Kronos nr 1/2020. Nietzsche Rilke. Metafizyka, kultura, Religia

"Zgaś moje oczy: ja Cię widzieć mogęuszy zatrzaśnij:ja Ciebie usłyszę-i ja do Ciebie bez nóg znajdę drogęi bez ust krzyk mój cisnę w Twoją ciszę" Rainer Maria Rilke

Religie Dalekiego Wschodu, buddyzm i hinduizm, można studiować na dwa sposoby. Pierwszy ma charakter (tak go nazwijmy) obiektywny. Można studiować religijne pisma Hindusów, uczyć się starożytnych języków i alfabetów, żeby w ten sposób odrywając się od siebie dotrzeć do wiedzy, która nadal, choć minęły tysiąclecia, głęboko do nas przemawia. Sposób drugi zarysowuje kształt przeciwny i ma charakter subiektywny. Zaczyna od współczesności, od świata, który nas otacza i który w sobie nosimy, żeby następnie cofnąć się do europejskich tradycji czytania Hindusów. Odwrotny jest tu porządek zadawanych pytań. Najpierw pytamy o powody naszej podróży na Wschód i pojęcia oraz wyobrażenia, które pomogą nam albo przeszkodzą w zrozumieniu Azjatów. Także i w t...

Kryzys kultury europejskiej, z jakim mamy do czynienia (mowa o pierwszej dekadzie XX stulecia), jest kryzysem samego rozumu pojętego jako Verstand, a więc bardziej jako pragmatyczny rozsądek niż jako Logos, którego rzekomo bronią okcydentaliści. Logos pojmowany jako Słowo to Rozum pojednany z naturą i Bogiem. Stanowi on rzeczywiste przezwyciężenie niszczącego w skutkach rozdwojenia na podmiot i przedmiot poznania, charakterystycznego dla epistemologii Kanta. O powrót do tak określonego Rozumu, strzegącego wartości Osoby, warto się strzelać, powiada Ern. Nie stanowienie podmiotowej autonomii moralnej, tylko zestrojenie ludzkiej duszy z duszą wszechświata może przynieść człowiekowi wolność, której on nie odrzuci ani też nie zechce poprawiać w imię wolności inne...

W numerze m.in.: – Friedrich Wilhelm Joseph von Schelling, Światowieki. Ułamek z roku 1811, – Christophe Bouton, Czas i wolność, – Markus Gabriel, Filozofia czasu w Światowiekach Schellinga, – Catherine Malabou, Przyszłość Hegla. Plastyczność, czasowość, dialektyka. Wstęp, – Søren Kierkegaard, Bojaźń i drżenie. Epilog, – Michał Otorowski, Dzień XXXVII: Wahania Naturalisty, – Paweł Rzewuski, Filozofia demiurgizmu, – Marek Blaszke, Miłość i medycyna, – Jan Tokarski, Andrzej Walicki i Leszek Kołakowski – korespondencja.

W filozofii coś właśnie się zmieniło albo zmienia. Nastał jakiś nowy duch, zapanował nowy klimat – żeby użyć z rozmysłem nieprecyzyjnych, poetyckich sformułowań. Najwyraźniejszym znakiem tej zmiany jest grupa „spekulatywnych realistów”, których uczyniliśmy bohaterami dwudziestego tomu naszego kwartalnika. Na czym ta zmiana polega? Jaka jest najważniejsza z nowości?

Rainer Maria Rilke (1875–1926), drugi po Goethem najchętniej czytany poeta niemiecki, został w tej znakomitej biografii opisany przez Fritza Raddatza (1931–2015), literata, dziennikarza i historyka literatury. Raddatz był osobowością niekonwencjonalną, kontrowersyjną, sprawcą i ofiarą literackich i politycznych skandali, niezwykle wpływowym krytykiem literackim związanym z „Die Zeit”. Urodzony w Berlinie, lata pięćdziesiąte XX wieku spędził z własnego politycznego wyboru w Berlinie Wschodnim. Wrócił do Berlina Zachodniego po konfliktach z władzami komunistycznymi. Z kolei pracując potem w hamburskim wydawnictwie Rowohlta, uczestniczył w „aferze balonowej” wokół przerzutu literatury antykomunistycznej na teren NRD. Niezwykle płodny, napisał kilkadziesi�...