Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy

Zebrane w tomie artykuły polskich i niemieckich badaczy dokumentują obecny stan studiów nad pamięcią z perspektywy lingwistycznej, pokazując różnorodność podejść teoretycznych oraz metodycznych i stanowiąc tym samym próbę odpowiedzi na aktualne pytania o relacje między językiem a pamięcią. Autorzy podejmują refleksje teoretyczne oraz rozważania o charakterze empirycznym, prezentując różne spojrzenia na zjawisko pamięci i metody jej analizy. Pamięć pojmowana jest z jednej strony jako warunek komunikacji indywidualnej i społecznej, z drugiej zaś – jako efekt synergii języka i komunikacji, dzięki której pewne obrazy przeszłości stają się częścią pamięci indywidualnej i zbiorowej.

Dyskurs pozostaje wciąż nieco obcym słowem w języku polskim, a jednak nie sposób odnaleźć lepszy termin, który pozwalałby odnieść się do zjawisk, dla których stanowi etykietę. Najbliższym ekwiwalentem dla słowa ?dyskurs? wydaje się słowo ?język?, które jest jeszcze bardziej ogólne. Zatem można przyjąć, że mimo pewnej niechęci słowo to zagości na stałe w polskich badaniach językoznawczych i socjolingwistycznych [...] Czym zatem jest dyskurs? To język, sposób wypowiedzi, odmiana języka posiadająca systematyczne cechy, z punktu widzenia metodologii badań dyskurs określa także sposób podejścia do zjawisk komunikacyjnych. Jest to termin, który zwraca uwagę na cechy komunikacji w określonym kontekście. Mówimy o dyskursie specjalistycznym, takim jak na...

Językoznawcza opowieść o współczesnych kilkulatkach postrzeganych w wymiarze używanego przez nich słownictwa Książka została przygotowana na podstawie bardzo dużego korpusu tekstów – ukazuje dwa i pół miliona słów użytych przez dzieci w różnych sytuacjach komunikacyjnych: w monologach, opowiadaniach, rozmowach między sobą podczas zabawy czy rozmowach z dorosłymi. Książka zawiera słowniczek słów znanych dzieciom na tyle, że posługują się nimi w czynnej, mówionej odmianie swojej polszczyzny. Publikacja nawiązuje do książki pod tym samym tytułem, która ukazała się ponad trzydzieści lat temu, i stanowi znakomity materiał porównawczy.

Praktyczny przewodnik przybliżający metody badania języka używanego w różnych kontekstach: oficjalnych dokumentach, zwykłych rozmowach, wywiadach czy komunikatorach internetowych. Autor w jasny sposób wprowadza podstawowe definicje, czym jest analiza konwersacyjna czy analiza dyskursu, a także pokazuje, jak dokonać transkrypcji materiałów nagranych na taśmach audio lub wideo. Jak w każdym tomie Niezbędnika, podejmowane są również zagadnienia etyczne dotyczące korzystania z danych wywołanych i niewywołanych.

Celem publikacji jest przedstawienie wybranych metod i perspektyw badawczych, stosowanych we współczesnej analizie dyskursu, która od początku była i pozostaje obszarem spotkania wielu dyscyplin: językoznawstwa, socjologii, historii, kulturoznawstwa, politologii, a także pedagogiki i filozofii. To spotkanie powoduje, że analiza dyskursu jawi się jako dziedzina w oczywisty sposób inter- i multidyscyplinarna. Niekiedy korzystanie z wielorodnych inspiracji prowadzi do wypracowania własnych, zintegrowanych, a zatem interdyscyplinarnych języków analitycznych. W innych przypadkach obserwujemy raczej sytuację multidyscyplinarną w postaci wzajemnego uzupełniania się odmiennych strategii badawczych. Analizując polskie teksty publiczne, autorzy używają instrumentarium badawczego...

Tom składa się z 18 artykułów poświęconych różnym rozumieniom wartości w retoryce, wartości retorycznych oraz wartości widzianych z perspektywy retoryki: • w przemówieniach głów państw (amerykańskich i polskich), • w gatunkach celebracyjnych (laudacje, konkursy), • w przemówieniach motywacyjnych (TEDx), • w gatunkach prasowych (m.in. felieton, artykuł publicystyczny, artykuł popularnonaukowy), • w gatunkach literackich i użytkowych (biografia, poezja, wydawnictwa okolicznościowe), • w przekazach internetowych i marketingowych (infografiki, blogi, dyskurs marki), • w literaturze i kulturze dawnej (ikonografia, oratorstwo, edytorzy, publicyści). Książka ma charakter interdyscyplinarny, łączy różne dziedziny twórczości i różne dyskursy w przestrze...

Publikacja podejmuje tematykę mediów komputerowych, ujmując ją z perspektywy literaturoznawstwa i antropologii kultury. Analizuje sfałszowane wiadomości, memy internetowe, autorstwo haseł wikipedii, funkcje kont w portalach społecznościowych, praktyki strumieniowania życia ? przy jednoczesnym silnym metodologicznym umocowaniu w tradycyjnym literaturoznawstwie. Szereg zjawisk tekstualnych wiąże się tu z praktykami uczestnictwa za pośrednictwem mediów komputerowych połączonych w globalną sieć. Z tekstami społecznościowymi obcujemy na co dzień w mediach komputerowych, i choć sieć nie jest wysypiskiem internetowych śmieci, to jednak odpowiedzialne i bezpieczne korzystanie z zawartych w niej informacji wymaga refleksji, ostrożności i krytycznego myślenia. The Triumph...

Książka Głosy i performanse tekstów. Literatura ? piosenki ? ciałoto publikacja z zakresu antropologii współczesności, w pierwszej części z obszaru literaturoznawstwa, w drugiej ? song lyrics studies, w trzeciej zaś ? cultural studies, zawierająca interpretacje rozmaitych tekstów kultury (wierszy, poematów, dziennika, tekstów piosenki, body artu ? performansów) oraz animacji kultury, wykorzystująca narzędzia psychoanalizy, performatyki, geopoetyki, kulturowych studiów miejskich, somatoestetyki, gender studies, ekokrytyki, memory studies, monoseologii, narratologii transmedialnej oraz etnografii przedtekstowej. W czternastu studiach, o różnym profilu gatunkowym, bo czytelnik znajdzie tu rozprawy, artykuły i szkice, podjęto próbę lektury ?pretekstowej?, ?nomadycznej?...

Książka ukazuje modę językową na zapożyczenia angielskie jako zjawisko wieloaspektowe, na podstawie anglicyzmów wyekscerpowanych z wybranych czasopism należących do prasy kobiecej. Wśród charakteryzowanych ujęć mody językowej wyróżniam modę na język angielski w ogóle (przejawiającą się głównie w przejmowaniu wyrazów z kultury amerykańskiej wraz ze związanymi z nimi desygnatami, pełniących przede wszystkim funkcję nominatywną), a także zjawisko automatycznego (często nieświadomego) stosowania w tekstach anglicyzmów o dużej frekwencji, wypierających z użycia ich występujące w polszczyźnie odpowiedniki. Ponadto modę językową ukazuję również jako celowy zabieg stosowania zapożyczeń angielskich przez nadawców chcących w ten sposób uatrakcyjni...

„Monografia Stanisławy Niebrzegowskiej-Bartmińskiej Definiowanie i profilowanie pojęć w (etno)lingwistyce to dzieło bardzo potrzebne, będące owocem wielu lat pracy analitycznej (także leksykograficznej), wielu przemyśleń, także mnóstwa spotkań, rozmów i dyskusji z etnolingwistami polskimi i zagranicznymi, zwłaszcza rosyjskimi. Ich owocem jest praca w pierwszym rzędzie porządkująca rozległy dziś obszar etnolingwistyki, dyscypliny bujnie i dynamicznie się rozrastającej, przyciągającej młodych adeptów i tym bardziej wymagającej terminologiczno-pojęciowego zdyscyplinowania (nawiasem mówiąc, monografia ta uprzytomnia, jak mocny fundament empiryczny i teoretyczny zbudowali twórcy rodzimej etnolingwistyki i jak gigantyczny gmach prac poznawczych już na tym funda...

Praca stanowi jedną z pierwszych prób systematycznego zastosowania modelu wypracowanego przez językoznawstwo kognitywne do badań translatologicznych. Po krótkim przeglądzie istniejących teorii przekładu – zarówno językoznawczych, jak i teoretycznoliterackich – autorka omawia podstawowe założenia językoznawstwa kognitywnego, wykorzystując je następnie do analizy wybranych tekstów literackich (współczesna proza i poezja polsko- oraz anglojęzyczna), przeprowadzonej z perspektywy nie tylko językoznawcy, ale także teoretyka i krytyka przekładu. Pracę zamyka rozdział poświęcony wynikom analiz oraz płynącej z nich teoretycznej refleksji.

Jak wyobraźnia pomaga nam w rzeczywistym działaniu? Na ile sposobów można czytać ten sam tekst? Czym są ucieleśnione symulacje i jaką rolę odgrywają w rozumieniu języka? Zasadniczym zadaniem języka jest przekazywanie znaczenia, niezależnie od tego, czy w danym momencie ton wypowiedzi jest szorstki, przekonujący, nabrzmiały emocją czy opływający w niedomówienia. Wprawiamy w wibracje struny głosowe po to, żeby nasze najskrytsze myśli pojawiły się w umyśle drugiej osoby. Możemy mówić o wszystkim – od nowego szczeniaka, przez rowerową wycieczkę po parku, po rzeczy, które tak naprawdę nie istnieją, jak latające świnie – a kiedy to robimy, nasi słuchacze wypełniają obraz detalami, o których nigdy nie wspominaliśmy: zapachem mokrej sierści czy zieleni�...

Hasło ?Nigdy więcej wojny? w istotny sposób współtworzyło pamięć o 1 września w Polsce, NRD i RFN. W każdym z tych krajów stało się jednak nośnikiem odmiennych treści. Autorzy pokazują, jak w Polsce oraz w obu państwach niemieckich od 1945 do 1989 roku media kształtowały pamięć zbiorową o ataku Niemiec na Polskę i o wybuchu II wojny światowej. Poszukują odpowiedzi na pytanie, kto upamiętniał 1 września 1939 roku, jakie rozwijały się rytuały związane z obchodami tej rocznicy oraz co właściwie symbolizowała ona w pamięci zbiorowej Polaków i Niemców. Autorów interesuje również, na ile upamiętnianie wybuchu II wojny światowej wykorzystywano do rozwijania wspólnej pamięci opartej na dialogu oraz ? w konsekwencji ? w jakim stopniu wpłynęło ono na p...

Zgromadzone w tomie teksty i rozmowy stanowią przegląd kluczowych dla lingwistyki dyskursu i lingwistyki mediów problemów oraz ujęć badawczych, będących ważną inspiracją metodologiczną, płynącą ze znanego już polskiemu czytelnikowi germanistycznego środowiska naukowego. Polscy badacze czerpią z tych inspiracji pełnymi garściami. Kolejna publikacja - podejmująca jakże ważny i modny w ostatnich latach problem multimodalności jest z pewnością na rynku wydawniczym cenna i oczekiwana, ponieważ wpisuje się w potrzeby środowiska, dla którego została przygotowana. dr hab. Marta Wójcicka, prof. UMCS

Zebrane w tomie artykuły polskich i niemieckich badaczy dokumentują obecny stan studiów nad pamięcią z perspektywy lingwistycznej, pokazując różnorodność podejść teoretycznych oraz metodycznych i stanowiąc tym samym próbę odpowiedzi na aktualne pytania o relacje między językiem a pamięcią. Autorzy podejmują refleksje teoretyczne oraz rozważania o charakterze empirycznym, prezentując różne spojrzenia na zjawisko pamięci i metody jej analizy. Pamięć pojmowana jest z jednej strony jako warunek komunikacji indywidualnej i społecznej, z drugiej zaś – jako efekt synergii języka i komunikacji, dzięki której pewne obrazy przeszłości stają się częścią pamięci indywidualnej i zbiorowej.

Dieses Buch zielt darauf ab, die theoretisch-metodische Grundlage fur die kultur-kontrastive Diskurslinguistik zu erarbeite sowie deren Tragfahigkeit und Reichweite anhand der empirischen Umsetzung zu uberprufen. Grundlegend ist hier Diskursvergleich zugleich ein Kulturvergleich ist. Aus diesem Grund werden fur die kontrastive Mediendiskursanalyse unterschieldliche sprach- und kulturwissenschaftlich orientierte Herengehensweisen reflktiert. Dr. Waldemar Czachur