Komentarz do "O duszy" Arystotelesa

Europa, niewielki obszar w skali świata, stworzyła cywilizację, której kultura, nauka, gospodarka i polityka osiągnęły bogactwo nigdzie indziej niespotykane. Po dziś dzień wraz ze swą córką Ameryką wywiera dominujący wpływ na cały świat. Początek tej wielkiej przyszłości europejskiej to V wiek, spotkanie Germanów i chylącego się ku upadkowi antycznego świata, germańskiego instynktu państwowo- i prawotwórczego ze schrystianizowaną już tradycją Grecji i Rzymu. Także chrześcijański indywidualizm i poszukiwanie prawdy oraz biblijny nakaz podporządkowania sobie ziemi były niezbędne dla osiągnięcia przyszłych sukcesów. Wkrótce dołączą irlandzcy Celtowie, a później Węgry Madziarów i Polska Słowian, która na milionie kilometrów kwadratowych odciś...

Zimowa droga opowiada o mało znanym epizodzie wojny domowej w Rosji – heroicznej wyprawie „białej“ Syberyjskiej Drużyny Ochotniczej z Władywostoku do Jakucji w latach 1922-1923. Owa powieść dokumentalna, jak określa ją autor, oparta została na bardzo bogatych źródłach archiwalnych. Głównymi bohaterami wciągającej, niemal awanturniczej fabuły są dwie nietuzinkowe postaci historyczne: biały generał, idealista i poeta Anatolij Piepielajew i czerwony dowódca, anarchista i przyszły pisarz Iwan Strod. Osią narracji są ich dramatyczne zmagania wśród jakuckich śniegów, ale także historie ich życia i, po latach, śmierci.

Każdego dnia ukazuje się na świecie bardzo dużo pozycji, książek i arty­kułów, poświęconych Jezusowi Chrystusowi. Najogólniej można je ułożyć w dwie grupy. Pierwsza, wychodząca głównie spod pióra duszpasterzy, ojców duchownych, kaznodziejów, socjologów i psychologów religii itd. to próba od­powiedzi na Jezusowe pytanie: „a ty za kogo Mnie uważasz?” i pomoc, aby dać poprawną odpowiedź życiem. Druga grupa prac, będąca głównie wyni­kiem mozołu biblistów najróżniejszych maści i szkół, opierających swoje wyniki na danych Pisma Świętego czytanego w oparciu o dane egzegezy, teologii biblijnej i nauk pokrewnych, jest próbą odpowiedzi na pytanie: kim był, jest i będzie Jezus Chrystus, Bóg–człowiek, druga osoba Trójcy Świętej? Niniejsza p...

Obecna praca dotyczy dziejów liturgii – a szerzej: religijności w średniowiecznej Polsce. W zasadzie tytuł starannie dobrany oraz podtytuł miał adekwatnie odpowiedzieć tematowi, wymaga jednak dodatkowych objaśnień i komentarzy. Ujęcie go ułatwi przykład z dziedziny sztuki. Zauważono, że w wielkich stylach jakiejś epoki uczestniczy zarówno architektura, jak i rzeczy zupełnie drobne. Odręczne pismo potrafi nadążać za rozwojem sztuki tak dalece, że ma udział w jej ewolucji. Toteż inaczej wygląda pismo dojrzałego gotyku, niż gotyku płomienistego. W analogiczny sposób przyczynek już należy do większej całości, włącza się w nią, a także jej służy. Przedmiotem badań historyka jest człowiek lub proces dokonujących się zmian w czasie i przestrzeni. Rel...

Drugie wydanie Dysputy o prawdzie ("De veritate") - w nowej serii i szacie graficznej, oraz poszerzone o nowe komentarze - pojawia się z dwóch powodów: po pierwsze nakład poprzedniego wydania został wyczerpany, a liczne zapytania o wznowienie świadczą o zapotrzebowaniu na tego typu refleksję filozoficzną; po drugie problem źródła prawdy, związania jej z istniejącymi realnie bytami, sposobu jej poznania jest ciągle aktualny nie tylko w dziedzinie życia teoretycznego, lecz - co ważniejsze - i praktycznego. Zawirowania we współczesnej kulturze filozoficznej i naukowej mają najczęściej u swych źródeł przyjmowany i głoszony relatywizm prawdy, który prowadzi do nihilizmu tak teoretycznego, jak i praktycznego. Przywołanie Tomaszowego wykładu na temat prawdy, jej osta...

Już od II w. Ewangelia według św. Mateusza była uznawana za Ewangelię Kościoła, a to ze względu na wyraźne zainteresowanie dla oraz, co bardziej prawdopodobne, ze względu na bogactwo cytatów i ich ścisłe uporządkowanie. U św. Mateusza Kościół nie jest nowym Izraelem: nie następuje po nim, lecz wskazuje na kierunek, w jakim naród wybrany powinien podążać, by móc się zrealizować. Kościół ze swej strony powinien odkryć w Izraelu swoje własne korzenie. Charakterystyczną cechą narracji u św. Mateusza jest jej zwięzłość: opowiadanie przez przypowieści ustępuje miejsca prostemu, ale i dostojnemu nauczaniu katechetycznemu, które stanowi tło dla pięciu wielkich kazań. One to wytyczają rytm i przedstawiają fundamentalne tematy nauki Jezusa Chrystusa....

   `Człowiek przemieniony w wilka` to pierwsza część cyklu `Wieża Babel`. Akcja tej pełnej wątków autobiograficznych powieści rozgrywa się na Wileńszczyźnie w latach 1939-1942. Józef próbuje znaleźć sposób na życie podczas okupacji. Wędruje w kierunku Wilna, a potem działa w samym mieście i w jego okolicach. Często zmienia miejsce zamieszkania, podejmuje się najróżniejszych zajęć, posługując się przy tym dwoma kompletami dokumentów, a jego życie osobiste jest równie skomplikowane jak sprawy, którymi zamierza się zająć wspólnie z tajemniczym Tomaszem. Aby przetrwać w okupowanym Wilnie, musi być czujny, sprytny i szybki, musi kierować się czymś więcej niż rozsądkiem.  

Tom obejmuje pochodzące ze zbioru Dysput problemowych o prawdzie Tomasza z Akwinu kwestie 25 i 26 dotyczące uczuć i zmysłów. Kwestia 26 pt. De passionibus animae (tłumaczenie na język polski jako: O doznaniach duszy; O uczuciach ludzkich; O uczuciach) oraz kwestia 25 pt. De sensualitate (tłumaczone jako O zmysłowości; O pożądaniu zmysłowym czyli zmysłowości) powstały podczas trzeciego roku pobytu Tomasza w Paryżu w latach 1256–1259 jako owoc jego pracy akademickiej. Problematyka władz uczuć i zmysłów człowieka stanowi jedno z ważniejszych zagadnień antropologii filozoficznej. W dziejach filozofii podejmowano różne próby wyjaśniania ich statusu i funkcji: poczynając od negacji sfery zmysłowo-uczuciowej, poprzez jej absolutyzację, a skończywszy na redukcji u...

Przytłumione barwy sepii, delikatne retusze, migawki ze świata, którego już nie ma - kto uległ nostalgicznemu czarowi starych fotografii, zachwyci się tą książką. Została napisana z myślą o stale powiększającym się gronie kolekcjonerów i zawiera szczegółowe omówienie technik fotograficznych, poczynając od dagerotypów aż po zdjęcia stereoskopowe, a także sposobów identyfikowania, datowania, konserwacji, przechowywania i eksponowania zdjęć. Tekst uzupełnia unikatowy materiał ilustracyjny, zaczerpnięty ze zbiorów prywatnych oraz muzeów.

Wedle trafnego określenia V. Brocharda dzieło Sekstusa jest prawdziwą sceptyczną "summą". To paradoksalne, zważywszy na sceptyczny kontekst, sformułowanie dobrze oddaje charakter dzieła Sekstusa, które rzeczywiście odznacza się szeregiem cech łączących go ze średniowiecznymi kompendiami. Celem Sekstusa nie jest przedstawienie argumentacji nowatorskich, ale zwieńczenie wielkiej tradycji sceptycznej, sporządzenie wyczerpującego zestawu argumentacji krytycznych, które podważyłoby fundamenty filozofii dogmatycznej, tłumiąc pychę dogmatyków i lecząc ich z ?dogmatycznego szaleństwa?. Dzięki temu przesłaniu oraz pasji historycznej autora dzieło Empiryka stanowi prawdziwą skarbnicę wiedzy na temat starożytnej filozofii, zawierając krytyczne przedstawienie dyskutow...

Wspaniała proza i fascynująca kreacja postaci, to rys charakterystyczny serii „Synowie pocieszenia”. Historie pięciu mężczyzn, znanych z kart Pisma Świętego, którzy z wiarą poszukiwali Boga, żyjąc w cieniu wybranych przez Niego przywódców. Kaleb, Aaron, Jonathan, Amos, Sylas odpowiedzieli na wezwanie Boga, by służyć Mu wiernie, bez rozgłosu ani sławy. Pakiet zawiera 5 tomów: – Tom 1. Kaleb, – Tom 2. Aaron, – Tom 3. Jonatan, – Tom 4. Amos, – Tom 5. Sylas.

Narodziny mowy i pisma należą do najbardziej interesujących zagadnień dziejów kultury. Czy neandertalczycy potrafili mówić? Jak mogły brzmieć pierwsze języki? Jak powstawały pierwsze systemy pisma? W książce Pierwsze słowo Martin Kuckenburg kompetentnie, a zarazem pasjonująco podejmuje się przedstawienia powyższych zagadnień, opierając się na wynikach aktualnych badań archeologicznych i historycznych. Pierwsza część książki jest poświęcona problemom związanym z rozwojem mowy i dotyczy takich tematów, jak gen mowy (genetyczny warunek rozwoju języka), czy istnienie ludzkiego prajęzyka. Druga część daje przegląd systemów pisma stosowanych w najstarszych cywilizacjach: od starożytnej Mezopotamii, przez Egipt, Indie i Chiny, aż do pierwszego pisma alfabety...

Kolejny tom Dzieł wszystkich Tomasza z Akwinu, jakim jest t. 34: Kwestie quodlibetalne (tytuł oryginalny: Quaestiones de quolibet) zawiera szereg dysput prowadzonych przez Akwinatę w różnym czasie. Quodlibet znaczy dosłownie „co się podoba”. Ten średniowieczny gatunek literacki był zapisem prowadzonych na ówczesnych uniwersytetach dyskusji, w których każdy członek społeczności akademickiej mógł zadać „mistrzowi” dowolne pytanie. Tłumacz dzieła i autor wprowadzenia do niego, prof. Mikołaj Olszewski, tak porównuje je z innymi typami średniowiecznych tekstów teologicznych: Gdybyśmy chcieli krótko scharakteryzować kwestie quodlibetalne w porównaniu do rozważań zawartych w summach, komentarzach do Sentencji czy kwestiach dyskutowanych, można by powiedzieć...

Objaśnianie Pisma Świętego było jednym z podstawowych zadań teologa na średniowiecznym uniwersytecie. Mimo że teksty komentarzy biblijnych stanowią jedynie ok. 13 procent dzieł św. Tomasza, to właśnie Biblia – jak pisze we wstępie do tego tomu ks. prof. Piotr Roszak – odgrywa kluczową rolę w ustaleniu artykułów wiary, które zgodnie z Tomaszową metodą uprawiania teologii stanowią jej zasady i są punktem wyjścia dla dalszej refleksji. Dla Akwinaty całe Pismo Święte odsłania tajemnice serca Chrystusa. Jednocześnie w prologu do swego Wykładu Listu do Rzymian (tytułu oryginalny: Super Epistolam ad Romanos lectura) św. Tomasz szczególne teologiczne znaczenie przypisuje właśnie temu dziełu oraz Psalmom, stwierdzając że w „w obu pismach zawiera się prawi...

Aniołowie są wyjątkowi także dlatego, że mogą poznawać istotę Boga (w ich naturze odbija się moc i wielkość Boga, są zatem niejako zwierciadłami Boga), ale poznanie to jest zależne od Bożej łaski i nigdy nie jest poznaniem całkowitym. Tomasz i chrześcijańska angelologia zaznaczają jednak wyraźnie: ani aniołom, ani demonom nie są dostępne sekrety ludzkich myśli i odczuć. Istnieje bowiem różnica bytowa pomiędzy Bogiem - który ma absolutną pełnię wiedzy - a nawet najbardziej doskonałymi istotami duchowymi. Bezcieleśni aniołowie nie odczuwają żadnych zmysłowych potrzeb i nie podejmują kolejnych decyzji - ich wola jest ostateczna i stała. W sprawach natury wiedzą, czego chcą, i zawsze wiedzą, co robią. Jeżeli zaś mówilibyśmy o anielskich emocjach...

Przedstawiany w tym tomie traktat etyczny, obejmujący kwestie 23-46 z „drugiej części drugiej części” (secunda secundae) Summy teologii Tomasza z Akwinu mówiący o czymś, co jest normatywną podstawą różnorakich teorii moralnych, odwołujących się do chrześcijaństwa. Tą fundamentalną normą wszelkiej chrześcijańskiej etyki jest potwierdzane z całą mocą w Ewangeliach, lecz podawane także w Starym Testamencie przykazanie miłości bliźniego. Choć jednak sama formuła tego religijnego nakazu – „kochaj bliźniego swego jak siebie samego”, dilige proximum tuum sicut te ipsum – jest od wieków ustalona, wypełniającą ją treść rozumiano na różne sposoby. (…) Miłość, o którą chodzi w omawianym przykazaniu, nie jest jakąś powszechną życzliwośc...

Tom obejmuje pochodzące ze zbioru Dysput problemowych o prawdzie Tomasza z Akwinu kwestie 25 i 26 dotyczące uczuć i zmysłów. Kwestia 26 pt. De passionibus animae (tłumaczenie na język polski jako: O doznaniach duszy; O uczuciach ludzkich; O uczuciach) oraz kwestia 25 pt. De sensualitate (tłumaczone jako O zmysłowości; O pożądaniu zmysłowym czyli zmysłowości) powstały podczas trzeciego roku pobytu Tomasza w Paryżu w latach 1256–1259 jako owoc jego pracy akademickiej. Problematyka władz uczuć i zmysłów człowieka stanowi jedno z ważniejszych zagadnień antropologii filozoficznej. W dziejach filozofii podejmowano różne próby wyjaśniania ich statusu i funkcji: poczynając od negacji sfery zmysłowo-uczuciowej, poprzez jej absolutyzację, a skończywszy na redukcji u...

„Złoty łańcuch” należy do najbardziej znanych dzieł Akwinaty. Jeden z wybitnych angielskich tłumaczy tego dzieła napisał, że ukazuje ono mistrzowskie opanowanie wszystkich zagadnień teologicznych. Księga obejmuje obszerny zbiór tekstów patrystycznych odpowiednio powiązanych i uporządkowanych, tak że tworzą jeden wspólny komentarz do czterech Ewangelii. Święty Tomasz, czerpiąc z bogatego skarbca dokumentów soborowych pierwszych wieków chrześcijaństwa oraz z pism wschodnich i zachodnich ojców Kościoła, pozwala odkryć głębię poszczególnych fragmentów Ewangelii.„Moim celem w tej pracy – pisze wielki Doktor Kościoła – nie było jedynie oddanie dosłownego sensu danego fragmentu, lecz również uwypuklenie jego znaczenia mistycznego; pragnę nie tylk...