Ludowy antyklerykalizm. Historia nieopowiedziana

Kim był Jakub Szela? Rżnącym panów zdegenerowanym mordercą, oswobodzicielem chłopów, a może bojownikiem walki klasowej? W polskiej historii i kulturze mało jest postaci równie znanych i jednocześnie o tak zakłamanej pamięci jak on. Od prawie dwustu lat powstawały o nim przeciwstawne pieśni, wiersze, powieści oraz prace naukowe i nadal otaczają go sprzeczne legendy. Wiodącą wymyśliła tuż po rabacji galicyjskiej nienawistna Szeli szlachta. Sprzeciw przyszedł jednak ze wsi, gdzie chłopi uznali go za bohatera, który walnie przyczynił się do zniesienia pańszczyzny. Z kolei po drugiej wojnie światowej komuniści – w uznaniu dla jego rewolucyjnych instynktów – wzięli Szelę na sztandary. Panów piłą to historia zmagań o zdominowaną przez ziemiaństwo i intel...

Autorka Służących do wszystkiego wraca do tematu wiejskich kobiet, ale tym razem to opowieść zza drugiej strony drzwi chłopskiej chałupy. Podczas, gdy Maryśki i Kaśki wyruszają do miast, by usługiwać w pańskich domach, na wsiach zostają ich siostry i matki: harujące od świtu do nocy gospodynie, folwarczne wyrobnice, mamki, dziewki pracujące w bogatszych gospodarstwach. Marzące o własnym łóżku, butach, szkole i o zostaniu panią. Modlące się o posag, byle „nie wyjść za dziada” i nie zostać wydane za morgi. Dzielące na czworo zapałki, by wyżywić rodzinę. Często analfabetki, bo „babom szkoły nie potrzeba”. Nasze babki i prababki. Joanna Kuciel-Frydryszak daje wiejskim kobietom głos, by opowiedziały o swoim życiu: codziennym znoju, lękach i marzeni...

Książka jest antropologiczną analizą buntów chłopskich w czasach pańszczyźnianych, które miały miejsce między XVI a XIX wiekiem. Autor omawia przejawy chłopskiego oporu, wykorzystując do tego badania tzw. „historii oddolnej” (history from below), tradycje badań „subaltern studies” oraz koncepcję „broni podporządkowanych”. Wychodzi z założenia, że żaden bunt nie wybucha w próżni, zawsze jest poprzedzony tworzeniem się swoistej subkultury oporu, ma także własną logikę i cele oparte na tej subkulturze. Autor analizuje również sposoby i taktyki oporu ukrytego, anonimowego oraz strategie maskowania oporu.

Kim byli i o czym myśleli ludzie walczący ze zniesieniem pańszczyzny? Czego się obawiali? Jakich wartości bronili? Jak postrzegali chłopstwo? I, co najważniejsze: dlaczego nie uważali pańszczyzny za formę niewolnictwa? Dużo pisano w Polsce o demokratach i reformatorach, którzy chcieli zmniejszyć wymiar pańszczyzny lub ją znieść. Znacznie mniej jednak się mówi o konserwatystach broniących pańszczyzny. Ich argumenty, ani popularność nie stanowią powodu do narodowej chwały. Tymczasem to oni dominowali w publicznym dyskursie. Adam Leszczyński zagląda za kulisy jednej z najważniejszych historycznych debat. Ze swadą rekonstruuje oraz obnaża argumentację i poglądy obrońców pańszczyzny. Argumenty używane wówczas wracają bowiem współcześnie — choćby w odn...

Kamil Janicki, autor wielu bestsellerowych książek, po świetnie odebranej Pańszczyźnie tym razem wprowadza nas w świat polskiej szlachty. Warcholstwo to bezkompromisowe, krytyczne spojrzenie na warstwę społeczną, która przejęła pełną kontrolę nad dawną Rzeczpospolitą, stworzyła unikalny system wartości i obyczajów, a potem – z coraz bardziej zacietrzewionym oglądem świata – przyczyniła się do anarchii i upadku kraju. To historia buńczucznego stylu życia w myśl zasady „zastaw się, a postaw się”. Historia systemu politycznego, który zbudowano na szczytnych ideach, ale który wypoczwarzył się tak, że wolność ustąpiła miejsca posuniętej do absurdu samowoli. I w którym „każdy szlachcic na zagrodzie” faktycznie wierzył, że jest „równy woje...

Interdyscyplinarne spojrzenie na historię buntów chłopskich: od średniowiecznych buntów chłopskich poprzez wybuchające w całej Europie antyfeudalne wojny chłopskie i XIX-wieczną rabację galicyjską aż po strajki chłopskie w II RP. W wybranej przez autora perspektywie to nie tylko historia spontanicznych i/lub zorganizowanych wystąpień politycznych czy historia walki klasowej, ale także złożony proces konstruowania kultury oporu w jej zróżnicowanych i determinowanych historycznie przejawach. Dobrze udokumentowana, solidnie umocowana w tradycji badawczej praca o charakterze publicystyczno-naukowym.

Nie ma żadnej kultury, która nie posiadałaby jakiejś formy religii. Religie różnią się pod względem formy, stylu czy rozmiarów, od małych, liczących kilkaset osób kultów, skupionych wokół charyzmatycznego przywódcy, aż po światowe organizacje liczące dziesiątki, a nawet setki milionów wyznawców, mających swoich przedstawicieli w każdym kraju. Również i w świeckich społeczeństwach istnieją ludzie, którzy uważają się za religijnych i praktykują przeróżne rytuały. Dlaczego? Skąd wzięła się w nas potrzeba religijności? Jak z praktyk szamańskich wyewoluowały współczesne religie? Słynny znawca ewolucji, Robin Dunbar, bada pochodzenie religii, jej funkcje w społeczeństwach oraz wpływ na nasze ciało i działanie mózgu. Oferuje wnikliwą, fasc...

To reportaż, opowieść o Polakach, największej mniejszości narodowej w Norwegii, która rzadko jednak dochodzi do słowa w debacie publicznej w tym kraju. Własna historia autorki i rozmowy z wieloma innymi osobami, które przez ostatnie lata przeprowadziły się z Polski do Norwegii – artystami, budowlańcami, naukowcami, himalaistami. To rzecz o migracji, o Polsce i o Norwegii, o uprzedzeniach i rasizmie, ale również o solidarności i empatii, o prawach pracowniczych i o spotkaniach między ludźmi, które pozwalają nam zobaczyć się nawzajem bez etykietek.

Czy Polska już niedługo będzie POSTkatolicka? Tomasz Terlikowski o zmierzchu Kościoła katolickiego w Polsce Tomasz Terlikowski, jeden z najbardziej znanych publicystów zajmujących się życiem Kościoła, pisze o jego przemijaniu – o tym, jak najtrwalsza w całej historii Polski instytucja popada w niemoc i marazm, traci znaczenie. Wskazuje przyczyny błyskawicznej sekularyzacji, w tym sojusz tronu i ołtarza, upadek autorytetu, niezdolność do radzenia sobie ze skandalami seksualnymi, przymykanie oka na zachowania przemocowe i sekciarskie; słowem: Terlikowski mówi otwarcie o złu w Kościele. Konsekwentnie prowadzi czytelnika przez kolejne etapy najnowszej historii polskiego Kościoła i – co bardzo ważne – opowiada historię własnej w nim obecności. Ta osobista perspek...

Historyczna podróż w 75. rocznicę powstania państwa Izraela „Konstanty Gebert patrzy na Izrael ze szczególnej perspektywy: religijnego Żyda, a jednocześnie liberalnego demokraty, który osobiście angażował się w zwalczanie różnych form opresji w Polsce i na świecie. Jego opowieść o Izraelu jest barwna, ale bez lukru i bez prześlizgiwania się nad najtrudniejszymi dylematami. Fascynująca lektura”. – Maciej Kozłowski, dyplomata, były ambasador RP w Tel Awiwie „Ta książka to fascynująca podróż w czasie przez wydarzenia, które doprowadziły do utworzenia, pomimo wielu przeciwności, współczesnej państwowości izraelskiej. Jest tu szerokie tło konfliktu między Izraelem i jego sąsiadami, w tym Palestyńczykami, oraz skala emocji, które tkwią w obu społe...

Pierwszy wywiad rzeka z prezydentem, który przeprowadził Polskę przez największe przełomy ostatnich 40 lat. Gdy wybrano go w 1995 roku, Polska przecierała oczy ze zdumienia. Drugą kadencję kończył jako jeden z najbardziej cenionych i lubianych polityków w kraju. W międzyczasie współtworzył Konstytucję oraz wprowadził Polskę do NATO i Unii Europejskiej. Dziś jest bardziej dyplomatą niż politykiem, co pozwala mu spojrzeć z dystansem i głębią nie tylko na własną drogę, ale też na zmiany, przez które przeszły zarówno Polska, jak i cały świat. Aleksander Kwaśniewski w rozmowie z biografem Aleksandrem Kaczorowskim po raz pierwszy tak otwarcie mówi o prezydenturze, rodzinie i samym sobie. Opowiada o początkach w polityce i o wstrząsającym wydarzeniu, przez k...

Celna diagnoza problemów, z którymi mierzy się współczesne społeczeństwo, a także próba znalezienia drogi wyjścia z tego kryzysu. W ostatnich czasach coś złego dzieje się na uniwersytetach. Wykładom na uczelniach towarzyszą buczenie i gwizdy. Studenci i profesorowie mówią, że czują się, jakby stąpali po cienkim lodzie i boją się wypowiadać szczerze. Wzrasta liczba samobójstw i ludzi cierpiących na lęki i depresję. Jak do tego doszło? Publicysta i prawnik Greg Lukianoff oraz psycholog społeczny Jonathan Haidt pokazują, że te problemy mają swoje źródło w trzech fałszywych przekonaniach, które coraz mocniej oddziałują na wychowanie i edukację młodych ludzi. Są to: - co cię nie zabije, uczyni cię słabszym; - zawsze ufaj swoim uczuciom; - życie to...

Książka jest antropologiczną analizą buntów chłopskich w czasach pańszczyźnianych, które miały miejsce między XVI a XIX wiekiem. Autor omawia przejawy chłopskiego oporu, wykorzystując do tego badania tzw. „historii oddolnej” (history from below), tradycje badań „subaltern studies” oraz koncepcję „broni podporządkowanych”. Wychodzi z założenia, że żaden bunt nie wybucha w próżni, zawsze jest poprzedzony tworzeniem się swoistej subkultury oporu, ma także własną logikę i cele oparte na tej subkulturze. Autor analizuje również sposoby i taktyki oporu ukrytego, anonimowego oraz strategie maskowania oporu.

Interdyscyplinarne spojrzenie na historię buntów chłopskich: od średniowiecznych buntów chłopskich poprzez wybuchające w całej Europie antyfeudalne wojny chłopskie i XIX-wieczną rabację galicyjską aż po strajki chłopskie w II RP. W wybranej przez autora perspektywie to nie tylko historia spontanicznych i/lub zorganizowanych wystąpień politycznych czy historia walki klasowej, ale także złożony proces konstruowania kultury oporu w jej zróżnicowanych i determinowanych historycznie przejawach. Dobrze udokumentowana, solidnie umocowana w tradycji badawczej praca o charakterze publicystyczno-naukowym.

"Książka Michała Rauszera, antropologa i kulturoznawcy z psychoanalitycznym zacięciem i kompetencją, jest opracowaniem całkowicie oryginalnym i autorskim o rzadkich dzisiaj walorach intelektualnej spójności. Oto bowiem mamy tutaj do czynienia ze swoistym raportem z ,,pola bitwy", jakim jest dzisiejsza neoliberalna kultura, celebrująca wolność, ale w ,,konsumenckich kajdanach", raportem spisanym z wielką analityczną dyscypliną, a jednocześnie fantazją. [...] Ważnym walorem tej mądrej książki jest umiejętność łączenie wyjątkowo abstrakcyjnych wątków teorii psychoanalitycznej w wersji Lacanowskiej z odwołaniem do przykładów z własnych badań autora na Śląsku, do interpretacji dzieł filmowych, powieści, historii muzyki alternatywnej czy punkowej, ale także...