Błoto

Lata 40. Amerykańska prowincja. Musimy się cofnąć tylko 80lat wstecz. Dla mnie to "tylko", chociaż znajdą się i tacy, którzy powiedzą "aż". A czemu o tym mówię? Bo Błoto to smutna opowieść o ludziach, którzy nie potrafili być ludzcy. I jakim wielkim problemem był rasizm i głupota, te kilkadziesiąt lat wstecz.

"Mówili, że widzimy w ciemnościach lepiej niż biali żołnierze, bo bardziej jesteśmy podobni do dzikich zwierząt."

Laura jest żoną plantatora, dla którego najważniejsza jest ziemia. Po ślubie przenoszą się na farmę, gdzie nie ma prądu i wody. Laura walczy z przytłaczającym brudem i błotem, które oblepia wszystko. Wychowuje córki i znosi kłótliwego i despotycznego teścia. Jednymi z ich wyrobników są Afroamerykanie, którzy w społeczności uważani są za coś gorszego. Przyniesie to wiele złych wydarzeń, które odbiją się na mieszkańcach.

Błoto to historia opowiedziana z kilku perspektyw. Nie mamy wyszczególnionego głównego bohatera, przez co opowieść jest niezwykle barwna. Tytułowe błoto wsiąka w postacie, które stają się realne. Historia jest opowiedziana w spokojny i wyważony sposób, dzięki temu jest niezwykle prawdziwa i przygnębiająca.

"Mówi się, że uczciwa praca nie hańbi, ale pot, który wyciska z ludzi, wcale nie pachnie różami."

Autorka wykreowała znakomicie postać starego teścia, który podczas czytania budził skrajne emocje. Z jego osoby wydzierało autentyczne zło, starcza złośliwość i niechęć do ludzi.

Najbardziej kibicowałam Laurze, która zmuszona została do życia w prymitywnych warunkach, przeprowadzki z miasta i do opieki nad teściem. Mimo tych trudności, chyba jako jedyna zachowuje jako taki rozsądek.

"Czasami wyrządzanie zła jest konieczne. Czasami jest to jedyny sposób, żeby przywrócić dobro."

Jest to książka o rasizmie, o tej skrajnej jej formie. Jeśli czytaliście Służące, to i Błoto przypadnie wam do gustu. Ja jestem pod wielkim wrażeniem przygnębiajacego klimatu powieści, realizmu i tego uczucia niemocy, towarzyszacego mi podczas czytania, wobec krzywdy wyrządzanej ze względu na kolor skóry.

Kilka miesięcy temu popularna platforma na literkę „N” mocno reklamowała film „Mudbound”. Akcja filmu przenosi nas na południe Stanów Zjednoczonych, tuż po zakończeniu II Wojny Światowej. Rodzina McAllanów przenosi się ze spokojnego Memphis na południe Stanów. Na miejscu musi zestawić chęć rolniczego sukcesu z bezwzględną hierarchią społeczną, ciężkimi warunkami klimatycznymi i surowym krajobrazem. Jak się okazało film ten jest ekranizacją powieści „Błoto” Hillary Jordan.

Tytułowe „Błoto” pojawia się już na samym początku i książki, i filmu. Jest wszechobecne. Oblewa uprawy i pola, uniemożliwia kontakt z cywilizacją, oblepia umysły i serca bohaterów. Rodzina McAllanów pokłada duże nadzieje w nowej, choć trudnej, rzeczywistości. Hap i Florence Jackson, czarnoskórzy sąsiedzi McAllanów borykając się z rasistowską codziennością, muszą stawić czoła trudnej przyszłości. To jasny podział, fragmentacja rzeczywistości. Błoto, którego nie sposób się pozbyć, które nawet jak zaschnie to ciągle jest obecne. To błoto, które wysysa z ziemi życiodajne soki, a z ludzi chęć do życia i działania.

Umiejscowienie powieści, w tej a nie innej lokalizacji nie pozostaje bez znaczenia. Obszar Delty Memphis od zawsze uważany jest za najbardziej rasistowski obszar Stanów Zjednoczonych. Pewnie dlatego za najbliższych sąsiadów dla nowoprzybyłych Laury i Henry’ego McAllanów postawiono czarnoskórych Jacksonów. To ten czas w historii kiedy czarnoskórzy muszą wchodzić innymi drzwiami do sklepu, nie mogą zajmować miejsca w szoferce pickupa, a znajomość z nimi jest niedopuszczalna. Mają służyć. Światłem w tunelu są Jamie (brat Henry’ego) i Ronsel (syn Jacksonów), którzy na wojnie poznali świat bez podziału na białych i czarnych, gdzie wszyscy są sobie równi i ramię w ramię stają przeciwko wrogowi.

Trudno mi ocenić jednoznacznie tę książkę. Przed oczami mam ciągle obraz filmu, który nie do końca mnie do siebie przekonał. Podczas lektury przewijały się co chwilę klatki z filmu. W powieści dużo jest symboliki. Ojciec Henry’ego to człowiek starej daty, jasno stawiający granice między czarnymi a białymi, wyznający sztywne tradycje i lubujący się w teoriach i obrzędach Ku Klux Klanu. Henry to przywiązany do ziemi, działający według schematów, choć młody to stary duchem człowiek. Jego żona Laura, choć twardo stoi za mężem, ma swoje zdanie i pragnienia, które nieśmiało próbuje przemycić do codziennego życia. Florence Jackson przeświadczona, że jej rolą życia jest służenie białym, mocno oddana rodzinie. I wreszcie Jamie i Ronsel, młodzi bohaterowie wojenni próbujący zmienić dotychczasowy biegi wydarzeń.

„Chociaż kolorowi pod wieloma względami różnią się od nas, są też naszymi braćmi. Co prawda młodszymi, niezdyscyplinowanymi i ulegającymi żądzom i popędom, ale cechuje ich również życzliwość, pokora wobec Boga i pewien tragizm.”

Trzeba przyznać, że „Błoto” dotyka ważnej tematyki segregacji rasowej. To bolesna opowieść o sile przetrwania i konfrontacji z trudną rzeczywistością. To ludzie uwikłani w stereotypy, tu nie ma nadziei i odkupienia. To powieść szczegółowo dopracowana i przemyślana, gdzie mocno wyczuwalna jest ewolucja bohaterów. Ciekawa jak na debiut. Lekko trudna w odbiorze. Inna. Zaskakująca. Warto.

Do sięgnięcia po „Błoto” Hillary Jordan skłonił mnie nie tyle sam opis, co opinie innych czytelników, którzy wspominali o: przemyślanej historii, walce o przetrwanie, brutalności, rasizmie czy dramacie. Zapowiadała się ciężka lektura, ale warta uwagi. Chciałam zrozumieć, skąd tak wysokie oceny. Skąd ta wyjątkowość, o której tak wielu pisało. I jakie przesłanie niesie minimalistyczna okładka książki, która nie wydaje się być przypadkowa.

Akcja toczy się w 1946 roku, kiedy to Henry McAllen wraz z żoną Laurą, córkami i ojcem przenosi się z Memphis na farmę w Delcie Missisipi. Henry prowadzi plantację, natomiast Laura zajmuje się dziewczynkami, teściem i czynnościami związanymi z domem. Brzmi dobrze, ale wcale tak nie jest. Od początku los rzuca im pod nogi wiele kłód. W tej historii jest jeszcze brat Henry’ego – Jamie, oraz syn czarnoskórych dzierżawców – Ronsel. Obydwaj na froncie, ale tylko do czasu. Czy biali i czarni mogą żyć obok siebie? A jeśli znajdzie się ktoś, komu się to nie spodoba?

„Kiedy padało – a padało często – podwórko przemieniało się w kociołek z gęstą zupą gumbo, dom zaś unosił się na jego środku jak rozmoczony krakers. Gdy nadchodziły ulewy, rzeka wylewała i zatapiała mostek, jedyną drogę dojazdową. Po drugiej stronie mostu leżał świat, w którym znano żarówki, brukowane drogi i białe niepoplamione koszule. Gdy rzeka wylewała, ten świat był dla nas stracony, a my byliśmy straceni dla niego”

„Błoto” to opowieść naładowana emocjami, niesprawiedliwością, ale i odrobiną nadziei. Już od pierwszych stron wciąga, co jednocześnie jest dobrym jak i złym zabiegiem. Dlaczego? Gdyby nie mocny wstęp, zapewne nie byłabym tak ciekawa całej reszty, ale z drugiej strony zdradzał naprawdę wiele. Tak czy siak, Hillary Jordan zadebiutowała książką godną uwagi, do której postaram się Was przekonać.

Najważniejszą kwestią, którą zdecydowała się podjąć autorka jest segregacja rasowa. Niestety jest ona obecna również dzisiaj, niemniej w XX wieku, na farmie w Delcie Missisipi sprawa miała się zgoła odmiennie. Czarnoskórzy musieli uważać na to, co robią, co mówią… na wszystko. Ich życie usłane było ogromem trudności. Biali nie potrafili zrozumieć, iż kolor skóry to tylko kolor, nic więcej. Na szczęście byli też tacy, którzy nie mieli oporów, by z nimi rozmawiać, a nawet zwracać się z szacunkiem. Ale czy to naprawdę mogło obyć się bez echa?

Historia przedstawiona jest z perspektywy 7-miu bohaterów, co pozwala wniknąć w ich głowy, poznać ich system wartości, myśli, a także uczucia i obawy. Są to postacie zbudowane bardzo solidnie, dzięki czemu stały się mi bliskie. Nie wszystkie, ale część tak. Ich historie często wzbudzały we mnie skrajne emocje, ale to dobrze… przeżywałam książkę i wyciągałam własne wnioski. Nie wyobrażam sobie żyć w tamtych czasach i na tej konkretnej farmie. Życie, które tam się toczyło, było piekłem… nie tylko dla czarnoskórych.

Poza samą historią, warto też zwrócić uwagę na świat, który został wykreowany. Opis farmy, zwyczajów, codzienności… nie było tego zbyt wiele, ale naprawdę czułam, jakbym tam była! Nie wiem, jak autorka tego dokonała, ponieważ rzadko jestem w stanie tak mocno poczuć klimat lektury, ale moja wyobraźnia pracowała na wysokich obrotach. I choć farma nie zawierała w sobie zbyt wielu elementów, dla mnie była miejscem szalenie żywym, ale i niebezpiecznym. Mam wrażenie, że jeszcze długo będę o niej pamiętać i wracać do niej myślami.

„Błoto” to według mnie ambitna pozycja, która prawi o segregacji rasowej, ale i życiu w ciężkich warunkach – bez bieżącej wody, światła czy stałego dostępu do cywilizacji. Powinien przeczytać ją każdy i powinien to zrobić w skupieniu. Książka niesie również bezcenne przesłanie, który każdy powinien poznać we własnym zakresie. Poznać, zrozumieć, ale przede wszystkim zapamiętać.

Czy jest ktoś kto jeszcze nie słyszał o debiucie literackim Hillary Jordan? Proponuję to zmienić. Ja jestem zachwycona. A dlaczego?

Ameryka, Missisipi, tuż po II Wojnie Światowej. Na polach rośnie bawełna, biali panowie bacznie obserwują kolorowych dzierżawców, podziały społeczne są ciągle żywe, segregacja rasowa wciąż ma miejsce. Hillary Jordan przybliżyła atmosferę południowych stanów Ameryki połowy XX wieku, ale też stworzyła bohaterów idealnie wpisujących się w ówczesne realia.

Henry, mąż Laury, jest człowiekiem ogarniętym pragnieniem posiadania własnej farmy. Po kilku przeciwnościach losu staje się właścicielem farmy w Delcie Missisipi. Farmy, która jest zdala od miasta, bez bieżącej wody i prądu. Wyobrażenie Laury o życiu na wsi pryska więc jak bańka mydlana. Laura pokornie znosi trudy życia na farmie, jednak to wszystko sprawia, że jej stosunek do męża zmienia się diametralnie. Do tego wszystkiego Laura musi znosić apodyktycznego teścia, którego wprost nienawidzi. Jednym z dzierżawców pola na farmie Henry’ego jest czarnoskóry Hap Jackson. Razem z żoną Florence ciężko pracują, aby ich zbiory przyniosły założone korzyści. Pewnego dnia do Ameryki powraca Jamie, młodszy brat Henry’ego, pilot podczas II wojny światowej. W tym samym czasie w mieście pojawia się Ronsel, syn Jacksonów który również służył w wojsku, jako Czarna Pantera.

„Błoto” to opowieść snuta przez każdego z tych bohaterów. Te same wydarzenia, te same problemy, lecz różne perspektywy. Hillary Jordan genialnie wchodzi w buty każdej postaci, wciela się w nią, mówi jej językiem, przeżywa jej emocje.

"Ludzie garnęli się do niego, nie umieli inaczej, ciągnęli do niego jak muchy do miodu. Taka mucha nie widzi, że może się wlepić w ten miód na amen i już nigdzie dalej nie pofrunie, ona czuje tylko ten słodki zapach i chce go popróbować, bo zda się jej, że to coś dobrego. A jak taką muchę próbujesz odgonić, to będzie ci brzęczeć i brzęczeć, jakbyś jej krzywdę najgorszą robiła. Wiele zła na tym świecie zdaje się słodkie jak miód."

Jamie i Ronsel wracają ze świata pełnego okrucieństwa i nieludzkich zachowań, ale wracają też ze świata bez podziału na białych i czarnych. Segregacja rasowa popierana przez mieszkańców Missisipi wystawia na ciężką próbę przyjaźń tych dwóch młodych ludzi. Ludzi, którzy mają takie same, traumatyczne doświadczenia, a przez to łakną swojego towarzystwa. Jak potoczą się ich losy i jak lokalna społeczność zareaguje, o tym musicie przekonać się sami.

„Błoto” to bardzo mądra, a przez to bardzo ważna historia. Jeśli lubicie klimat Ameryki połowy poprzedniego stulecia, to książka Hillary Jordan bardzo Wam się spodoba.

Oby więcej takich debiutów!

Do książki dołączony jest wywiad z Hillary Jordan, w którym dowiadujemy się, co zainspirowało autorkę do napisania powieści.

Historia, którą opowiedziała Hillary Jordan mogła być historią o spełnianiu marzeń, przełamywaniu barier i stereotypów, o sile przyjaźni i miłości. Mogła. Jednak "Błoto" jest przede wszystkim przestrogą przed okrucieństwem i niesprawiedliwością oraz nauką, że w pojedynkę nie da się przezwyciężyć zła, a samotna walka może okazać się zgubna. Naprawdę polecam.

Delta Missisipi. To właśnie tutaj przeprowadził się Henry McAllen wraz z żoną Laurą, córkami oraz swoim ojcem. Mężczyzna postanowił wziąć się za uprawę bawełny na tej kompletnie zrujnowanej farmie. Dom jest w opłakanym stanie, praktycznie cały się rozlatuje. Nie ma w nim bieżącej wody ani prądu. Warunki do życia są naprawdę ekstremalne co jest szokiem dla Laury, która wychowywała się w naprawdę dobrych warunkach. Dodatkowym utrudnieniem jest dla niej bezduszny i konfliktowy teść.

Jest jeszcze rodzina czarnoskórych Jacksonów, która dzierżawi farmę, a od których Henry oczekuje pomocy.

Wkrótce z frontu powracają Ronsel, który jest synem Jacksonów i Jamie, brat Henryego. Podobne przeżycia sprawiły, że tę dwójkę połączyła zakazana przyjaźń. Niemile widziana jest taka relacja w czasach podziału rasowego.

Jestem pod wielkim wrażeniem debiutu Hillary Jordan. „Błoto” całkowicie mną poruszyło i totalnie mnie wzruszyło. To książka, która porusza niezwykle istotny i wzbudzający kontrowersje temat. Nie znam słów, które mogłyby w pełni oddać jej subtelne piękno.

Pomysł na fabułę nie był jakoś niesamowicie oryginalny, a jednak treść niesamowicie wciąga oraz absorbuje czytelnika. Temat segregacji rasowej jest motywem dość popularnym. Czytałam już sporo książek, które o nim rozprawiały, jednak nie wszystkie były w stanie mną wstrząsnąć czy obudzić we mnie skrajne emocje. Hillary Jordan udało się to zrobić. Jej opowieść trafia w czytelnika. Tym bardziej, że napisana jest w tak przyjemnym i lekkim piórem. Sama historia, jak i również bohaterowie zapadają w pamięć na długo.

Jeżeli szukacie lektury, która zostanie z Wami jeszcze długo po jej przeczytaniu, to jest nią właśnie „Błoto”. Ja potrzebowałam jakiegoś czasu, żeby zebrać po niej myśli.