Prawą stroną literatury polskiej

"Od Brzozowskiego do Herberta to zbiór studiów o pisarzach oraz ideach wyznaczających nurt antynowoczesny w literatury polskiej XX wieku. "Maciej Urbanowski jest badaczem-odkrywcą - oświetla mało znane, czasem wstydliwe omijane aspekty twórczości wybitnych literatów, wydobywa zupełnie nowe wątki ich twórczości, skłaniając nas tym samym do weryfikacji utrwalonego obrazu ich dokonań, stawia nowe hipotezy interpretacyjne, ukazuje omijane dotąd ścieżki czytania. Właściwie każdy spośród szkiców zamieszczonych w książce kruszy krytycznoliterackie stereotypy, uderza innowacyjnością. Tom Od Brzozowskiego do Herberta wypełni dotkliwą lukę w polskich badaniach nad krytyką literacką. Świetnie napisany, ma szansę trafić od szerszego grona odbior...

Maciej Urbanowski - historyk literatury, krytyk literacki, profesor UJ, autor książek poświęconych literaturze polskiej. Ostatnio opublikował antologię "Jest Bóg, żyje prawda. Inna twarz Stanisława Brzozowskiego". Szczęście pod wulkanem jest zbiorem kilkunastu szkiców poświęconych życiu i twórczości Andrzeja Bobkowskiego, jednego z najwybitniejszych i najciekawszych polskich pisarzy ostatniego stulecia.

Ta publikacja to zbiór 14 artykułów o związkach łączących najwybitniejszych polskich pisarzy XX i XXI wieku. Bohaterami książki są między innymi Andrzej Bobkowski, Stanisław Rembek, Ksawery Pruszyński i Czesław Straszewicz.

Książka jest pierwszym tak obszernym opracowaniem tematu wojny polsko-bolszewickiej w naszym piśmiennictwie. W publikacji omówione zostały najważniejsze dzieła poświęcone tej problematyce, od Stefana Żeromskiego przez Stanisława Rembeka i Józefa Mackiewicza, na Wiesławie Helaku kończąc. Przypominano też wiele, często znakomitych, tekstów, które zostały skazane na zapomnienie w czasach PRL.

Akcja powieści W sieci spisku toczy się w okresie wojen napoleońskich. Głównym bohaterem jest Ludwik de Laval, szlachcic, którego rodzina od lat była wierna królowi francuskiemu i po upadku monarchii została zmuszona do ucieczki do Anglii. We Francji zostawili cały majątek, w tym siedzibę rodu – zamek Grosbois – który został przejęty przez oddanego rewolucji wuja o nazwisku Bernac. Tenże wuj wysyła list do swego siostrzeńca, w którym zachęca go do powrotu do kraju, obiecując protekcję u Napoleona i pomoc w przywróceniu do łask cesarza całego rodu de Laval. Ludwik wyrusza w podróż, nie zważając na odręczny dopisek na kopercie brzmiący „Nie przybywaj”. Pod osłoną nocy ląduje na francuskim wybrzeżu i od razu wpada na spiskowców planujących zamordow...

Obszerny wybór, pierwsze w Polsce tłumaczenie dzienników przynosi niezwykle ciekawy obraz autora i jego związków z kulturą dziewiętnastowiecznej Europy. Andersen jawi się jako postać złożona, niejednoznaczna, której życie samo w sobie jest materiałem na barwną opowieść.

Wybór pism Kazimierza Wyki przedstawia intelektualną biografię wybitnego myśliciela – biografię zanurzoną w historii, zależną od jej zwrotów i kaprysów, zarazem jednak suwerenną, prawdziwie twórczą w rozmachu filozoficznych i ideowych dążeń. Wrażliwą na swój czas, choć ten wielokroć nie sprzyjał skupieniu i pracy. Obszerny i reprezentatywny wybór pism Kazimierza Wyki to znakomita okazja, by na nowo rozważyć spuściznę wielkiego literaturoznawcy. A może zastanowić się także, czego brakuje współczesnej humanistyce, że tak daleko jej do pasji i swobody myśli autora Życia na niby oraz urody jego języka. „Był pierwszym profesorem, który swoimi książkami dowiódł mi, że nauka nie musi być z żelazobetonu, ciężkostrawna, że może być również z...

Ucho Igielne to poruszająca medytacja nad ludzkim losem, pamięcią i historią, zagadkowością intymnych relacji, a przede wszystkim nad tajemnicą spotkania młodości i starości. W powieści Myśliwskiego jak w lustrze odbija się kawał polskiej historii ze wszystkim, co w niej dramatyczne, bolesne, przemilczane i niewypowiedziane. Przede wszystkim jednak jest to rzecz o tym, jak upływający czas odciska piętno na ludzkim doświadczaniu siebie i świata. Piękna, głęboka literatura, w której przenikliwość obserwacji i swoista czułość wobec człowieka splatają się z wymiarem symbolicznym. „Biegłem przez tę dawną dziką, zieloną dolinę do Ucha Igielnego. Stał już na brzegu tych spadzistych schodów, stukał laską w schodek poniżej, sprawdzając, o ile głębiej...

Josef Škvorecký należał do wybitnego pokolenia powojennych pisarzy takich jak Václav Havel, Bohumil Hrabal czy Milan Kundera, którzy zdefiniowali współczesną czeską literaturę. Jego najgłośniejsza i wielokrotnie nagradzana powieść Przypadki inżyniera ludzkich dusz została uznana za arcydzieło, które inspirowało kolejne pokolenia autorów. Niniejszy wybór tekstów to nieznane dotąd w Polsce opowiadania Škvoreckiego, opisujące realia i przewrotność życia w czasach faszyzmu i komunizmu. Pierwsze miłości, protesty, młodzieńcze przyjaźnie. Autor czaruje czytelnika pięknym językiem, humorem i lekkością narracji. Wszystko to skąpane w nutach ukochanego przez Škvoreckiego jazzu.

Sztuka podróżowania to niezwykła relacja z wojaży w czasie i w przestrzeni – bliskich i dalekich, rzeczywistych i wyobrażonych. Wybierając za przewodników artystów (m.in. Baudelaire'a, Flauberta, van Gogha czy Hoppera), de Botton dostrzega w podróżowaniu problem filozoficzny, ściśle związany z ludzkim pragnieniem pełni i dążeniem do szczęścia.

Nieznana historia udziału Polaków w gorączkach złota! XIX-wieczna gorączka złota do dziś rozpala wyobraźnię. Jej fenomen nie ominął także Polaków, którzy mimo iż pozbawieni własnego państwa, aktywnie uczestniczyli w eksploracji ówczesnego świata. Tym, co wyróżniało ich na tle innych poszukiwaczy przygód, było doskonałe wykształcenie, niezwykła zaradność oraz przeważnie powstańcza przeszłość. Podążając tropem polskich zesłańców, emigrantów i podróżników, którzy w XIX wieku znaleźli się na złotonośnych obszarach Syberii, Kalifornii, Australii, Nowej Zelandii i Afryki Południowej, autor przedstawia dokonania Polaków, którzy dali się porwać temu szaleństwu. Zdarzali się wśród nich typowi awanturnicy, ale w większości byli to wytrawni...

Debiut literacki wielkiego pisarza. Nagi sad to przejmująca opowieść o miłości ojca i syna. To miłość wyrażana w milczeniu, domysłach, drobnych gestach i nieustannym poszukiwaniu siebie nawzajem. To relacja najbliższych sobie osób, w której syn próbuje sprostać marzeniom ojca. Bohater wykształcony w mieście, a pochodzący ze wsi, usiłuje na powrót się odnaleźć w krainie swojego dzieciństwa i młodości. W świecie najbliższym natury, a zarazem świecie najprostszych i najgłębszych związków między ludźmi. Na motywach powieści powstał nagradzany i popularny film "Przez dziewięć mostów", który otrzymał m.in. „Złotą Pragę” (Grand Prix na festiwalu telewizyjnym w Pradze) w 1972 roku. Scenariusz filmu napisał sam Wiesław Myśliwski. Wiesław Myśliws...

Wojna, śmiech, a nawet konceptualnie - za Bergsonem, Bachtinem i innymi - traktowane żart i śmiech to są sprawy poważne. Arcypoważnym interpretatorem tych tematów jest autor niniejszego zbioru tekstów o polskiej literaturze nowoczesnej. Nawet o literackim humorze - jak i o wszystkich poruszanych tematach - mówi się tu nadzwyczaj serio i merytorycznie. Jest to poważna, pryncypialna krytyka literacka. Dlatego w ogóle warto ją uważnie czytać. Ale taka też jest rola znaczącego eksperta. Maciej Urbanowski odgrywa ją z pokaźną erudycją, znajomością rzeczy i elegancją stylu. Skutecznie zachęca do poważnej i sumiennej lektury. Autor posiada dar przedstawiania interesujących zagadnień oraz ważnych i aktualnych problemów, dotychczas niezauważonych przez myśl nauko...

Książka jest pierwszym tak obszernym opracowaniem tematu wojny polsko-bolszewickiej w naszym piśmiennictwie. W publikacji omówione zostały najważniejsze dzieła poświęcone tej problematyce, od Stefana Żeromskiego przez Stanisława Rembeka i Józefa Mackiewicza, na Wiesławie Helaku kończąc. Przypominano też wiele, często znakomitych, tekstów, które zostały skazane na zapomnienie w czasach PRL.

Granice chronologiczne XX wieku pokrywają się w przybliżeniu z granicami interesującego nas w tym tomie zjawiska. Około roku 1900 wstępuje na scenę pierwsze pokolenie znające romantyzm wyłącznie ze źródeł pisanych i przekazów historycznych. Modernizm literacki zostaje wówczas zidentyfikowany z neoromantyzmem, a widoczne odrodzenie w publicystyce i postawach pokolenia przeżywa dziedzictwo polityczne trzech wieszczów. Druga Rzeczpospolita otacza to dziedzictwo oficjalnym kultem, a zarazem nieoficjalnie inicjuje falę antyromantycznych buntów, polemik i przewartościowań. Katastrofa wojenna powoduje odrodzenie tradycji romantycznej w literaturze emigracyjnej i w świadomości politycznej głównych ośrodków emigracji. Wyraźny powrót romantyzmu politycznego choć refleks...

Ta publikacja to zbiór 14 artykułów o związkach łączących najwybitniejszych polskich pisarzy XX i XXI wieku. Bohaterami książki są między innymi Andrzej Bobkowski, Stanisław Rembek, Ksawery Pruszyński i Czesław Straszewicz.

„Tom Zagadkowy Ksawery Pruszyński pozostanie istotną i trwałą pozycją w badaniach nad twórczością Ksawerego Pruszyńskiego. Jest bowiem czymś znacznie więcej niż tylko przypomnieniem jego sylwetki i upomnieniem się o obecność jego pisarstwa. Upomnieniem się zaznaczonym już w świetnie pomyślanym tytule tomu: pisarz „zagadkowy” to przecież pisarz wciąż żywy, intrygujący, nie do końca rozpoznany. Ujęte z różnych stron dzieło Ksawerego Pruszyńskiego okazuje się otwarte także na pytania i rozterki, niepokoje i dylematy naszego czasu. Tym bardziej ożywiający je na wiele sposobów tom Zagadkowy Ksawery Pruszyński może zainteresować – i z pewnością zainteresuje – przedstawicieli różnych dziedzin humanistycznych: literaturoznawców, historyków, po...

"Od Brzozowskiego do Herberta to zbiór studiów o pisarzach oraz ideach wyznaczających nurt antynowoczesny w literatury polskiej XX wieku. "Maciej Urbanowski jest badaczem-odkrywcą - oświetla mało znane, czasem wstydliwe omijane aspekty twórczości wybitnych literatów, wydobywa zupełnie nowe wątki ich twórczości, skłaniając nas tym samym do weryfikacji utrwalonego obrazu ich dokonań, stawia nowe hipotezy interpretacyjne, ukazuje omijane dotąd ścieżki czytania. Właściwie każdy spośród szkiców zamieszczonych w książce kruszy krytycznoliterackie stereotypy, uderza innowacyjnością. Tom Od Brzozowskiego do Herberta wypełni dotkliwą lukę w polskich badaniach nad krytyką literacką. Świetnie napisany, ma szansę trafić od szerszego grona odbior...

„Zbigniew Herbert i poetyka daru jest pozycją ważną i potrzebną, która istotnie dopełni badania herbertologiczne, poszerzając zakres ich problematyki i perspektywę badawczą, a jako taka wniesie cenny wkład do literaturoznawstwa. Można przypuszczać, że książka, poświęcona jednemu z najważniejszych polskich autorów, starannie skomponowana, wzbogacona reprodukcjami i wyimkami utworów poety, znajdzie odbiorców nie tylko wśród badaczy literatury współczesnej, ale też w kręgu czytelników spoza środowiska akademickiego, zainteresowanych twórczością Zbigniewa Herberta” – z recenzji prof. dr hab. Małgorzaty Mikołajczak.

Jak pojmował Brzozowski kategorię nowoczesności, skoro marzył o unowocześnieniu Polaków i Polski, był entuzjastą literatury, w którą wpisany jest projekt człowieka świadomie stwarzającego swój świat i historię, a jednocześnie oświadczał, że nowoczesność go przeraża i nie jest w stanie znieść „całego mnóstwa nowoczesnych idei”? Czytelnik znajdzie w tej książce zapis własnego, krytycznego czytania Brzozowskiego przez badacza, który zajmuje się tym autorem od lat. W poszczególnych rozdziałach, stanowiących szkice literackie, Urbanowski przywołuje także liczne wątki biograficzne, mające wpływ na dzieło pisarza: chorobę, nieudowodnione oskarżenia o współpracę z carską ochraną, które wykluczyły go ze środowiska, emigrację, małżeństwo z A...