Boni et mali milites romani. Relacje między żołnierzami wojsk rzymskich w okresie Wczesnego Cesarstwa

Czy Kazimierz Wielki był bigamistą? Czy Władysław Laskonogi został zabity przez dziewkę kuchenną? Czy Bolesław Chrobry zgwałcił ruską księżniczkę? Czy Przemysł II był żonobójcą? Na te i inne pytania dotyczące prywatnego życia Piastów odpowiada w swojej książce profesor Błażej Śliwiński, znany polski mediewista. Opierając się na autentycznych tekstach średniowiecznych kronik, przytaczając liczne plotki, ukazał przedstawicieli tej dynastii od nieznanej dotąd strony. Udowodnił, że w wiekach średnich nie tylko modlono się i wojowano, ale równie chętnie oddawano się wszelkim przyjemnościom. Błażej Śliwiński – profesor Uniwersytetu Gdańskiego, kierownik Zakładu Historii Średniowiecznej Polski i Nauk Pomocniczych Historii w Instytucie Historii. O...

Każdy z nas ponosi klęski. Doświadczanie goryczy porażki stanowi integralną część ludzkiej egzystencji i jest fundamentem konstruktywnych przemian indywidualnych jednostek, społeczeństw, jak również całych narodów. Jako ludzie uwrażliwieni kulturowo, poczuwamy się do niepowodzeń prywatnych, ekonomicznych, zawodowych, ambicjonalnych, rodzinnych, lecz także – państwowych. Jak mogły być pojmowane klęski militarne w starożytnym Rzymie doby pryncypatu? Jaka propaganda ideowa im towarzyszyła i jakie środki zaradcze stosowano, aby zrewidować opinie społeczne o fiasku polityki danego cesarza? Czy cieniom poległych z armii Krassusa i Warusa dane było zaznać spokoju, a utracone znaki legionowe zostały zwrócone Rzymowi? Tym właśnie oraz pokrewnym pytaniom poświęc...

"Raj dla U-bootów" - tak najczęściej dowódcy pierwszych niemieckich U-bootów, które dotarły do brzegów Ameryki, określali stan amerykańskiej obrony przeciwpodwodnej. Pierwszym dowódcą, który dotarł do tego "raju" był Reinhard Hardegen. Niedoszły lotnik, zrobił błyskawiczną karierę jako dowódca U-bootów. Został zapamiętany przede wszystkim z dwóch ostatnich, pełnych sukcesów patroli do brzegów amerykańskich, gdzie prowadził walkę w brawurowy sposób. Pierwsze wydanie wspomnień Hardegena ukazało się jeszcze w faszystowskich Niemczech, ale wyjątkowo mało jest w nich, jak na okres wojenny, propagandy nazistowskiej.

„Trudno być legendą. Wyglądać zawsze tak, jak ludzie sobie życzą, mieć ciągle trzydzieści lat, nigdy nie rozczarować publiczności. To bardzo dużo pracy. Nawet jeśli ktoś́ jest młody, to straszna praca”. W latach 1964 i 1966 Marlena Dietrich dwukrotnie odwiedziła Polskę. Ponadsześćdziesięcioletnia artystka wciąż robiła wrażenie sceniczną charyzmą, a ówcześni współpracownicy zapamiętali ją jako wymagającą, profesjonalną, do bólu dokładną. Nie wszędzie była jednak witana równie entuzjastycznie jak w Polsce – chociaż od zakończenia wojny minęły lata, wielu Niemców uważało ją za zdrajczynię ze względu na otwarty sprzeciw wobec nazizmu. Później wspominała: „Straciłam ojczyznę̨ i język. Nikt, kto tego nie przeżył, nie może wie...

Francuski mediewista Jacques Le Goff (1924–2014), jeden z najwybitniejszych i najbardziej znanych w świecie, w swoich dziełach badał średniowieczną mentalność i rozmaite dziedziny życia powszedniego, gospodarczego i religijnego (wydawnictwo Aletheia: Historia ciała w średniowieczu, Warszawa 2018; Narodziny czyśćca, Warszawa 2021). W niniejszej książce zawarł podsumowanie swoich podjętych jeszcze w młodości badań nad obecnością pieniędzy w życiu średniowiecznego społeczeństwa, nad ich znaczeniem dla gospodarki oraz ówczesnym statusem etycznym. Rekonstruuje właściwą wówczas dla chrześcijanina z punktu widzenia Kościoła postawę wobec pozyskiwania pieniądza drogą lichwy, działalności kupieckiej czy bankowej. Rozważa też ogólniejszą kwestię, czy ist...

Rewolucja husycka była wydarzeniem wieloznacznym, dzięki czemu stanowi ważny temat dla historyków, którzy się nim zajmują. Do dziś Jan Hus jest oceniany jako postać kontrowersyjna, a co za tym idzie – stale budząca zainteresowanie wielu naukowców. Tym samym wokół wspomnianej rewolucji narosło wiele fałszywych mitów, jak chociażby powszechne przekonanie o jej światowym zasięgu. Autor podjął się niełatwego zadania. Mianowicie, stara się obalić utrwalone stereotypy husytyzmu. Innymi słowy próbuje odkryć prawdy i nieprawdy o wspomnianym ruchu religijnym. Książka W poszukiwaniu lepszego świata, czyli prawdy i nieprawdy o husytyzmie to zbiór dziewiętnastu fascynujących artykułów pozwalających nam inaczej spojrzeć na omawiane zjawisko. Teksty dotyczą nie t...

Mojry, inaczej mówiąc Prządki, od starożytności patronują przemianom ludzkiego życia: jego początkowi, trwaniu i końcowi. Nic też dziwnego, że znalazły poczesne miejsce tak w literaturze jak i innych dziedzinach sztuki, pojawiały się przez wieki w różnych odmianach/wariantach, wprost lub pośrednio nawiązujących do ich postaci i ról. Nie tylko życie człowieka i jego twórczość, a nawet relacje międzyludzkie podlegają bowiem biegowi czasu, wyznaczanego przez zasadę rozwoju i zamierania, narodzin i śmierci. Zasada ta dotyczy także różnorakich procesów, form, okresów i tendencji artystycznych sztuki i kultury: literatury, muzyki, sztuk pięknych, filmu itp. Mojry. Początek, trwanie, koniec to kolejny tom przywołujący antyczne postaci jako swego rodzaju hasł...

Od czasu wygnania ostatniego króla (według tradycji w 509 roku p.n.e.) Republika Rzymska musiała walczyć o własne przetrwanie. W ciągu stuleci prawie nieprzerwanych wojen w armiach Rzymu doszło do przemian spowodowanych różnymi zagrożeniami. Stawiano im czoła ze zmiennym szczęściem, lecz ostatecznie republika zawsze wychodziła z tych prób zwycięsko. Wraz z przejściem od obrony własnych ziem do ekspansji terytorialnej, siły zbrojne Rzymu musiały również przystosować się do nowej sytuacji, czyli przedłużających się kampanii wojennych w różnych warunkach geograficznych i klimatycznych, nie mówiąc już o zmianach zachodzących w samej republice. Michael M. Sage prześledził rozwój armii republiki od momentu jej powstania (po uprzednim wskazaniu kontekstu, w ja...

Tłumaczenie: Tamara Łozińska

Prezentowany tom zawiera studium szeroko rozumianych postaw religijnych mieszkańców Nysy - jednego z ważniejszych ośrodków miejskich na późnośredniowiecznym Śląsku. Geneza i funkcjonowanie wszystkich instytucji kościelnych w mieście stanowi tu tło dla rozważań na temat relacji pomiędzy władzami samorządowymi i cechami a Kościołem, jak również indywidualnej aktywności fundacyjnej miejscowego mieszczaństwa i kleru.