Literatura rosyjska w kręgu "Kultury". W poszukiwaniu zatraconej solidaności. Tom 1

Dla Jerzego Giedroycia kwestia relacji polsko-rosyjskich była zasadnicza. Powołując się na Cypriana Norwida, chciał znaleźć wśród Rosjan sojuszników, stworzyć "partię polską w Moskwie". Wbrew Sceptykom udało mu się to zrealizować. O drogach, które prowadziły "Kulturę" do tego celu, mówi książka "Kultura" i emigracja rosyjska. Tom stanowi kronikę długoletnich starań Jerzego Giedroycia o współpracę z emigracją rosyjską, poczynając od pertraktacji z Aleksandrem Kiereńskim. Dopiero jednak pojawienie się na Zachodzie czasopisma "Kontinient" pozwoliło na realny sojusz polsko-rosyjski. Doprowadził on do podpisania ważnych deklaracji ideowych, w tym w sprawie niepodległości Ukrainy. Natalia Gorbaniewska tak pisała Redaktorze: "Jerzy Giedroyc. Odnoszę wrażen...

Rozpoczęta w 2012 r. seria „W kręgu paryskiej Kultury” to wspólne przedsięwzięcie wydawnicze Instytutu Literackiego i Instytutu Książki. W zamyśle wydawców jest przypomnienie Czytelnikom wybitnych i wartościowych tekstów oraz książek, które ukazały się w miesięczniku „Kultura” lub wyszły nakładem IL.

TOMASZ DOSTATNI (ur. 17 września 1964 r. w Poznaniu) Dominikanin, duszpasterz inteligencji, publicysta, tłumacz, wydawca, społecznik. Prowadzi w Lublinie Fundację Ponad Granicami im. św. Jacka Odrowąża. W latach 19901995 mieszkał w Pradze. Był m.in. mistrzem nowicjatu i założył Ośrodek Kultury Chrześcijańskiej. W latach 19952000 kierował Wydawnictwem W drodze. Autor programów telewizyjnych Rozmowy W drodze. Współorganizator spotkań debat, m.in.: Przekraczać mury (z UMCS), Europa, ale jaka? (z UAM), konwersatorium Przedsiębiorczość kultura religia (z PKO BP), a także, w ramach KonfrontacjiTeatralnych, cyklu Jak żyć. Organizuje Debaty Dwóch Ambon, a w Teatrze Starym w Lublinie, wspólnie z prezydentem miasta Krzysztofem Żukiem, spotkania Ponad granicami.Uczestnik...

Konflikty między państwami kończą układy i traktaty; wiadomo, jak są nietrwałe. Konflikty między narodami tlą się przez wieki, trwają siłą bezwładu nawet wtedy, gdy ustaną bezpośrednie przyczyny wrogości. Polityków i demagogów szczujących jednych ludzi przeciwko drugim nigdy nie zabraknie. Wmawianie ludom, że nieposiadanie wrogów jest oznaką słabości, opłaca się. Ludźmi otumanionymi łatwiej manipulować, bo łakną przywództwa. Ludzi otumanionych łatwiej nakarmić, żywią się ziarnem nienawiści, której uprawa jest łatwa w każdym klimacie. Słowa pokoju wydają się śmieszne i zbędne. Jest ich wiele w książkach, mało wśród ludzi. Tych, którzy wypowiadają słowa pokoju, łatwo zagłuszyć krzykiem i obelgami; ci, którzy niosą słowa pojednania...

Rozpoczęta w 2012 r. seria „W kręgu paryskiej Kultury” to wspólne przedsięwzięcie wydawnicze Instytutu Literackiego i Instytutu Książki. W zamyśle wydawców jest przypomnienie Czytelnikom wybitnych i wartościowych tekstów oraz książek, które ukazały się w miesięczniku „Kultura” lub wyszły nakładem IL.

Rozpoczęta w 2012 r. seria „W kręgu paryskiej Kultury” to wspólne przedsięwzięcie wydawnicze Instytutu Literackiego i Instytutu Książki. W zamyśle wydawców jest przypomnienie Czytelnikom wybitnych i wartościowych tekstów oraz książek, które ukazały się w miesięczniku „Kultura” lub wyszły nakładem IL.

Listy Giedroycia i Ungera poszerzają wiedzę o Kulturze, ale przede wszystkim stanowią istotny przyczynek biograficzny obu korespondentów. Ich postaci zyskują ludzki wymiar, na czym Redaktorowi i Brukselczykowi zależało. Schodzą z koturnów, a stają się uczestnikami życia emigracyjnego, także w codziennych odsłonach. Listy są kroniką wydarzeń absorbujących ich uwagę, we właściwej dla pracy Redaktora kolejności. Iwona Hofman

Szukać dobrych "techników" politycznych wśród pisarzy, a tym bardziej poetów, raczej nie należy, choć i pod tym względem znajdą się wyjątki, natomiast, jeśli chodzi o wrażliwość na sejsmiczne ruchy historii i umiejętetność stawiania koncepcji także politycznych, można nawet najbardziej egotycznym lirykom udzielić odrobiny zaufania. [...] Zgadzam się z góry, że pisarz nie nadaje się na premiera, ministra czy ambasadora.Przyznaję z pokorą, że nawet na skromniejszym stanowisk sekretarza poselstwa wypadłbym zgoła katastrofalnie. Ale co innego dobrze "urzędować", a co innego mieć jasną wizję historyczną i wyczucie spraw zasadniczych. A pod tym względem niech się specjaliści od polityki zandto nad poetów i pisarzy nie wynoszą, bo rady nie dadzą.

„W tramwaju uderzył mnie gwar namiętnie dyskutujących głosów. Padały słowa... Witos... Piłsudski... Sulejówek... wojsko... strzelają... Właśnie owo „strzelają” kazało mi zmienić kierunek mej trasy, zamiast na Koszykowej znalazłem się w Sztabie Generalnym na placu Saskim. Komendant ruszył na Warszawę. Sprawa ukraińska nie była dla mnie pierwszą sprawą polityczną, nawet bardzo ciekawą i doniosłą. To, z czym miałem do czynienia, było więcej niż „ciekawe”. Chodziło o coś bardziej istotnego. O bycie Polski. Chodziło o sojusz polsko-ukraiński, o wyzwolenie Ukrainy z bolszewickiego jarzma, to znaczy z moskiewskiej niewoli. To właśnie stanowiło o Polsce, o tym, że Polska jest Polską”.

"Jerzy Giedroyc - zauważył z właściwą sobie przenikliwością Krzysztof Pomian - należał do bardzo nielicznej kategorii osób, które nie dzielą, ale łączą. Miał dar skupiania wokół siebie osobowości bardzo różnych, które często nie znosiły się nawzajem i którym było wspólne tylko to, że z nim współpracowały - lub niewiele poza tym. Pozwoliło to Instytutowi Literackiemu i "Kulturze" mieć autorów o rozbieżnych nieraz poglądach, gustach i stylach, a samemu Jerzemu Giedroyciowi stać na czele tej jedynej w sowim rodzaju orkiestry, gdzie każdy wykonywał własną partię w swoim rodzaju orkiestry, gdzie każdy wykonywał swoja partię bez oglądania się na pozostałych, ale tak że za sprawa dyrygenta wszystkie one wtapiały się - z rzadkimi tylko dysonansam...

Dymitr Fiłosofow (1872-1940), wybitny rosyjski krytyk i eseista, od 1920 roku był emigrantem w Polsce. Piotr Mitzner na podstawie rozproszonych wspomnień, listów i notatek przedstawia krąg jego warszawskich znajomości i przyjaźni. Fiłosofow był mistrzem Józefa Czapskiego, doradcą politycznym Józefa Piłsudskiego i uważnym lektorem utworów Marii Dąbrowskiej, Juliana Tuwima. Zostawił wyraźne ślady w kulturze polskiej.

Lubiłem Paryż. Z tych [moich] wielkich miast to jest chyba jedyne, w którym można spacerować, jak jest ładna pogoda. Wtedy nie ma się tego poczucia zatkania, tylko wielkie perspektywy, wielkie wspaniałe ulice. Ja bardzo chętnie, jak już kończyła się moja miesięczna praca w Maisons-Laffitte, właśnie na ostatnie trzy, cztery dni pobytu wyjeżdżałem do Paryża na wystawy malarskie, na spacery i na spotkania z przyjaciółmi.

Książka Piotra Mitznera jest pierwszą tego rodzaju syntezą biografii i pisarstwa Jarosława Iwaszkiewicza. Daje przekrój całego jego życia i dotyka wszystkich gatunków uprawianej przez niego twórczości. Nie ma w niej skandalizowania, nie ma też niedomówień. Autor dotyka wielu tematów związanych z biografią Iwaszkiewicza. Bazuje przy tym na tekstach opublikowanych (choć często mniej znanych), na archiwaliach oraz własnej pamięci. Przywołuje po raz pierwszy wiele prywatnych wspomnień o pisarzu, o jego kontaktach z rodziną Mitznerów, o osobistych spotkaniach i rozmowach. Książkę docenią zarówno czytelnicy dopiero odkrywający Iwaszkiewicza, jak i znawcy jego twórczości.

Piotr Mitzner (ur. 1955) - poeta, eseista, wykładowca. Laureat Nagrody Orfeusza (2020) i nagrody KOS im. Kazimierza Hoffmana (2021). Publikuje w czasopismach "Tekstualia", "Wizje" i "Próby". Redaktor serii Biblioteka Zapomnianych Poetów w Ośrodku Brama Grodzka w Lublinie

Czy istnieje inna Rosja? Dziś to pytania wydaje się bardziej istotne, niż było dotąd dla tych wszystkich, którzy - jak Miłosz, Herling-Grudziński, Giedroyc czy Stempowski, Czapski bądź Woroszylski, by wspomnieć tylko kilka nazwisk - jej poszukiwali. Tym bardziej że realia barbarzyńskiej wojny z Ukrainą zdają się takie pytanie unieważniać. Ale właśnie w kontekście tych wydarzeń książka Piotra Mitznera stanowi głos mocny i ważny, ponieważ, mimo wszystko, odnalezienie innej, europejskiej Rosji, stwarza nadzieję na odmianę losu świata. Jeśli zaś gdzieś głosu tej Rosji można szukać, to na pewno w literaturze. I tak właśnie czyni Mitzner, prowadząc czytelnika przez światy wykreowane w dziełach Gogola, Czechowa, Jewreinowa, Cwietajewej, Popławskiego, Char...

Piotr Mitzner to poeta, biograf i edytor. Pracował w teatrach, w wydawnictwach niezależnych (Krąg, Karta, Spółka Poetów) i w Muzeum Iwaszkiewiczów. Prowadził ośrodek kultury Koło Podkowy. Od 1999 roku jest nauczycielem akademickim (UKSW), w latach 2000-2018 był zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika Nowaja Polsza. Jako poeta debiutował w 1972 roku, w Kurierze Polskim. Pierwszy arkusz poetycki „Dusza z ciała wyleciała” wydał w drugim obiegu w 1980 roku. Jego wiersze przetłumaczono na języki: rosyjski, białoruski, angielski, niemiecki, francuski, czeski, albański, litewski, słoweński, hiszpański, bułgarski i hebrajski.

Są osoby z pierwszych stron gazet, są ludzie z monografii historycznych, są też tacy, którzy występują wyłącznie w przypisach. Jeszcze inni pozostali w anegdocie, tak często niesprawiedliwie utrwalającej wyłącznie jakieś ich śmiesznostki czy natręctwa. Są również cienie. Hans Śliwiński był muzykiem, Henryk Józewski - politykiem, a Adam Mauersberger - muzealnikiem. Takie formuły są niewystarczające w przypadku ludzi nieprzykutych do jednej profesji, do jednego środowiska, ludzi zwielokrotnionych. Można powiedzieć, że termin "gabinet cieni" odnosi się nie tylko do polityki, że wielkie indywidualności często z wyboru pozostają na uboczu, nie dbając o rozgłos, hojnie rozdając swoje myśli w listach czy rozmowach, inspirują, w trudnych

Najnowszy tomik poezji Piotra Mitznera, to zbiór, w którym wiersze ogniskują się wokół kilku pytań: jak być dzieckiem, jak patrzeć na siebie jako na dziecko, jak rozliczać się ze swoim dzieciństwem i w końcu: czy dzieciństwo kiedyś się kończy? A jeśli kończy się rzeczywiście, to gdzie się wówczas podziewa? Co z nas, po jego minięciu, zostaje? - Książka jest pełna dramatycznych napięć i, ironicznych niekiedy, rozstrzygnięć i podsumowań..

„Ona była bardzo otwarta, otwierała się już w drzwiach, wchodząc do mieszkania wchodziło się w nią i szło niżej w coraz niższą głębię. Po pewnym czasie człowiek zauważał, że już dawno idzie po ulicy” 0 Krystyna Mitzner.

Ulica tablic to kolejny tom poezji Piotra Mitznera, laureata Nagrody im. Edwarda Csato, Nagrody Literackiej Fundacji Kultury, Nagrody „Zeszytów Literackich” im. Józefa Czapskiego. „Największym tematem poezji Mitznera jest ocalenia autentyczności. (…) W tkance wiersza mamy do czynienia z osmozą, dzięki której następuje przepuszczalność znaczeń. Te wszystkie oboczności, podobne dźwiękowo wyrazy, samopoprawiające się określenia służą dziwnemu procesowi redefiniowania świata”. – Jakub Beczek