Kronos 3/2021 Hindusi

Kolejny numer kwartalnika „Kronos”, który poświęcony jest paidei, filozofii wychowania oraz współczesnej dewastacji Uniwersytetu: • John Stuart Mill, O edukacji • Friedrich Nietzsche, Pforta • Werner Jaeger, Filozofia platońska jako paideia • Gerard van der Leeuw, Kryzys uniwersytetu • Allan Bloom, Handel i „kultura” • Allan Bloom, Kryzys kształcenia ogólnego • Allan Bloom, Standardy uniwersyteckie a rozkład nauczania • Allan Bloom, Demokratyzacja uniwersytetu • Allan Bloom, Nauki polityczne i student licencjatu • Allan Bloom, Studiowanie tekstów głównych • Werner J. Dannhauser, Allan Bloom i jego krytycy

Każdy, kto poświęcił choćby chwilę na zapoznanie się z dziełami Pseudo-Dionizego Areopagity, obecnie najczęściej określanymi jako Corpus Dionysiacum, niechybnie uległ pewnej odmianie poznawczego dysonansu. Z jednej strony bowiem teksty te są niesamowicie trudne, do tego stopnia, że często nie jesteśmy w stanie zorientować się, o czym autor tak naprawdę pisze, czy o Bogu, czy o jakichś tajemniczych duchowych bytach, czy o obecności Boga w misteriach, w których wierzący są wprowadzani w tajemnice liturgii Kościoła. Z drugiej jednak strony im trudniejsze są te teksty, tym bardziej wydają nam się natchnione i tym bardziej wciągają nas w mistyczny świat. Spotykamy się tutaj ze swoistym labiryntem, w którym każdy następny korytarz jest jak odkrycie kolejnej...

Pojęcie „teurgii” jest najważniejszym z zapomnianych, choć nadal czynnych pojęć cywilizacji europejskiej (a może, szerzej, całej ludzkości). Zwróćmy uwagę na zakres, jaki ono obejmuje. Z jednej strony msza święta jest w katolicyzmie i prawosławiu praktyką teurgiczną, w której chleb i wino zmieniają się w święte ciało Boga. Z drugiej strony idea przebóstwienia człowieka – w swojej oświeceniowej i materialistycznej właśnie artykulacji – powraca u dziewiętnastowiecznych radykałów i socjalistów (problemy filozoficzne, uważali oni, trzeba rozwiązać czynem; dawni filozofowie interpretowali świat – przypomnijmy tę słynną frazę – nowi będą go zmieniać). I wreszcie, last but not least, czy we współczesnej technologii nie chodzi o stworzenie c...

Debiutancka powieść Toni Morrison – pierwszej czarnej kobiety uhonorowanej Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury – w nowym tłumaczeniu Kai Gucio. Największym marzeniem jedenastoletniej Pecoli Breedlove jest posiadanie niebieskich oczu jak pozostałe amerykańskie jasnowłose dzieci. Dziewczynka wierzy, że jeśli jej oczy zmienią kolor, zyska akceptację rówieśników i nikt nie będzie zwracał uwagi na jej kolor skóry. Jesienią 1941 roku nagietki w przydomowym ogródku rodziny Breedlove nie kiełkują. Pecola jeszcze nie wie, że ten niepozorny fenomen jest początkiem bolesnych wydarzeń, które zniszczą jej dotychczasowe życie. Opowiedziana z perspektywy kilku narratorów, częściowo oparta na prawdziwych wydarzeniach historia Pecoli jest pierwszą powieścią Morrison,...

Na początku listopada 1928 roku Jung rozpoczął seminarium poświęcone analizie marzeń sennych, którego tekst publikujemy w poniższym tomie. Do końca 1930 roku uczestnicy zajęć spotykali się co tydzień z miesięcznymi lub dłuższymi przerwami wakacyjnymi. Nie ulega wątpliwości, że notatki z seminariów mają zasadnicze znaczenie w dziele Junga, wykazują one również inne doniosłe aspekty. Mamy tu do czynienia z wiernym oddaniem charakteru Junga - ba, nawet jego stylu rozmowy. Co do tego zgodnie są wszyscy, którzy go dobrze znali, a zwłaszcza uczestnicy seminariów.

Przechwycenia dziejące się w obszarze materii wcześniej czy później muszą doprowadzić nas do różnego rodzaju toksyczności, antropogenicznych zmian klimatu i środowiskowych mutacji. Im więcej pootwieranych kanałów gatunkowych i możliwych dostępów do rozmaitych pięter biologicznej rzeczywistości, tym bardziej realny staje się proces przenoszenia także tych elementów, które są niekorzystne dla (ludzkiego) życia. Nawet jeśli uszło to uwadze polityków, zależność tę na pewno zauważyli artyści i artystki, badacze i badaczki, którzy zaczęli zupełnie inaczej myśleć o swoich projektach.

Jak zorganizować bunt na pokładzie, kiedy budzą cię z hibernacji na parę dni co milion lat? Jak konspirować, gdy garstka potencjalnych sojuszników zmienia się co wachtę? Jak zaatakować wroga, który nigdy nie śpi, patrzy twoimi oczyma, słucha twoimi uszami i autentycznie chce dla ciebie jak najlepiej? Sunday Ahzmundin, uwięziona na pokładzie statku kosmicznego Eriophora, odkrywa, że na udaną rewolucję musi się złożyć spisek, szyfry i nieuniknione ofiary.

Francuscy historycy od kilkudziesięciu lat zapełniają „lukę” w naszym obznajomieniu z dziejami, która w rzeczywistości nie jest luką, lecz samym sednem historii. Chodzi o historię życia codziennego. Setki, jeśli nie tysiące lat dominacji „wielkich narracji” o „doniosłych” wydarzeniach sprawiły, że nie potrafimy sobie uświadomić charakteru zwykłego życia w danej epoce: wiemy, jak staczano epokowe bitwy, nie wiemy, jak mieszkano. Jacques Le Goff (1924–2014), francuski klasyk historyków z tego nurtu, i młodszy o dwa pokolenia Nicolas Truong (ur. 1967) przedstawili syntezę zjawisk i zagadnień związanych z podstawowym elementem życia codziennego – z ludzkim ciałem. Skupili uwagę na średniowieczu, ponieważ dobitnie reprezentuje ono problem postrzegania...

„Pytanie nigdy nie brzmiało: czy zwierzęta mają emocje, lecz w jaki sposób nauka była w stanie tak długo ich nie dostrzegać. Jakim cudem robiliśmy wszystko, by odmówić zwierzętom czegoś tak oczywistego?” – Frans de Waal. Ostatni uścisk Mamy rozpoczyna się śmiercią szympansiej matriarchini, imieniem Mama. Gdy Mama umierała, profesor Jan van Hooff odwiedził ją, aby przytulić po raz ostatni. Ich pożegnanie sfilmowano, a nagranie szybko stało się niezwykle popularne w social mediach. Widok obejmującej profesora Mamy, witającej go szerokim uśmiechem i pocieszającym klepaniem po plecach – gestem często przypisywanym wyłącznie człowiekowi, głęboko poruszył miliony ludzi. Frans de Waal, w swojej najnowszej książce, koncentruje się na emocjach naczelnych...

Komiksowe adaptacje opowiadań popularnego pisarza i scenarzysty Neila Gaimana. W skład tomu wchodzą historie: Arlekin i walentynki, „Morderstwa i tajemnice, Stwory nocy oraz publikowane po raz pierwszy w Polsce Fakty w sprawie odejścia panny Finch i Zakazane narzeczone niewolników bez twarzy w sekretnym domu nocy straszliwych żądz. Gaiman jak zawsze zachwyca czytelników swoją wyobraźnią. W niebie, gdzie wszyscy są zajęci tworzeniem świata, dochodzi do zbrodni. Archanioł szukający winnego trafia do XX-wiecznego Los Angeles. Grupa przyjaciół opiekuje się srogą panną Finch. Razem trafiają do zatęchłych komnat podziemnego cyrku, gdzie można wejść do Gabinetu Spełnionych Życzeń. Ale trzeba być bardzo ostrożnym z życzeniami! Czarny Kot z pozoru wydaje się zab...

Autor Religii Nuerów jest jednym z klasyków antropologii brytyjskiej. Jego zainteresowania skupiają się przede wszystkim na ludach Afryki zamieszkujących teren Sudanu. Książka jest dopełnieniem wcześniejszych badań Evans-Pritcharda nad Nuerami, lecz jednocześnie pozostaje dziełem samodzielnym, będącym analizą zarówno tytułowej religii Nuerów, jak i krytyką dotychczasowych badań antropologicznych nad „religiami prymitywnymi”. Autor prezentuje własny program badań nad religią, rezygnując z czynionych przez jego poprzedników uogólnień oraz redukcji. Najsilniej sprzeciwia się sprowadzaniu religii do fenomenu społecznego, w zamian pokazuje niezwykle istotny aspekt indywidualny w religijności Nuerów.

„W Aionie podjąłem problem Chrystusa. Nie chodziło mi już jednak o kwestię paraleli, jakie można by dlań znaleźć w Geistersgeschichte, lecz o konfrontację postaci Chrystusa z psychologią.”