Do czytającej list

Andreja Chadanowicza przedstawiać w Polsce, a zwłaszcza w Krakowie nie trzeba. Urodzony w 1973 roku, absolwent i pracownik naukowy Uniwersytetu Białoruskiego w Mińsku (romanista z wykształcenia), przez wiele lat nauczyciel słynnego białoruskiego Liceum, jako autor 10 własnych tomów wierszy od dawna uznawany jest za jednego z najwybitniejszych współczesnych poetów białoruskich, a zarazem – co dla nas, Polaków, istotne – tłumaczy poezji obcojęzycznych. Obok przekładów z angielskiego (Auden, Dickinson, Yeats), francuskiego (Baudelaire, Apollinaire), rosyjskiego i ukraińskiego główne miejsce w jego dorobku zajmują dzieła poezji polskiej. Przełożył Zemstę Fredry, pracuje nad nowym białoruskim przekładem Pana Tadeusza, tłumaczy Norwida, przełożył i wydał ca�...

Nikt tak nie tańczył, jak mój dziadek to seria opowiadań ułożonych w jedną historię pięciu rodzin, których dzieci spotykają się w szkole 1 września w pierwszym roku niepodległości Ukrainy i pozostają przyjaciółmi na całe życie. „Wtedy wysoka dziewczynka mrugnęła rezolutnie i puściła rękę swojego sąsiada z ławki, który zdążył zapomnieć nawet o swoich wątpliwościach, na tyle wszystko to było dla niego nowe i niepojęte, i przesunęła cienkimi palcami po kołnierzyku Liliczki. Z kołnierzyka odpięła plastikową myszkę, błyszczącą szarą broszkę z elementami różu, i podała ją na dłoni zapłakanemu chłopczykowi. – To dla ciebie – powiedziała. – Prezent. Przestań płakać, proszę. Przestań natychmiast. I on, zdaje się, przestał. Mo�...

Liryka rozpaczy i żałoby, poetycki opis bolesnego odchodzenia i śmierci matki, a potem pustki, jaka się otwiera wokół osieroconego dziecka (choćby już było mężczyzną po sześćdziesiątce), nie tylko bezpośrednio wokół, w życiu codziennym opuszczonego mieszkania, milczącego telefonu, biblioteki z książkami, po które już nie sięgnie ręka emerytowanej polonistki, ale i tej pustki kosmicznej, ostatecznej. W obliczu pustki po śmierci matki człowiek staje w życiu tylko raz i ta jest największa, choćby wcześniej poznał inne jej postaci i odmiany (na przykład pustkę szpitalną lub pascalowską pustkę nocnego nieba). W żałobnych wierszach z tomiku Ostatnie dni lata pojawia się jednak i promień światła słonecznego światła z bałtyckich plaż, na których au...

Jurij Wynnyczuk (ur. 1952) – ukraiński pisarz, dziennikarz i redaktor. Ukończył studia na Wydziale Filologicznym Podkaprackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Stefanyka. Dwukrotny laureat najbardziej prestiżowej ukraińskiej nagrody literackiej „Książka Roku BBC” – w 2005 r. za powieść Wiesniani ihry w osinnich sadach i w 2015 r. za Tango śmierci. Mieszka we Lwowie. Nasze matki – Włodzia Barbaryka, Gołda Milker, Jadzia Bilewicz i Rita Eger – poznały się w dziesiątą rocznicę Bazaru, przy symbolicznej mogile na Cmentarzu Janowskim, a że wszystkie cztery były lwowiankami, szybko się zaprzyjaźniły i zaczęły coraz częściej się widywać, ku zachwytowi dzieciaków, bo obchodziliśmy trzy Wielkanoce – katolicką, greckokatolicką i żydowską – i lubi...

Trudno oprzeć się wrażeniu, że hasło panta rhei to myśl przewodnia tomiku, w którym panuje nastrój przemijania wywołany chociażby motywem drogi i podróży. ?Wakacje nad Letą? to poezja metafizyczna, w której poetka rozlicza się z doczesnością. Ludzka natura każe rzeczom i ludziom przypisywać trwałą tożsamość, tymczasem autorka przekonuje, że wszystko podlega nieustannym przemianom i tylko zrywając z tym, co znane, można pozostać autentycznym. Ostatecznie i tak przychodzi kres, który nieubłaganie rozrywa pozornie nierozerwalne, dlatego ?życie to naprawdę to / co utraciliśmy?. ?Gdy nieufność przeradza się w czułość, a alienacja w empatię, pojawiają się wiersze o tych, których przez długi czas starałeś się w ogóle nie wspominać ? o tych wszystki...

Kateryna Babkina pisze o tym, że dobro zawsze zwycięża, choć czasem trudno w to uwierzyć. Zwłaszcza jeśli się umiera, a srebrne drzewa i słodkie rzeki są, ale gdzieś indziej, daleko. Babkina to autorka dobrze już znana polskim krytykom i czytelnikom. W 2021 za książkę Nikt tak nie tańczył, jak mój dziadek w przekładzie Bohdana Zadury otrzymała Literacką Nagrodę Europy Środkowej Angelus oraz towarzyszącą jej Nagrodę im. Natalii Gorbaniewskiej przyznawaną przez czytelników. Jest jedną z ważniejszych ukraińskich poetek i prozaiczek młodego pokolenia. Nie boli to pierwsza poetycka książka Babkiny wydana po polsku. Czytelnicy znajdą w niej między innymi wiersze, które powstały po tym, gdy autorka opuściła bombardowany Kijów w lutym 2022 roku. Tom ma wi�...

Książka Hałyny Kruk to zbiór różnorodnych formalnie i gatunkowo „ćwiczeń z utraty”. Bohaterki i bohaterowie Ktokolwiek, tylko nie ja, oglądani w zwyczajnym życiu, tracą ukochane osoby, muszą opuścić ojczysty kraj, wymykają im się młodość, zdrowie i miłość, uszkodzona zostaje zdolność komunikacji, wreszcie – w sytuacji pandemii – odebrana im zostaje nawet możliwość swobodnego wychodzenia z domu. Autorka, skrzętnie szkicując „szczeliny tracenia”, nie popada jednak w patos ani w melancholię. Przeciwnie – jej opowiadania są żywe, pełne namiętności i humoru, skupione na detalach zdarzeń i emocji, rozpisane w różnych rejestrach stylistycznych. Powieść Kruk otwiera nowe drogi do rozmowy o współczesnej kobiecości oraz stwarza przestrzeń do...

Jurij Wynnyczuk – jeden z najczęściej nagradzanych pisarzy ukraińskich, autor m.in. nominowanego do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus Tanga śmierci – po kilkuletniej przerwie wraca do polskich czytelników z wyjątkową książką w przekładzie Bohdana Zadury. Opowiedziana w Lutecji historia w błyskotliwy sposób łączy humor z przejmującym smutkiem, wschodni mistycyzm opiewa odważne sceny erotyczne, a unoszący się nad wszystkim fantasmagoryczno-oniryczny nastrój sprawia, że przedstawiony w powieści świat może być czymś zupełnie innym, niż się początkowo wydaje. Czy w takich okolicznościach poszukiwania tytułowej Lutecji, którym poświęca się główny bohater, mają szansę zakończyć się powodzeniem? Błądzenie w sennych zaświatach i podejrza...

W swojej drugiej prozatorskiej książce Łukasz Nicpan ponownie zanurza się w świat wspomnień. Tym razem jednak zapuszcza się głębiej niż w "Fajerwerkach nad otuliną" . W tomie opowiadań "Kawalerka z witrażem" więcej jest odwołań do czasów dzieciństwa spędzonych w powojennej Łodzi i Radomsku (u dziadków). Zresztą nawet kiedy autor przeskakuje do lat 80., to ma się wrażenie, że to ten sam arkadyjski świat z czapkami ze sztucznego misia i z miękkim daszkiem. Narrator w formie krótkich, a jednak pełnych poezji, opowieści oprowadza czytelnika po swoim życiu i zmieniających się z czasem axis mundi, a u Nicpana magiczne jest wszystko: bona, bo nikt jej nie ma, mrugające zielonym okiem radio Pionier (rówieśnik autora) i elementarz Falskiego. Tu nawet kawalerka ma...

Może i nie da się dwa razy wejść do tej samej rzeki, ale da się dwukrotnie zadebiutować w tym samym wydawnictwie. Łukasz Nicpan jest tego dowodem. W 1980 roku opublikował w PIW-ie swój pierwszy tom poetycki Czyste ratownictwo. Dokładnie 40 lat później publikuje u nas swoją pierwszą autorską książkę prozatorską. Fajerwerki nad otuliną wymykają się literackim opisom, ale też… fizyce. To rodzaj dziennika-niedziennika. Pełne poezji – wszak ostatnio za swój tomik Łukasz Nicpan dostał Nagrodę Bednarczyków – obserwacje i zapiski układają się w roku z życia narratora. Nie jest to jednak rok kalendarzowy ani astronomiczny – ale zbiór dni, spotkań i spostrzeżeń, w których realizm przeplata się z magią. Całość układa się w spójną, fascynującą...

Domowa księga rodzaju, piąty tomik wierszy Łukasza Nicpana, łączy w sobie co typowe dla tego poety dwa przeciwstawne, choć przenikające się spojrzenia: na powszednie, konkretne zdarzenie choćby ćmę na ścianie, krzak aronii w ogrodzie z jednoczesnym rozszerzeniem perspektywy, jakby odjazdem kamery w kosmos, w historię powszechną, historię sztuki lub metafizykę. Te dwie perspektywy wyraża już tytuł tomiku, zestawiający cztery ściany domu z fundamentalną księgą europejskiej cywilizacji. Tłem najnowszych wierszy Nicpana jest dom na wsi w Puszczy Kampinoskiej, wspólnota małżeńskiego starzenia się, choroba nowotworowa, odchodzenie ze świata kolejnych psich znajd, wspomnienia z dzieciństwa, z domu dziadków w Łodzi, z domu dziadków po mieczu w Radomsku, życiory...

"Przejaśnienia" Łukasza Nicpana są nie tyle zbiorem wierszy, co starannie przemyślaną, poetycką książką, zwieńczającą ostatni okres twórczości puszczańskiego poety. Jej szerokim tematem jest uniwersum doświadczeń współczesnego człowieka. Od naukowych rewelacji z kosmosu, poprzez historię naszej planety, religię, dziedzictwo kultury, traumy "przygnębiającego stulecia", aż po najnowsze telewizyjne przekazy i cyfrowe gadżety w rękach młodzieży. Może wydawać się czasem, że przy użyciu jakichś czułych anten autor potrafi odbierać promieniowanie tła naszej cywilizacji. Czarnoleski stoicyzm i łagodna, bliska Miłoszowej ironia metafizyczna, pozwala mu zarazem utrzymać równowagę między poczuciem absurdu i rozpaczą, a chwilami olśniewającego zachwytu,...

Liryka rozpaczy i żałoby, poetycki opis bolesnego odchodzenia i śmierci matki, a potem pustki, jaka się otwiera wokół osieroconego dziecka (choćby już było mężczyzną po sześćdziesiątce), nie tylko bezpośrednio wokół, w życiu codziennym opuszczonego mieszkania, milczącego telefonu, biblioteki z książkami, po które już nie sięgnie ręka emerytowanej polonistki, ale i tej pustki kosmicznej, ostatecznej. W obliczu pustki po śmierci matki człowiek staje w życiu tylko raz i ta jest największa, choćby wcześniej poznał inne jej postaci i odmiany (na przykład pustkę szpitalną lub pascalowską pustkę nocnego nieba). W żałobnych wierszach z tomiku Ostatnie dni lata pojawia się jednak i promień światła słonecznego światła z bałtyckich plaż, na których au...