskowych statków powietrznych w publikacji Andrzeja Morgały obejmuje okres od 1924 r., to jest od rozpoczęcia masowych dostaw sprzętu proweniencji francuskiej, przez rozwój polskich konstrukcji do września 1939 roku. Uwzględnione zostały przy tym dalsze losy samolotów za granicą˛ wykorzystywane przez obcych użytkowników. Ujęto również˙ inne statki powietrzne, w tym balony, szybowce i latawce wojskowe. Układ tematyczny uformowano według podziału na grupy użytkowe z przestrzeganiem szyku chronologicznego, według realizacji projektów lub zakupów. Pozwala to na zaobserwowanie postępu w rozwoju konstrukcji samolotów poszczególnych klas. Opracowanie pozwala na prześledzenie losów polskich samolotów wojskowych, które zwłaszcza w ich rdzennie rodz...

Zarówno Henryk Sienkiewicz, jak i Stefan Żeromski w esejach Andrzeja Mencwela, to twórcy uprawiający rozmyślnie dwie odmienne tradycje historyczne. Horyzont idei XX wieku autor rozpina pomiędzy „krzepieniem serc” a „rozdrapywaniem ran”. Mencwel krytycznie analizuje ideowe, kulturalne i społeczne węzły polskiej nowoczesności. Nie poprzestaje na polemikach literackich i historycznych, lecz podejmuje i rozwija konstrukcje postaw polskich – od początków XX wieku do naszych dni. Biorąc za bohaterów swoich rozważań takich autorów jak Edward Abramowski, Maria Dąbrowska, Stanisław Brzozowski, Jerzy Giedroyc, Jan Strzelecki, ale i Tadeusz Kantor czy Olga Tokarczuk, autor uprawia krytycznie społeczną samowiedzę. Gdy „tożsamość polska” stała się pretekstem pr...

W tomie Baśka, Wanda i inne omówiono nazwy własne malowane na pojazdach i innym sprzęcie używanym przez Wojsko Polskie w okresie od 1917 roku do czasów obecnych. Kolejny tom, który Czytelnicy trzymają w dłoniach – Oznakowania pojazdów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie – przybliża zasady stosowania znaków rozpoznawczych i taktycznych malowanych na pojazdach używanych w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie w okresie od 1939 do 1946 roku. Aby to osiągnąć, Autor przejrzał setki dokumentów i tysiące zdjęć, których jakość często pozostawia wiele do życzenia, ale dobrze, że jeszcze istnieją, bo wiele z nich zamiast do archiwów trafia po prostu na śmietniki. Materiały do opracowania tego tomu Autor czerpał głównie z archiwum Instytutu i Muzeum im. Genera...

W ostatnich latach wzmogło się zainteresowanie historią II Rzeczypospolitej, w tym dziejami naszej armii. Ukazują się publikacje na ten temat, powstają grupy rekonstrukcyjne kultywujące i utrwalające pamięć o poszczególnych wydarzeniach, formacjach czy pułkach. Temu zapotrzebowaniu odpowiada niniejsza praca. Jej pierwsze wydanie ukazało ćwierć wieku temu w ograniczonym nakładzie, w formie powielaczowej. Jest dostępne jedynie w największych bibliotekach. Częste cytowania, a także życzliwe uwagi korzystających skłoniły Wydawnictwo NapoleonV i autora do powtórnego wydania, tym bardziej, że brak jest innej monografii, tak szeroko ujmującej te zagadnienia. Zostało ono obecnie znacznie wzbogacone o informacje z ponad 130 najnowszych publikacji i starannie wydane. Dzi�...

Jest to pierwsza z serii broszura, które wydawane będą regularnie co dwa miesiące. Zawierać będą prace najwybitniejszych strategów. Znajdziemy w niej tłumaczenia i artykuły wybitnych wykładowców światowej sławy oraz polskich, byłych i obecnych na tematy związane ze strategią. Seria 1 zawiera przetłumaczoną z j. niemieckiego korespondencję Alberta Einsteina z Zygmuntem Freudem na temat utrzymania pokoju między narodami oraz dwa artykuły: Studia historyczne i dowodzenie kmdra dra hab. Dariusza R. Bugajskiego oraz Sztuka dowódcza Jana III Sobieskiego prof. Mirosława Nagielskiego.

„W swoim klasycznym już zbiorze esejów Gertrude Himmelfarb dokonuje krytycznego przeglądu rozmaitych sposobów uprawiania historii, które zyskały na popularności w XX wieku. Konfrontuje tradycyjne metody badawcze ze stanowiskiem historii społecznej oraz z nurtami marksistowskimi, psychoanalitycznymi i postmodernistycznymi. Pozwala to nie tylko uchwycić ich specyfikę, lecz także odsłonić konsekwencję ich założeń dla postrzegania i rozumienia rzeczywistości. Podstawą pierwszego przekładu na język polski jest rozszerzone wydanie książki, które ukazało się w 2004 roku. Nowa historia przyjęła się jako poręczna nazwa dla tych rodzajów historii, które choć nie są spójne, to – wszystkie razem i każdy z osobna – stanowią wyzwanie dla tradycyjnej historii. J...

Tom dziesiąty jest kolejnym z serii, w całości poświęcony losom ofiar represji sowieckich na terenach Azji Centralnej, przede wszystkim Kazachstanu. Książka składa się z relacji Polaków, którzy opisują swoją drogę do Kazachstanu, straszliwe warunki na zesłaniu, w obozach koncentracyjnych oraz niełatwą drogę do Armii Andersa. Sprawozdania naocznych świadków namacalnie ilustrują nam dramatyczny los tych, którym ostatecznie udało się wyrwać z sowieckiego piekła.

Podczas II wojny światowej nieformalna grupa polskich dyplomatów z poselstwa RP w Bernie oraz przedstawicieli organizacji żydowskich współdziałała pod kierownictwem posła RP w Szwajcarii Aleksandra Ładosia w celu ratowania europejskich Żydów. Co najmniej od początku 1941 aż do końca 1943 r. jej członkowie nielegalnie kupowali, sporządzali i dostarczali osobom zagrożonym Zagładą sfałszowane paszporty oraz poświadczenia obywatelstwa czterech państw Ameryki Południowej i Środkowej: Paragwaju, Hondurasu, Haiti i Peru, które co do zasady chroniły ich właścicieli przed wywózką do obozów śmierci na terenach okupowanych przez III Rzeszę. Według różnych szacunków grupa Ładosia wystawiła ok. 4–5 tys. takich dokumentów, a akcja paszportowa mogła objąć nawe...

Wojna jest na ogół odbierana jako arena chaosu i bezprawia. Tymczasem od wieków starano się ująć ją w karby norm i przepisów, choćby dlatego, aby móc odnosić zwycięstwa, albo też ograniczyć jej zgubne dla państw i społeczności skutki. Formułowano więc w poszczególnych państwach zasady organizowania armii i kierowania nimi, zobowiązania ludności do zbrojnego uczestnictwa w działaniach wojennych, a także sankcje za uchylanie się od realizowania tych obowiązków lub za ich niewłaściwe wypełnianie. Jednocześnie w stosunkach międzynarodowych dążono do kształtowania zasad prowadzenia wojen określanych i sankcjonowanych przez zwyczaje, międzypaństwowe umowy czy powszechnie obowiązujące konwencje. Zwracano też uwagę na prawne położenie ludzi zaangażowa...

Zagadnienie jeniectwa jest ściśle powiązane z dziejami konfliktów militarnych, nieustannie obecnych w dziejach ludzkości. Nie sposób wyobrazić sobie jakiegokolwiek starcia między przeciwnikami, w którym nie dochodziłoby (przynajmniej potencjalnie) do popadnięcia części walczących w niewolę, stąd istotne wydaje się podjęcie tematu zogniskowanego na postaci jeńca jego kondycji egzystencjalnej, statusie prawnym, możliwościach odzyskiwania wolności itd. Zadanie to jawi się jako trudne i ryzykowne, ponieważ już w punkcie wyjścia uruchamia lawinę kontekstów porównawczych związanych nie tylko z faktami stricte militarnymi, ale także z ewokowaną przez osobę jeńca problematyką antropologiczną, aksjologiczną (moralną) i społeczno-obyczajową, w tym etyczną. T...

W dziejach wojen często zdarzały się sytuacje, w których jedna ze stron walczących podejmowała niekorzystną dla siebie decyzję o przerwaniu walki zbrojnej. Zazwyczaj dokonywała tego w obliczu miażdżącej przewagi przeciwnika, nie mając nadziei na zwycięstwo w orężnych zmaganiach, po wyczerpaniu wszelkich możliwości dalszego prowadzenia działań bojowych, gdy ich przedłużanie mogłoby grozić zagładą armii i całkowitym wyniszczeniem ludności cywilnej. Znane są też przypadki zaniechania dalszych zmagań z innych powodów ? na przykład na skutek zdrady, jakiej dopuszczało się wojsko lub jego dowódcy, ich tchórzostwa, małoduszności, albo błędnej oceny sytuacji. Konsekwencją przerwania działań zbrojnych w takich okolicznościach było zazwyczaj zdanie się...