Bandera. Faszyzm, ludobójstwo, kult. Życie i mit ukraińskiego nacjonalisty

Była to najbardziej radykalna rewolucja w dziejach ludzkości. W ciągu zaledwie kilku lat unicestwiła jedną czwartą ludności Kambodży – zwanej wówczas Demokratyczną Kampuczą – i wprowadziła w życie idee, które były zbyt skrajne dla wszystkich wcześniejszych reżimów. Celem Czerwonych Khmerów stała się likwidacja wszelkich przejawów indywidualności, zaprzeczenie wszystkiego, co ludzkie. Realizacji utopijnego celu służyła nie tylko hekatomba ofiar, ale również – a może przede wszystkim – wprost niewyobrażalne okrucieństwo, które zmieniło w koszmar zarówno życie, jak i śmierć mieszkańców Demokratycznej Kampuczy. Szaleństwo, w jakim pogrążyła się Kambodża, było dziełem jednego człowieka, występującego pod pseudonimem Pol Pot, przywódcy Czerwonych Khmerów, nauczyciela, a niegdyś studenta jednej z paryskich uczelni. Dlaczego rewolucja Czerwonych Khmerów posunęła się do niepojętej skrajności? Dlaczego tak wielu kambodżańskich intelektualistów zaangażowało się ślepo w ruch, który okazał się tak upiorny? Dlaczego wreszcie wielu dawnych działaczy Czerwonych Khmerów, wykształconych, myślących ludzi, w tym wielu takich, których krewnych zgładzono pod rządami Pol Pota, wciąż utrzymuje, że był on wielkim patriotą, a jego zasługi usprawiedliwiają winy? W swojej fascynującej książce Pol Pot. Pola śmierci Philip Short próbuje odpowiedzieć na te wszystkie pytania.

Zgodnie z sugestią zawartą w tytule, autor biografii skupia się na cierpieniach Chińczyków pod rządami Mao. Wielu polemistów twierdzi, że w ciągu dwudziestu siedmiu lat jego władzy zdarzyło się wiele dobrego: warunki życia milionów ludzi uległy pewnej poprawie, zyskali prawo do edukacji i dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej; przeciętna długość życia wzrosła z czterdziestu do przeszło sześćdziesięciu lat. Jednak cena była przerażająco wysoka. Na ołtarzu rewolucji złożono prawdopodobnie przeszło pięćdziesiąt milionów ofiar. Większość zmarła z głodu, innych zamordowano. Trzeba jeszcze wiele pracy, żeby ujawnić ogrom tej tragedii. W przyszłości historycy i inni badacze będą mieć łatwiejszy dostęp do archiwów, ale dopóki w Chinach będą rządzić komuniści, wiele dokumentów pozostanie w rejestrach zastrzeżonych. Przez wiele lat zachodni historycy musieli studiować historię Chin z zewnętrznej perspektywy. Dostęp do źródeł chińskich, nie licząc tych oficjalnych, był bardzo ograniczony. W rezultacie, książki, jakie pisano o Chinach w latach pięćdziesiątych, sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, były uderzająco bezkrytyczne. Podczas gdy Stalin znalazł się w ogniu krytyki, o chińskim dyktatorze pisano z szacunkiem, a nawet z podziwem. Dziś Chiny Mao Zedonga są jaskrawym przykładem tego, jak totalitarne reżimy fałszują historię, nazywając głód dobrobytem. Torbjorn Farovik – norweski historyk i pisarz. Przez wiele lat był dziennikarzem. Wyspecjalizowany w tematyce dalekowschodniej, wieloletni zagraniczny korespondent norweskiej agencji informacyjnej NTB, telewizji NRK i dziennika „Arbeiderbladet”.

W historii Związku Radzieckiego nie ma okresu równie pasjonującego jak ten, który nastąpił bezpośrednio po śmierci Stalina, i mało jest spraw równie tajemniczych, jak śmierć Ławrientija Berii, odsuniętego od władzy wskutek spisku Chruszczowa, Malenkowa i Mołotowa i straconego w 1953 r. Odpowiedzialny za cierpienia i śmierć niezliczonych ofiar sowieckiego komunizmu, także Polaków, w szczególności zaś za śmierć polskich oficerów w Katyniu, Beria w pełni zasłużył na miano największego stalinowskiego zbrodniarza, sadystycznego kata, diabolicznej bestii niezmierzonych osobistych ambicjach. Jednak upadek Związku Sowieckiego i otwarcie archiwów niespodziewanie ukazało jeszcze jeden, paradoksalny wymiar jego wizerunku. Po śmierci Stalina, Beria snuł szeroko zakrojone plany głębokich ustrojowych reform, plany które bez wątpienia stały się bezpośrednią przyczyną jego upadku. W swojej monumentalnej biografii Berii, francuska sowietolożka Françoise Thom przedstawia pełną sprzeczności i paradoksów postać człowieka, którego Stalin uważał za sowiecki odpowiednik Heinricha Himmlera. „Thom stworzyła monumentalne dzieło, opisujące losy jednego człowieka i całą historię komunizmu”. – „Le Figaro” Françoise Thom jest francuską historyczką i wybitną sowietolożką, wykłada historię nowożytną na Sorbonie. Autorka książek, poświęconych historii Związku Sowieckiego, m.in. Le Moment Gorbatchev, Les Fins du communisme oraz opracowania wspomnień syna Berii Beria, mon père: au cœur du pouvoir stalinien.

Czym jest świadomość? Jak wyewoluowała? Czym jest doświadczenie zmysłowe? Wielu współczesnych myślicieli powiela błędne przekonania naszych przodków sądząc, że odpowiedzi na te pytania są tajemnicą, której odkrycie nie jest ludziom pisane. Jednak dzięki przenikliwości Daniela C. Dennetta możemy się przekonać, że nawet najgłębsze zakątki naszego umysłu nie muszą pozostawać zagadką. Autor wykorzystuje swoją zdumiewającą wiedzę z zakresu filozofii, psychologii, neurobiologii i sztucznej inteligencji, przedstawia Teorię Wielokrotnych Szkiców, która skrupulatnie wyjaśnia działanie świadomości i znakomicie tłumaczy dlaczego mózg czasem płata nam figle. W błyskotliwy i dowcipny sposób pokazuje, że umysł jest całkowicie zakorzeniony w mózgu, a do swojego zagadkowego dotychczas funkcjonowania nie potrzebuje już żadnej tajemnicy. Niezwykła… wyjątkowo absorbująca i dowcipna. - „Independent” Rewolucyjna… jedna z najbardziej mentalnie zwinnych, intelektualnie pomysłowych książek jakie masz szansę przeczytać. - „Guardian” Dzieło Dennetta jest niebywałym olśnieniem, najlepszym jaki znam przykładem książki naukowej skierowanej zarówno do ekspertów jak i do szerokiej publiczności. - „The New York Times Book Review” Daniel C. Dennett – amerykański filozof i kognitywista, kierujacy Center for Cognitive Studies na Tufts University. Specjalizuje się przede wszystkim w filozofii umysłu, sztucznej inteligencji oraz teorii ewolucji. Jest autorem kilkuset artykułów naukowych oraz kilkunastu książek, m.in Dźwignie wyobraźni i inne narzędzia do myślenia (CCPress 2015), Filozofia dowcipu. Humor jako siła napędowa umysłu (CCPress 2015, współautor), Od bakterii do Bacha. O ewolucji umysłów (CCPress 2017).

Album dwóch znakomitych europejskich twórców komiksowych – Enkiego Bilala i Pierra Christina, będący zapisem nastrojów panujących we Francji w latach 70. XX wieku. Składa się z trzech luźno powiązanych fabularnie części, których tematem są społeczno-polityczne realia ówczesnego świata. Bohaterem pojawiającym się we wszystkich opowieściach jest tajemniczy młodzieniec – Białowłosy, niemy świadek nadprzyrodzonych wydarzeń. Zawsze staje po stronie prostych ludzi, by chronić ich przed bezdusznością aparatu państwowo-biurokratycznego. Legendy naszych czasów to historie utrzymane w konwencji political fiction, ocierające się o fantastykę i utopię. Stanowią dziś jedno z najważniejszych dokonań artystycznych w XX-wiecznej sztuce komiksowej. Rysownikiem cyklu jest Enki Bilal – twórca komiksowy, scenarzysta, reżyser filmowy, mistrz „poważnej kreski”. Do najbardziej znanych komiksów, które stworzył, należą: Julia & Roem, Animal`z, Kolor powietrza, Tetralogia potwora oraz Trylogia Nikopola. Scenariusz napisał utalentowany Pierre Christin, autor znanego polskim czytelnikom tomu Fins de siècle: Falangi Czarnego Porządku. Polowanie.

George Musser, jako fizyk i popularyzator nauki, doskonale zdaje sobie sprawę z tego, jak istotne dla współczesnego opisu świata jest zjawisko nielokalności, określone niegdyś przez zafascynowanego nim Einsteina jako „upiorne działanie na odległość”. Jest ono dziś ważnym aspektem fizyki kwantowej i nie da się opisywać świata bez wzięcia go pod uwagę. Nielokalność uwikłana jest w znane eksperymentalnie zjawiska, takie jak splątanie czy kwantowa teleportacja – które przez lata były tylko ciekawostkami, a dziś powoli „trafiają pod strzechy” za sprawą choćby szyfrowania kwantowego. Z drugiej strony problem lokalności zmusza nas do przemyślenia na nowo w jakim świecie żyjemy i odrzucenia narzucających się intuicyjnie wyobrażeń o Wszechświecie. Musser zręcznie nawiguje między tymi zagadnieniami, wprowadzając nas w jeden z najdziwniejszych aspektów rzeczywistości znanych nauce. „Dzięki inteligentnym metaforom i sarkastycznemu poczuciu humoru, Musser jest idealnym przewodnikiem podczas tej szalonej podróży prowadzącej poprzez tunele czasoprzestrzenne i wyłaniające się wymiary ku najnowszym osiągnięciom fizyki”. – Max Tegmark, fizyk i autor książki Nasz matematyczny Wszechświat „Ważna książka, która dogłębnie omawia współczesny postęp w rozumieniu natury przestrzeni, czasu i Wszechświata”. – „The Wall Street Journal” George Musser – dziennikarz publikujący m.in. w „Scientific American”, autor Teorii strun dla idiotów. W 2011 roku otrzymał nagrodę Amerykańskiego Instytutu Fizyki dla dziennikarzy naukowych, w latach 2014-2015 brał udział w organizowanym przez MIT programie dla dziennikarzy Knight Science Journalism.

Zbiorcze wydanie jednego z najbardziej intrygujących współczesnych komiksów. Trylogia Nikopola to futurystyczna wizja Europy po wojnach atomowych. W rozgrywkę między dyktatorem państwa-miasta Paryża a bogami z kosmosu wplątuje się zwykły człowiek, który doprowadza do prawdziwej rewolucji społecznej... Enki Bilal urodził się w Jugosławii 1951 roku. Doświadczenia związane z dorastaniem w Belgradzie pod rządami komunistów w istotny sposób wpłynęły zarówno na graficzną tonację, jak i polityczną tematykę jego dzieł, tworzonych początkowo we współpracy z innymi artystami (zwłaszcza Pierre’em Christinem), a później samodzielnie. W Polsce znane są również inne jego albumy: Animal`z, Julia & Roem, Kolor powietrza, Fins de siecle: Falangi Czarnego Porządku, Polowanie, Legendy naszych czasów oraz Bug.

Tyran, psychopata, wykonawca „programu” ideologii rasowej czy charyzmatyczny wódz? Każde pokolenie kreśli inny wizerunek Hitlera, na nowo stawiając pytania o współodpowiedzialność Niemców za jego reżim. Peter Longerich, renomowany historyk nazizmu, w swojej nowej, obszernej biografii ukazuje nam dyktatora osobiście ingerującego w rozmaite sfery polityki – znacznie intensywniej i aktywniej, niż dotychczas sądzono. Mamy tu nowe spojrzenie na rządy Hitlera i jego rolę w dziejach narodowego socjalizmu. Niniejsza biografia stawia osobę Hitlera i jego poczynania w centrum dziejów narodowego socjalizmu. Polityka zagraniczna, operacje militarne, terror i masowe morderstwa, stosunek do Kościołów, sprawy kulturalne, a także codzienne życie Niemców – w każdej z tych dziedzin kierownicza aktywność Hitlera sięgała bardzo szczegółowych kwestii. Systematycznie rozbijał on te struktury władzy, które stały mu na drodze, zamiast nich tworząc wodzowską dyktaturę – aż osiągnął władzę tak ogromną, że nie był już zdany na aprobatę społeczeństwa. Peter Longerich pokazuje nam, że za prawdziwe, wewnętrzne spoiwo Trzeciej Rzeszy można uznać dopiero współdziałanie tych sił, które poruszały Hitlerem, z tymi, które on sam wprawił w ruch. „Peter Longerich to jeden z najlepszych znawców Trzeciej Rzeszy i Holokaustu”. – „Frankfurter Allgemeine Zeitung” Peter Longerich (ur. 1955) – profesor historii nowożytnej w college’u Royal Holloway, na Uniwersytecie Londyńskim, oraz założyciel tamtejszego Ośrodka Badań nad Holokaustem (Holocaust Research Centre). Ukończył Uniwersytet w Monachium, pracował w monachijskim Instytucie Historii Współczesnej (Institut für Zeitgeschichte), Instytucie Fritza Bauera we Frankfurcie nad Menem oraz w Centrum Studiów nad Holokaustem Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie (The Center or Advanced Holocaust Studies Holocaust Memorial Museum). Od roku 2013 pracuje na Uniwersytecie Bundeswehry w Monachium. Cieszy się międzynarodową renomą jako wybitny znawca narodowego socjalizmu. Jest autorem licznych książek, m.in. monumentalnych biografii Heinricha Himmlera („Himmler. Buchalter śmierci”) i Josepha Goebbelsa („Goebbels. Apostoł diabła”).

Pod koniec II wojny światowej ogromne obszary Europy Wschodniej znalazły się pod kontrolą Związku Sowieckiego. W ciągu zaledwie kilku lat Stalinowi udało się tam stworzyć podporządkowane sobie komunistyczne reżimy. Jak doszło do tej podstępnej politycznej operacji na gigantyczną skalę? Jak udało się podporządkować komunistom wszystkie obszary życia – od polityki, przez kulturę, gospodarkę i media aż po życie religijne wolnych dotąd społeczeństw? W jaki sposób walczono z opozycją? Jak powstały wszechmocne służby bezpieczeństwa? W jaki sposób zmieniło się codzienne życie ludzi żyjących pod rządami komunistów? Do jak trudnych wyborów byli zmuszani? Laureatka Nagrody Pulitzera stworzyła nie tylko niezwykłą panoramę i wciągającą opowieść o narodzinach świata za żelazną kurtyną, ale również o tym, jak krucha jest wolność i jak łatwo ją utracić.

W grudniu 1989 roku świat obiegły zdjęcia z egzekucji dyktatora Nicolae Ceauseșcu. Zanim obaliła go krwawa rewolucja, przez ponad dwadzieścia lat rządził Rumunią, otaczany kuriozalnym kultem jednostki na wzór Stalina i komunistycznych przywódców krajów Dalekiego Wschodu. Reżim owładniętego manią wielkości Conducatora, pragnącego stosować w środku Europy wzorce zaczerpnięte z północnokoreańskiego komunizmu, uczynił z Rumunii prawdziwe piekło na ziemi. Rumunia Ceausescu stała się krajem powszechnej nędzy, a osławiona tajna policja Securitate – symbolem krwawego terroru nawet dla socjalistycznych sąsiadów. Biografia Ceauseșcu autorstwa Thomasa Kunzego jest powszechnie uznawana – również w Rumunii – za pozycję klasyczną. Dwadzieścia lat po obaleniu Nicolae Ceauseșcu ukazało się najnowsze, trzecie wydanie książki. Thomas Kunze pokazał, w jaki sposób półanalfabeta po czterech klasach podstawówki zdobył wielką władzę i uwierzył, że jest bogiem.– „Adevarul”, Bukareszt Thomas Kunze – niemiecki historyk, absolwent uniwersytetów w Lipsku i Jenie. Wykładał m.in. na Uniwersytecie Owidiusza w Konstancy. Od 2002 r. związany z Fundacją im. Konrada Adenauera. Autor licznych publikacji historycznych o Niemczech, krajach Europy Wschodniej oraz Rosji.

Lenin wymyka się schematom, którym podlegali wszyscy późniejsi dyktatorzy. Nie działał wyłącznie za pomocą terroru. Pod wieloma względami był fenomenem politycznym, demagogiem, szafującym obietnicami bez pokrycia, kłamstwami i wyznającym prostą zasadę, że cel uświęca środki. Nie był sadystą, szaleńcem ani nawet fanatykiem. Przedkładał taktykę nad doktrynalną czystość i potrafił diametralnie zmieniać zdanie, gdy było to opłacalne. W kontaktach osobistych uprzejmy dżentelmen z wyższej klasy średniej, nigdy nie zakładał mundurów ani nie pytał o szczegóły śmierci ofiar, które miały dla niego jedynie wymiar liczbowy. Stworzył system oparty na idei, że terror jest usprawiedliwiony wyższymi racjami, który został następnie udoskonalony przez Stalina. Pragnął władzy i pragnął zmienić świat. Osiągnął jedno i drugie. Bolszewicki przewrót 1917 roku postawił świat na głowie, a jeszcze sto lat później Rosja i wiele innych krajów pozostaje pod przemożnym wpływem komunizmu. Biografia Lenina autorstwa Victora Sebestyena to nie tylko wnikliwe studium dyktatury. To także – a może przede wszystkim – głęboki, intymny portret człowieka odpowiedzialnego za największy horror ludzkości. Victor Sebestyen to brytyjski dziennikarz pochodzenia węgierskiego. Pracował m.in. dla „London Evening Standard”, „The Times”, „Daily Mail” i „Newsweeka”. Jako zagraniczny korespondent opisywał upadek komunizmu i wojnę w Jugosławii. Jest autorem książki poświęconej węgierskiemu powstaniu 1956 r. i upadkowi sowieckiego imperium w 1989 r.

W Kodzie kreatywności Marcus du Sautoy bada naturę kreatywności, a także dostarcza niezbędnego przewodnika po algorytmach oraz rządzących nimi matematycznych regułach. Zadaje pytanie o to, jaka część naszej emocjonalnej reakcji na sztukę jest efektem oddziaływania struktury i regularności na nasze mózgi, oraz co właściwie oznacza kreatywność w matematyce, sztukach plastycznych, języku i muzyce. „Du Sautoy jest nauczycielem, który objaśnia nie tylko dokonania programistów i twórców, ale także matematykę chaosu leżącą u podstaw sztuki i naszej emocjonalnej reakcji na nią” – Hans Ulrich Obrist – szwajcarski historyk i krytyk sztuki. „Książka fascynująca... Jeżeli doświadczenia, nadzieje, marzenia, wizje, żądze, miłości i odrazy kształtujące ludzką wyobraźnię nie są niczym więcej niż »kodem»«, to wcześniej lub później maszyna go złamie. Co więcej, du Sautoy prezentuje eklektyczny wybór świadectw dowodzących, że to dzieje się już teraz” – „The Times”.