Caravaggio. Światło i cień

Lubiłem Paryż. Z tych [moich] wielkich miast to jest chyba jedyne, w którym można spacerować, jak jest ładna pogoda. Wtedy nie ma się tego poczucia zatkania, tylko wielkie perspektywy, wielkie wspaniałe ulice. Ja bardzo chętnie, jak już kończyła się moja miesięczna praca w Maisons-Laffitte, właśnie na ostatnie trzy, cztery dni pobytu wyjeżdżałem do Paryża na wystawy malarskie, na spacery i na spotkania z przyjaciółmi.

Caravaggio fascynuje mnie od kilkudziesięciu lat. Wędrując po świecie, zawsze z drżeniem serca wyszukiwałem obrazy tego artysty, by móc je kontemplować na żywo. W ten sposób na przestrzeni wielu lat udało mi się obejrzeć prawie wszystkie jego dzieła. Twórczość ta w wyjątkowy sposób stała się częścią mojego życia. O Caravaggiu pisałem, wygłaszałem konferencje, prowadziłem prace naukowe, wykłady na uniwersytecie, a nawet rekolekcje w kościołach, posługując się jego obrazami. Zawsze spotykało się to z dużym zainteresowaniem audytorium. Ośmieliło mnie to do napisania o nim książki, którą właśnie prezentuję. Ma być ona próbą odkrycia licznych tajemnic Caravaggia dotyczących jego osobowości, życia i techniki malowania (ze wstępu autora do publikacji). Witold Kawecki CSsR (redemptorysta) – profesor i kaznodzieja, kierownik Katedry Dialogu Wiary z Kulturą UKSW, pisarz i człowiek mediów, dziennikarz i kulturoznawca, autor 30 książek i setek artykułów, współpracownik Polskiego Radia i TVP oraz innych środków społecznego przekazu. Nagrodzony m.in. Feniksem w kategorii sztuka za książkę Sztuka polska a Kościół dzisiaj. Ekspert w zakresie kulturoznawstwa, teologii (kultury, moralnej, piękna, mediów), kultury politycznej i katolickiej nauki społecznej. Odbiorcy: • koneserzy i amatorzy sztuki, • osoby wrażliwe na piękno, • szukający oryginalnego, wartościowego, ponadczasowego prezentu. Dlaczego warto sięgnąć po tę książkę: Opowieść o blisko stu dziełach Caravaggia, ich kolorystyce, świetle, metaforyce, fakturze, warstwie znaczeniowej, psychologicznej i narracyjnej. Historie niezwykłych obrazów Caravaggia, związanych z wewnętrzną głębią i przeżyciami artysty. Malarstwo skoncentrowane na prawdzie, pozwalające widzowi lepiej zrozumieć siebie.

Ten album ma dwie ogromne zalety: z jednej strony pokazuje nam w oszałamiającej jakości i w dużych rozmiarach ponad 300 reprodukcji dzieł malarskich Caravaggia, powiększonych detali jego obrazów oraz prac innych artystów, z drugiej strony jest obszerną i pisaną przez wybitnego europejskiego historyka sztuki analizą twórczości geniusza, który na przełomie XVI i XVII wieku zrewolucjonizował swą stylistyką malarstwo. Refleksja obejmuje kilka kluczowych problemów tej twórczości: uwikłania w erotyzm, obecności przemocy czy skłonności do prowokacyjnej autoprezentacji. Przynosi analizę spojrzeń bohaterów, gestów i motywu dotyku, porusza kwestię relacji artysty z modelem, ukazuje proces ?tworzenia? widza i przejawy jego wirtualnej obecności w dziele, interpretuje grę lustrzanych odbić w obrazach oraz ujawnia strukturę napięcia budowanego między materialnością płótna i realizmem obrazu. Obszerne fragmenty poświęcone są analizie jego malarstwa religijnego i zagadnieniu najistotniejszemu ? chrześcijańskiemu realizmowi Caravaggia. Rzecz nie tylko dla konesera i historyka sztuki, ale dla każdego miłośnika malarstwa. ?Niewiele obrazów z tamtej epoki posunęło tak daleko refleksję o dwuznaczności wpisanej w akt patrzenia, kiedy to patrzenie jest zarazem ranieniem i upokarzaniem. Widzowi schwytanemu przez obraz w pułapkę nie pozostaje nic innego jak tylko otworzyć usta ze zdumienia, podobnie jak oprawca, który trzyma płaszcz i w samym środku szyderstwa zdaje się nagle uświadamiać sobie, że ten upokorzony człowiek jest Synem Bożym?.

Herling nazwał Szałamowa „największym […] pisarzem koncentracyjnego świata sowieckiego”. W jednej z rozmów stwierdził: „Myślę, że wszyscy piszący o GUŁagu powinniśmy skłonić głowy przed Szałamowem. Łącznie z Sołżenicynem, który to zresztą zrobił”. Hołdem Grudzińskiego było Piętno. Ostatnie opowiadanie kołymskie. Tak jak w latach sześćdziesiątych Szałamow utrwalił ostatnie dni Osipa Mandelsztama w noweli Sherry Brandy", tak Herling w 1982 roku opisał stan powolnego konania. Stylizując swój utwór na wzór Opowiadań kołymskich, relacjonując dramatyczne fakty z konwencjonalną rzeczywistością, miarowym i spokojnym tokiem wypowiedzi, niechęcią wobec wykrzykników i „dramatycznego rozdymania słów”, Herling z pokorą oddał pośmiertny hołd tym cechom pisarstwa Szałamowa, które były mu najbliższe.

Michelangelo Caravaggio (1571–1610) – jeden z największych włoskich mistrzów. Łatwo rozpoznawalny dzięki nowatorskiemu realizmowi, rewolucyjnemu wykorzystaniu światłocienia i niespotykanej dotąd w malarstwie religijnym ekspresji. Album pokazuje dorobek artysty z nowej perspektywy – poprzez całostronicowe zbliżenia fragmentów wybranych dzieł. Detale te przedstawiono w dziewięciu grupach tematycznych, m.in. martwe natury, pięć zmysłów czy wymowne gesty. Oryginalny i przystępnym językiem napisany tekst przybliża najważniejsze dzieła artysty: „Głowa Meduzy”, „Judyta odcinająca głowę Holofernesowi”, „Dawid z głową Goliata”, „Bachus” czy „Wróżenie z ręki”.

Boticelli, Leonardo, Rafael, Michał Anioł, Correggio i Tycjan... stworzone przez nich arcydzieła zdobiące dzisiaj ściany w galeriach muzeów całego świata są odbiciem prawdziwie złotego wieku okresu oszałamiających innowacji, przykładem słynnego łączenia intelektualnego rygoru geometrii z poezją. W najnowszym tomie bestsellerowej serii „Jak czytać...” dokonano analizy obrazów największych mistrzów renesansu. Każda ze 180 prac stała się okazją do wyjaśnienia kluczowych pojęć malarstwa renesansowego – od „perspektywy” i „złotego podziału” po „wdzięk” i „symbolizm”. Album opatrzony został również krótkimi życiorysami najwybitniejszych twórców tego okresu. Całość stanowi oryginalną i przystępną w lekturze pozycję, będącą doskonałym wstępem do poznania sztuki i kultury włoskiego renesansu.

Nigdy niepublikowany sekretny dziennik Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Pierwsze lata emigracji, życie rodzinne i rozterki zawodowe. Poruszająca, adresowana tylko do siebie relacja pisarza poszukującego własnego miejsca w świecie. Autoportret 38-letniego Herlinga-Grudzińskiego w najtrudniejszym okresie życia. Powstały w latach 1971–1992 Dziennik pisany nocą Gustawa Herlinga-Grudzińskiego stanowi jedno z najważniejszych dzieł diarystyki światowej. Dziś, dzięki sensacyjnemu znalezisku, jakiego dokonały żona pisarza Lidia Croce i córka Marta Herling, w ręce czytelników trafia nieznany, nigdy wcześniej niepublikowany dziennik pisarza z lat 1957–1958. Sam fakt, że Herling-Grudziński go nie zniszczył, świadczy o znaczeniu, jakie miały dla niego te intymne zapiski. Co o wielkim pisarzu mówi ten tajemniczy tekst? Czego nowego dowiemy się o autorze Innego Świata? Gustaw Herling-Grudziński zamieszkał w Neapolu w 1955 roku. Dziennikowe zapiski są świadectwem trudnych początków nowego życia — pisarz czuje się jeszcze wyobcowany i nic nie zapowiada, że Włochy staną się jego drugą ojczyzną. Czytelnicy znający monumentalny Dziennik pisany nocą mogą być zaskoczeni szczerością i intymnym charakterem tego tekstu. Herling-Grudziński opisuje burzliwe nieraz relacje z ludźmi, a portrety wielu ważnych postaci kultury polskiej goszczących w domu Herlingów nie zawsze są kreślone z życzliwością. Stosunek do własnej twórczości jest tu jeszcze niespokojny i dramatyczny, a zmarła samobójczą śmiercią w 1952 roku pierwsza żona Krystyna powraca we wspomnieniach i dręczących pisarza snach. Dziennik 1957–1958 jest wreszcie dokumentem małżeństwa i ojcostwa, życia rodzinnego i towarzyskiego w domu przy via Crispi oraz pracy dziennikarskiej i pisarskiej: lektur, obmyślania pierwszych opowiadań powstałych w tamtych latach, a także nieukończonej i zniszczonej przez Herlinga-Grudzińskiego autobiograficznej powieści Ciemny staw. Poetyka Dziennika 1957–1958 – głęboka prywatność i niemaskowana niczym szczerość – ma tylko jednego adresata. Jest nim sam autor (fragment wstępu Włodzimierza Boleckiego). 1 stycznia 1957, wtorek Zupełnie samo, jak gdyby niepomyślane, wyskakuje z ukrycia i zagląda mi w oczy pytanie: „Co ze mną będzie?”. Co ze mną będzie? Czy potrafię tak żyć, nie pisząc i nie kochając, interesując się tym, co mnie niegdyś obchodziło, raczej z przyzwyczajenia niż z prawdziwej ciekawości? 19 lutego 1957, wtorek Mały coraz zabawniejszy i bardzo łobuzowaty. Kiedy zacznie mówić? Nigdy bym nie przypuszczał, że posiadanie dziecka może tyle znaczyć. 16 stycznia 1958, czwartek Nic. Nie mogłem ani pisać, ani myśleć, ani czytać. Zacząłem przed chwilą pić i pewnie nie skończę, aż mnie nie zwali z nóg. Ile bym dał za to, żeby móc z kimś pić! Żeby móc przynajmniej mówić! Nie po włosku, nie... Znakomitym uzupełnieniem książki są wspomnienia Lidii Croce w przekładzie Andrzeja Litworni, wspomnienia córki Marty Herling oraz niepublikowane wcześniej zdjęcia z jej archiwum rodzinnego.

Michelangelo Merisi da Caravaggio jest uważany za jednego z najwybitniejszych artystów barokowych na świecie. Jego twórczość zrewolucjonizowała dotychczasowe malarstwo, wprowadzając światłocień uwypuklający dramatyzm oraz realizm przedstawień. Artysta świadomie zrezygnował z kultu piękna obecnego w ówczesnym malarstwie, zaznaczając niedoskonałości malowanych postaci. Sztuka ta początkowo wywołała oburzenie, z czasem przeszła jednak w fascynację, co tym samym niesamowicie rozsławiło artystę. Kompozycja obrazów oraz ich teatralny styl eksponowały pierwszoplanowe postacie, ukrywając w mroku szczegóły i budząc domysły. Awanturnicza natura malarza nie przeszkodziła mu w stworzeniu wybitnych przedstawień religijnych, do których należą m.in. „Wieczerza w Emaus”, „Męczeństwo św. Mateusza”, czy „Powołanie św. Mateusza”.

Puchar od Pana Boga to zbiór tekstów, w których sport stanowi pretekst do opowieści o sprawach najważniejszych: życiu i śmierci, miłości, przyjaźni i pasji. Ota Pavel pisze o zwycięstwach i porażkach równie pięknie, jak o sarnach i rybach. Doskonała lektura dla czytelników ceniących szczerość, wrażliwość i piękno. „Może każdy z nas dostanie puchar od Pana Boga, ale będą one różnej wielkości, w zależności od tego, jak zachowywaliśmy się na tym świecie. Jeden będzie zrobiony na przykład z nieba. Inny ze złotych gwiazd. A jeszcze inny z Drogi Mlecznej” – fragment.

Nowe wydanie z okazji Roku Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Jedno z najważniejszych świadectw więźnia łagru i zarazem jeden z najistotniejszych utworów w historii polskiej – i światowej – literatury XX wieku. Wstrząsająca wiwisekcja mechanizmów sowieckiego totalitaryzmu i obraz ludzkiej natury wystawionej na najcięższą z prób. Słowem: książka, którą – jak stwierdził Albert Camus – „powinno się wydawać i czytać we wszystkich krajach świata”. „Są to opowieści o niewyobrażalnym zdziczeniu i upodleniu ludzi, ale też – o heroicznym poszukiwaniu nadziei i wolności, miłości i przyjaźni, a więc uczuć, które obóz miał całkowicie zniszczyć.” – Włodzimierz Bolecki

Artystki burzą stary świat. Nieznane historie polskich malarek w legendarnej dzielnicy Paryża. W Warszawie i Krakowie nie tylko zabraniano im portretowania nagich modeli, ale nawet malowania obrazów historycznych. Ówcześni artyści – z Matejką na czele – uważali, że malarstwo jest wbrew naturze kobiety. Najodważniejsze wsiadały więc w pociąg do Paryża, by tam uczyć się, rozwijać i spełniać marzenia o karierze. W dzielnicy Montparnasse, stolicy artystycznego świata, żyło blisko dwieście Polek-artystek. Malowały, ale i kochały, przeżywały życiowe dramaty i uniesienia, nierzadko przymierając głodem. Ciężko pracowały, nie godząc się na wykluczenie ze świata sztuki. Anna Bilińska-Bohdanowicz, jako pierwsza polska malarka cieszyła się międzynarodową karierą; Alicja Halicka, ukrywająca swą twórczość przed mężem, znanym malarzem, stała się cenioną kobietą-kubistką; obrazy Meli Muter, przyjaciółki Władysława Reymonta i R.M Rilkego, ulubionej portrecistki paryskich elit międzywojnia, zmarłej w nędzy i zapomnieniu, dziś poszukiwanie są przez muzea i kolekcjonerów na całym świecie. Żyły wreszcie jak chciały. Maria Dulębianka, propagatorka równouprawnienia kobiet, została partnerka życiową Marii Konopnickiej. Aniela Pająkówna utrzymywała ojca jej córki, Stanisława Przybyszewskiego, niewiernego kochanka. Irena Reno, bezpruderyjna, umiejąca cieszyć się życiem, nie bała się żyć w trójkącie z dwoma mężczyznami. Sylwia Zientek dotarła do unikalnych, często nigdy niepublikowanych materiałów, na których oparła tę napisaną z pasją i miłością książkę. Jej tłem są niezwykle burzliwe czasy: od zaborów, przez trudy wojny 1914-1918, szaleństwo lat 20., niepokój lat 30., tragedię II wojny światowej.

Toskania jakiej nie znacie. Przewodnik artystyczny to rodzaj osobistego przewodnika po krainie piękna, dawnej i współczesnej. Tam tworzyli znakomici artyści: Giotto, Sandro Botticelli, Masaccio, Domenico Ghirlandaio, Filippo Lippi, Donatello, Fra Angelico, Piero della Francesca, Leonardo da Vinci, Michał Anioł Buonarotti, Igor Mitoraj – to właśnie oni są głównymi bohaterami tej książki. Jeśli planujemy wyjazd do Włoch, autor tej książki nas poprowadzi przez cudowne miejsca – od Florencji, przez Volterrę, Cortonę, San Gimignano, Montepulciano, Pienzę, Val d'Orcia, Maremmę, aż po wybrzeże morskie i toskańskie wyspy. Wartościowa lektura i znakomity prezent.

Obszerny zbiór rozproszonych dotąd dzieł i wywiadów Gustawa Herlinga-Grudzińskiego opatrzony dodatkiem krytycznym. Tom 15. uzupełnia kolekcję Dzieł zebranych Gustawa Herlinga-Grudzińskiego o utwory reprezentujące różnorodne gatunki literackie. Oprócz eseistycznego dziennika z podróży (Podróż do Burmy) znajdziemy tu nietuzinkową próbę autobiografii, w której autor dokonuje wnikliwej autoanalizy (Najkrótszy przewodnik po sobie samym

Jedno z najważniejszych świadectw więźnia łagru i zarazem jeden z najistotniejszych utworów w historii polskiej i światowej literatury XX wieku. Wstrząsająca wiwisekcja mechanizmów sowieckiego totalitaryzmu i obraz ludzkiej natury wystawionej na najcięższą z prób. Słowem: książka, którą – jak stwierdził Albert Camus – „powinno się wydawać i czytać we wszystkich krajach świata”. „Są to opowieści o niewyobrażalnym zdziczeniu i upodleniu ludzi, ale też – o heroicznym poszukiwaniu nadziei i wolności, miłości i przyjaźni, a więc uczuć, które obóz miał całkowicie zniszczyć”. – Włodzimierz Bolecki „Jako dwudziestoletni chłopiec znalazłem się w samym środku totalitarnego wieku i […] w łagrze sowieckim uczyłem się, na czym polega w praktyce ta «nowa moralność», którą postanowili wprowadzić w życie ideolodzy totalitaryzmu. Uczyłem się więc na własnej skórze, jakie są zasady, podstępy i zasadzki zastawione przez totalitaryzm na człowieka – i jakie wynikają z niego zagrożenia dla naszego człowieczeństwa”. – Gustaw Herling-Grudziński Tom uzupełnia kolekcję „Dzieł zebranych” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Do tej pory ukazały się: • Tom 1: Recenzje, szkice, rozprawy literackie. 1935-1946 • Tom 2: Recenzje, szkice, rozprawy literackie. 1947-1956 • Tom 3: Recenzje, szkice, rozprawy literackie. 1957-1998. Felietony i komentarze z Radia Wolna Europa. 1955-1967 • Tom 5: Opowiadania wszystkie, vol. 1 • Tom 6: Opowiadania wszystkie, vol. 2 • Tom 7: Dziennik pisany nocą, vol. 1 • Tom 8: Dziennik pisany nocą, vol. 2 • Tom 10: Eseje • Tom 11: Rozmowy (w tym Rozmowy w Dragonei i Rozmowy w Neapolu) • Tom 12: Korespondencja z Jerzym Giedroyciem, vol. 1 (1944-1966) • Tom 13: Korespondencja z Jerzym Giedroyciem, vol. 2 (1967-1975)

Sławomir Mrożek i Gustaw Herling-Grudziński. Dwóch wybitnych pisarzy, dwóch intelektualistów, których historia skazała na emigrację. O czym pisali do siebie w listach? Korespondencja z lat 1959-1998 to niesamowity dokument, który pozwala lepiej zrozumieć los obu twórców i ich dzieł. Listy są szczere, czasem zabawne, innym razem pełne żalu. Powoli z opisywanych zdarzeń literackich, kulturalnych i politycznych wysnuwa się obraz nie tylko gigantów literatury, ale także ludzi sobie bliskich, wrażliwych, którzy w zmaganiu z gorzką rzeczywistością często sięgają po oręż ironii. „Spotkanie dwóch samotności? Nie, mimo wszystko nie byłoby to słuszne określenie, wszak jeśli nie Lidia Croce, żona Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, to drugoplanowymi bohaterkami tej korespondencji są Maria Obremba oraz Susana Osorio – dwie żony Sławomira Mrożka. A także przynajmniej paru artystów i intelektualistów: Chiaromonte, Gombrowicz, Tarn… Powiedzmy zatem: spotkanie dwóch milczeń, pamiętając, że Mrożek i Herling należą do najtrudniejszych do przeniknienia, zamurowanych w sobie polskich pisarzy. A przecież w tym zbiorze listów – obejmującym blisko czterdzieści lat znajomości, a wkrótce także, jak się wydaje, przyjaźni – samo- wsobność, milczenie zostają przekroczone. Coś musiało obu tych milczących odludków ku sobie przyciągać, bo z czasem na miejscu «pana» pojawią się «Gustaw» i «Sławek», a w listach odnajdziemy też dowody wzajemnej troskliwości”. – Andrzej Franaszek Mój Drogi, jadę jutro do Rzymu, będę tam plus minus do 20 listopada. Może przyjedziecie? Nie widzieliśmy się już wieki, czas najwyższy pogadać! Co u Was? Tutaj deszcz, smutek i pustka. Niet komu ruki pożat’, niet komu mordy pobit’, niet komu prawdy skazat’. Zupełnie jak w ojczyźnie… Ściskam mocno, serdeczności dla Mary. Gustaw. (Neapol, 11 listopada 1966) Ale mnie się już śmiertelnie nie chce i już pewnie nigdy nie zechce. Weźmy się więc do tych świąt i spędźmy je, kiedy już nie da się inaczej. Okropnie nie lubię świąt przymusowych, narzuconych z zewnątrz. A jeżeli ja akurat wcale nie czuję się wtedy odświętnie, to co? I odwrotnie, jeżeli się czuję bardzo odświętnie w najzwyklejszą środę albo poniedziałek, sto razy bardziej świątecznie niż w niedzielę, to co? Pytanie oczywiście retoryczne. Twój Sł. (Chiavari, 16 grudnia 1966)

Lubiłem Paryż. Z tych [moich] wielkich miast to jest chyba jedyne, w którym można spacerować, jak jest ładna pogoda. Wtedy nie ma się tego poczucia zatkania, tylko wielkie perspektywy, wielkie wspaniałe ulice. Ja bardzo chętnie, jak już kończyła się moja miesięczna praca w Maisons-Laffitte, właśnie na ostatnie trzy, cztery dni pobytu wyjeżdżałem do Paryża na wystawy malarskie, na spacery i na spotkania z przyjaciółmi.

Herling nazwał Szałamowa „największym […] pisarzem koncentracyjnego świata sowieckiego”. W jednej z rozmów stwierdził: „Myślę, że wszyscy piszący o GUŁagu powinniśmy skłonić głowy przed Szałamowem. Łącznie z Sołżenicynem, który to zresztą zrobił”. Hołdem Grudzińskiego było Piętno. Ostatnie opowiadanie kołymskie. Tak jak w latach sześćdziesiątych Szałamow utrwalił ostatnie dni Osipa Mandelsztama w noweli Sherry Brandy", tak Herling w 1982 roku opisał stan powolnego konania. Stylizując swój utwór na wzór Opowiadań kołymskich, relacjonując dramatyczne fakty z konwencjonalną rzeczywistością, miarowym i spokojnym tokiem wypowiedzi, niechęcią wobec wykrzykników i „dramatycznego rozdymania słów”, Herling z pokorą oddał pośmiertny hołd tym cechom pisarstwa Szałamowa, które były mu najbliższe.

Dwie legendarne postaci XX wieku i ich nigdy dotąd niepublikowane listy. Niezwykła, obejmująca ponad 50 lat, korespondencja Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i Jerzego Giedroycia wreszcie w postaci książkowej. Pasjonująca opowieść o polskiej kulturze i współczesnej historii z dwiema wielkimi osobowościami na pierwszym planie i plejadą barwnych postaci drugoplanowych. Gustaw Herling-Grudziński i Jerzy Giedroyć, wybitny pisarz i znakomity wydawca. Wielkie osobowości, wpływowi intelektualiści, żołnierze, dyplomaci, politycy, krytycy, eseiści, bez których nie można zrozumieć polskiej historii w XX wieku. Ich korespondencja obejmuje lata 1944–1996. Listy były dla Herlinga-Grudzińskiego i Giedroycia ważnym rytuałem – pisali do siebie kilka razy w miesiącu, a gdy w ich życie wtargnęła technologia w postaci faksu, przekazywali sobie informacje kilkanaście razy, czasem w ciągu jednego dnia. Ta wymiana informacji i myśli stała się ważną częścią ich życia, poruszali nie tylko sprawy zawodowe, ale i prywatne, dzielili się radościami i kłopotami rodzinnymi, relacjonowali ciekawostki z życia towarzyskiego, omawiali bieżące wydarzenia, emocjonująco spierali się w kwestiach światopoglądowych. Gdy jeden w swych wywodach zapędzał się zbyt daleko, drugi hamował i studził zapał, świetnie się uzupełniali. Pisali do siebie dużo i szczerze. Korespondencja Herlinga-Grudzińskiego i Giedroycia dotyczy najważniejszych wydarzeń z historii świata, Europy, ale przede wszystkim Polski: październik 1956, marzec 1968, grudzień 1970, wybór papieża Polaka, rodzenie się Solidarności, stan wojenny, zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki, upadek komunizmu, wreszcie pierwsze lata transformacji ustrojowej, kiedy światopoglądowe różnice ostatecznie doprowadziły do zerwania wieloletniej i wydawało się niezniszczalnej przyjaźni. W jej dramatycznym zakończeniu możemy uczestniczyć niemal na żywo na kartach ostatnich listów, tak jak wcześniej śledzimy narodziny, kształtowanie się i zacieśnianie tej niezwykłej więzi. To także podróż dotycząca istotnych wydarzeń kulturalnych, jak budzące emocje obu autorów literackie Noble, łącznie z tym najważniejszym, dla Czesława Miłosza. Autorzy nie stronią od krytycznych uwag na temat swoich koleżanek i kolegów po piórze ani od towarzyskich opowiastek. Mowa jest o postaciach ze sceny politycznej i z kręgu kultury: Witold Gombrowicz, Zbigniew Herbert, Marek Hłasko, Jarosław Kaczyński, Aleksander Kwaśniewski, Adam Michnik, Sławomir Mrożek, Agnieszka Osiecka, Jerzy Turowicz, Lech Wałęsa i wiele, wiele innych… Korespondencja Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i Jerzego Giedroycia ukaże się w trzech wolumenach w ramach krytycznego wydania Dzieł zebranych Herlinga-Grudzińskiego pod redakcją Włodzimierza Boleckiego: - wolumen pierwszy obejmuje lata 1944–1966, - wolumen drugi obejmuje lata 1967–1975, - wolumen trzeci obejmuje lata 1976–1996.

Druga część słynnego Dziennika pisanego nocą – tym razem w wydaniu krytycznym w ramach Dzieł zebranych Gustawa Herlinga-Grudzińskiego Dziennik pisany nocą bez żadnej przesady i bez większego ryzyka może zostać nazwany dziełem życia Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. To niezwykłe przedsięwzięcie literackie, artystyczne i edytorskie. Drugi tom Dziennika… jest szczególny, a to dlatego, że zamieszczone w nim zapiski powstawały w okresie, kiedy w Polsce dokonywały się przewrót i transformacja ustrojowa. W 1991 roku Gustaw Herling-Grudziński gościł w kraju wraz z żoną i córką po raz pierwszy po 52 latach nieobecności. Odebrał wówczas tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Emocje — jak pisał — stępiły mu wówczas zmysł obserwacji, ale dzięki temu jego notatki z tego okresu mają charakter jeszcze bardziej osobisty. „Rozmawia się w dzienniku z sobą samym, ze światem, z innymi, z Bogiem (od różnic w nacisku zależą rozmaite dzienniki). I tworzy się często rozmówców, jak tworzy się w rozmowach z nimi samego siebie”.Gustaw Herling-Grudziński, Dziennik pisany nocą, 14 listopada 1985 Druga część Dziennika ukazuje się w wydaniu krytycznym jako tom ósmy Dzieł zebranych Gustawa Herlinga Grudzińskiego. Wydawnictwo Literackie oraz opracowujący wydanie krytyczne Instytut Badań Literackich PAN świętują w ten sposób setną rocznicę urodzin pisarza. Gustaw Herling-Grudziński (1919-2000) – pisarz, eseista, krytyk literacki, dziennikarz, żołnierz i działacz. Urodził się w spolonizowanej żydowskiej rodzinie. Podczas wojny był więźniem łagrów. Wstrząsającym wspomnieniem tamtych dni jest książka Inny Świat. Jako żołnierz walczył u boku gen. Andersa pod Monte Cassino, za co otrzymał Order Virtuti Militari. Większość swojego życia spędził na emigracji – w Anglii i we Włoszech. W 1998 roku uhonorowano go Orderem Orła Białego, a tuż przed śmiercią (w 2000 roku) odebrał w Krakowie doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Nowe wydanie z okazji Roku Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Jedno z najważniejszych świadectw więźnia łagru i zarazem jeden z najistotniejszych utworów w historii polskiej – i światowej – literatury XX wieku. Wstrząsająca wiwisekcja mechanizmów sowieckiego totalitaryzmu i obraz ludzkiej natury wystawionej na najcięższą z prób. Słowem: książka, którą – jak stwierdził Albert Camus – „powinno się wydawać i czytać we wszystkich krajach świata”. „Są to opowieści o niewyobrażalnym zdziczeniu i upodleniu ludzi, ale też – o heroicznym poszukiwaniu nadziei i wolności, miłości i przyjaźni, a więc uczuć, które obóz miał całkowicie zniszczyć.” – Włodzimierz Bolecki