Lwów w starej fotografii

Tom czwarty „Tamtego Lwowa” nosi podtytuł „My, lwowianie”. Mieszkańcy tamtego Lwowa zostali zapamiętani jako ludzie bardzo weseli. Czym się więc charakteryzował homo leopoliensis, kto to był batiar i co to znaczy ćmaga? Skąd Ślepa Mińcia wiedziała dokładnie która jest godzina i kim był Lolu-Wariat? Co lwowiacy jadali w dzień powszedni, a co od święta? O tym wszystkim i innych lwowskich ciekawostkach można się dowiedzieć z tomu 4. Niezwykle ciekawy jest ostatni rozdział „Lwów się śmieje” – to zbiór autentycznych anegdot o słynnych mieszkańcach Lwowa, lekarzach, prawnikach, profesorach… Do książki dołączona jest płyta DVD z filmem „Włóczęgi”. W rolach głównych – „Szczepko” i „Tońko”. To wspaniała komedia z 1939 roku. To właśnie z tego filmu pochodzi niezapomniany lwowski szlagier „Niech inni sy jadu..” bardziej znany pod tytułem „Tylku wy Lwowi…”

Tę opowieść o Lwowie snuje urodzona w tym mieście pisarka, dziennikarka i tłumaczka Żanna Słoniowska. Dzięki niej poznamy legendę o smoku świętojurskim, dowiemy się, dlaczego Lwów nazywany jest miastem-statkiem, mimo że rzekę ma ukrytą pod ziemią, odkryjemy mało znane fakty o polsko-ukraińskich walkach w 1918 roku, a przede wszystkim odbędziemy nastrojowy spacer ulicami przedwojennego Lwowa.

Szósty tom „Tamtego Lwowa” ukazał się po raz pierwszy w 1994 roku. We wstępie Witold Szolginia pisał, że szósty i ostatni tom „Tamtego Lwowa” zatytułowałem niezbyt pomysłowo i nie za bardzo powabnie – po prostu Rozmaitości. Ten wybitny i uwielbiany przez tysiące czytelników piewca Lwowa pomylił się w tym zdaniu, aż dwa razy. Szósty tom nie był ostatni, ukazały się przecież dwa kolejne, a podtytuł Rozmaitości niezwykle trafnie współgra z treścią książki. Każda z pięciu poprzednich części była poświęcona osobnym zagadnieniom: lwowskim krajobrazom, parkom, ulicom, placom, świątyniom, słynnym budynkom, pomnikom, a także mieszkańcom Lwowa, ich obyczajom, świątecznemu i codziennemu życiu. W Rozmaitościach, autor sięgnął do tych wszystkich tematów, które nie pojawiły się w poprzednich książkach, i do tych wątków, które chciał uzupełnić. W obszernym rozdziale „Arcylwowianie”, znajdziemy opis przyjaźni autora z Janem Parandowskim, przypomnienie postaci Janusza Witwickiego, autora słynnej „Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa”, a także sylwetki Henryka Zbierzchowskiego, Mariana Hemara, Stefana Banacha, Rudolfa Weigla i Waldemara Markowskiego. Niezwykle interesujący jest rozdział o „Lwowskiej Fali”, znakomitej audycji dawnej Lwowskiej Rozgłośni Polskiego Radia. W kolejnych rozdziałach autor wspomina między innymi: lwowskich Żydów, udaje się na słynne Targi Wschodnie, przedstawia wielką historię rodziny Baczewskich – producentów wyśmienitych alkoholi, opisuje nawet konie i psy, które towarzyszyły lwowianom. W obecnym wydaniu skorygowano nieścisłości merytoryczne oraz dodano informacje, których autor nie mógł znać w czasie, gdy pisał tom. Tekst wzbogacono o przypisy i indeks osób. W książce jest ponad 150 ilustracji, jest też kilkadziesiąt nowych, niektóre są publikowane po raz pierwszy.

Najnowsza książka Adama Bajcara, geografa, obieżyświata, poligloty, publicysty i niezwykle utalentowanego rysownika. Autor zabiera czytelnika w podróż po rodzinnym Lwowie, przywołując jego genius loci w opowieściach o historii, kulturze i zabytkach bogato ilustrowanych autorskimi rysunkami, planami dzielnic a także reprodukcjami archiwalnych widokówek. „W obliczu Lwowa odzwierciedla się w fascynującej formie całe bogactwo różnych wartości kulturowych, które wpływając na siebie wzajemnie, ukształtowały w ciągu wieków specyficzny charakter miasta. Znaczenie tego dziedzictwa wielu kultur możemy docenić w pełni dopiero współcześnie, w coraz bardziej integrującej się Europie. Lwów wpisuje się znakomicie w ten proces swoim historycznym i kulturalnym doświadczeniem. Wielka szansa dla miasta wynika z europejskiej rangi jego wielokulturowego dziedzictwa”. Ze Wstępu

Jeszcze 100 lat temu na lwowskich ulicach rozbrzmiewały polskie głosy. Dziś w mieście kojarzącym się z ostoją polskości jesteśmy tylko turystami. Ta książka nie opowie o idealnym polskim mieście. To nie będzie sentymentalna wycieczka po wyidealizowanych lwowskich ulicach. To będzie podróż, podczas której poznamy prawdziwe oblicze miasta. Wybitnych naukowców zachwycających cały świat. Uzdolnionych pisarzy i artystów. Dzielnych lekarzy ratujących życie polskich profesorów w czasie II wojny światowej. Usłyszymy też o najczarniejszych momentach historii tego miasta. Bratobójczych walkach między Polakami a Ukraińcami, w których ginęli młodzi polscy patrioci. O pogromach Żydów, którzy nie chcieli stanąć po żadnej ze stron. To książka o mieście, które bezpowrotnie zniknęło. O ludziach je tworzących i o wydarzeniach, których było świadkiem. O utracie swojej małej ojczyzny. I tych, którzy zajęli ich miejsce. Komuniści nie chcieli o tym mówić, a Polacy powoli o tym zapominają. Historia polskiego Lwowa, który musi odnaleźć się w nowej, ukraińskiej już, rzeczywistości.

Święto Bożego Ciała corocznie kojarzy mi się z tą właśnie wspaniałą lwowską świątynią: kościołem OO. Dominikanów w samym niemal sercu Lwowa. Dlaczego? To łatwe do zrozumienia dla każdego z lwowian pamiętających, że świątynia ta jest pod wezwaniem właśnie Bożego Ciała. Ilekroć więc tylko usłyszę lub w moich myślach pojawią się owe dwa słowa: "Boże Ciało", tylekroć natychmiast w mojej tak bardzo po lwowsku wszystko kojarzącej pamięci zjawia się ów cudowny, przepiękny rokokowy kościół OO. Dominikanów we Lwowie.

W piątym tomie Tamtego Lwowa Witold Szolginia pokazał mało uchwytny wizerunek Lwowa, mieszkańców zwyczajnych kamienic, tradycje związane ze świętami, słynne pogrzeby i najbardziej znane lwowskie szkoły.

Opowieść o bogactwie życia codziennego XIX- i XX-wiecznego Lwowa. Próba przedstawienia żywego miasta i jego ludności, dotychczas często w opracowaniach pomijanej. Jej mentalność, wielokulturowość i relacje społeczne. Bogactwo architektury, postęp i rozwój. Książkę wzbogacają piękne, czasem wzruszające ilustracje, ukazujące pełną krasę tego niezwykłego miasta i jego mieszkańców.

"Lwów na starych pocztówkach" to wizualna podróż w przeszłość dawnej metropolii polskiej, która dziś jest jednym z największych miast Ukrainy. Wybór około stu widokówek z krótkimi opisami przedstawianych obiektów tworzy reprezentatywny portret Lwowa z lat 1898-1939. Publikacja może zainteresować nie tylko lwowian, ale także wszystkich miłośników historii i sympatyków Kresów, zwłaszcza tych, którzy chcieliby odwiedzić Lwi Gród i zobaczyć, jak zmieniło się oblicze miasta, a co z przeszłości przetrwało. Książka w języku polskim, angielskim i rosyjskim.

„Kraków w starej fotografii” to zbiór archiwalnych fotografii, na których odnajdujemy wspaniałe zdjęcia przestawiające znajome, ale jednak odmienne oblicze królewskiego Krakowa; oglądamy miejsca, których już nie ma. Z pożółkłych niekiedy fotografii spoglądają na nas dawni mieszkańcy Krakowa; wędrujemy po krakowskich ulicach, po Rynku Głównym, gdzie jeździły tramwaje i piętrowe autobusy; jesteśmy świadkami historycznych wydarzeń.

"Polskie Radio Lwów" to opowieść o słynnej lwowskiej stacji radiowej od momentu jej powstania aż do ewakuacji we wrześniu 1939 r. Autor - jeden ze spikerów - znał to radio od podszewki, przyjaźnił się z jego twórcami i pracownikami, a przy tym jako lwowiak świetnie czuł tamten klimat i humor. Któż zatem lepiej opowie o Wesołej Lwowskiej Fali, Szczepku i Tońku oraz innych znanych postaciach, kto przytoczy więcej zabawnych anegdot z radiem związanych, kto jeśli nie Halski "oprowadzi" Czytelnika po budynku przy Batorego 6? Sam autor już na wstępie pisze: "To serce naszego Lwowa bije w tej książce i nie da o sobie zapomnieć!" i to jest prawda.

Wilno – „Ateny Polskie”, kolebka potężnej dynastii Jagiellonów, mała ojczyzna Mickiewicza, Słowackiego, Kraszewskiego, Piłsudskiego, Miłosza… Miasto nauki i sztuki, uważane za najpiękniejsze w tej części Europy, „wsłuchane w modlitwę swych wież kościelnych”. Okolone z trzech stron wzgórzami porośniętymi lasem. Położone przy ujściu Wilejki do Wilii, w których wodach przeglądają się budowle wznoszone przez stulecia. Miasto malowniczych średniowiecznych zaułków, gdzie wysmukłe białe wieżyce i majestatyczne kopuły wyrastają ponad czerwone dachy domów. Miasto niezwykłych budowli „wileńskiego baroku” i „wileńskiego klasycyzmu”. Miejsce, w którym żyli obok siebie przedstawiciele wielu nacji: Polacy, Litwini, Żydzi, Białorusini, Rosjanie, Tatarzy, Karaimi, Niemcy, Włosi, wyznawcy wielu religii: katolicyzmu, prawosławia, protestantyzmu, judaizmu, islamu. W okolicach Wilna wykonano dagerotypy dające początek fotografii na ziemiach Rzeczpospolitej. Na Uniwersytecie Stefana Batorego zorganizowano pierwszą w Polsce katedrę fotografii. Fotoklub Wileński skupiał grono wybitnych mistrzów obiektywu. W Wilnie działał jeden z pierwszych amatorskich klubów filmowych. To tu narodziło się słowo „fotografika” oznaczające fotografię artystyczną. Zawodowcy i amatorzy od lat czterdziestych XIX stulecia uwieczniali na kliszach Wilno i jego mieszkańców. Ich obrazy zapisane światłem prowadzą nas w nostalgiczną podróż do miasta przełomu XIX i XX wieku oraz dwudziestolecia międzywojennego.