Prymasostwo polskie.

W przestrzeni publicznej coraz wyraźniej słychać głosy diagnozujące pęknięcie Polski na dwie części: odłam liberalny i konserwatywny. Wygląda na to, że nadal aktualne pozostaje pytanie zadane w wierszu przez Juliusza Słowackiego: Szli krzycząc „Polska! Polska” (…) Wtem Bóg z mojżeszowego pokazał się krzaka Spojrzał na te krzyczące i zapytał: „Jaka?”. (J. Słowacki, Szli krzycząc: „Polska! Polska!”, (w:) Przypowieści i epigramaty, XXXV, w. 1-6) Powyższa indagacja poety stała się jednym z ważniejszych przyczynków do podjęcia badań opisanych w pracy. Autorka wyszła z założenia, że odpowiedzi na pytanie Słowackiego warto poszukiwać także w dyskursie prasy katolickiej, a więc w środkach przekazu kształtujących światopogląd pokaźnej cz�...

Przez wielu uznana za najlepszą książkę o Tolkienie, ta nagrodzona biografia skupia się na wojennych doświadczeniach J.R.R. Tolkiena oraz ich wpływie na jego życie i powstanie Hobbita oraz Władcy Pierścieni. Książka Tolkien i pierwsza wojna światowa szczegółowo opowiada o tym, jak Tolkien w czasach swej młodości zaczął tworzyć Śródziemie, kiedy to otaczający go świat zmierzał ku katastrofie. Biografia ta ukazuje grozę i heroizm, jakich był świadkiem jako oficer sygnałowy podczas bitwy nad Sommą, oraz przedstawia krąg przyjaciół, którzy pobudzili jego mitologię do życia. Pokazuje, w jaki sposób po śmierci dwóch z tych najbliższych mu ludzi Tolkien realizował ich wspólne marzenie, tworząc epopeję dobra i zła. John Garth dowodzi, że kluczem do...

„Trzeba podejmować dialog, umieć słuchać, rozeznawać…” – papież Franciszek Franciszek opowiada o życiu Kościoła. O źródłach, z których czerpie on swą siłę i swój sens, o trudach i wyzwaniach dnia dzisiejszego, a także o bliższej i dalszej przyszłości stanu zakonnego i duchownego. Mówi szczerze i głęboko. Nie uchyla się przy tym od rozmowy na tematy trudne: mówi o klerykalizmie, o konfliktach, które są nieodłączną częścią każdej rzeczywistości, o pokusie aktywizmu, o triumfalizmie, ale też o potrzebie sięgania do źródeł, o pasji i zakochaniu w Jezusie. „Spotkałem oto człowieka wielkiego i prostego zarazem, Bożego entuzjastę, a jednocześnie realistę. Przez słowa Papieża przebija prawda, mądrość i pasja. Franciszek to człowiek na...

Jak zauważyła w swej recenzji dr Teresa Stankiewicz, "w wieku XIX neoscholastyka weszła w polemikę i dyskurs z ówczesną filozofią. Wskazywała i krytykowała jej błędy stojąc na straży realizmu, obiektywizmu i realistycznej koncepcji człowieka. Jednym z bohaterów tego okresu był polski tomista, profesor Franciszek Gabryl". Był zarazem jednym z tych uczonych, którzy odpowiedzieli na wezwanie papieża Leona XIII dostrzegającego szybkie zmiany cywilizacyjne i kulturowe, które rozpoczęły się już w okresie renesansu i reformacji, ale w wiekach bezpośrednio poprzedzających pontyfikat tego papieża nabrały rozmachu i wzmogły swe tempo. Szybko zachodziły zmiany gospodarcze i społeczne, w szybkim tempie rodziła się świadomość przynależności do narodu, a zarazem un...

Żywot św. Geralda po raz pierwszy w polskim przekładzie. Przede wszystkim jest on związany z miejscem, które wywarło wpływ na pierwsze wieki nowego tysiąclecia – klasztorem, a potem kongregacją w Cluny. Nazwa ta z czasem stała się też określeniem zespołu pewnych idei. Klasztor ufundowany w 909/910 roku przez Wilhelma Pobożnego był wytworem mentalności X wieku i walki o niezależność ruchu monastycznego – szybko stał się symbolem walki kleru o niezależność względem władzy świeckiej i biskupiej. Gerald, syn hrabiego Limoges, Poitiers i Bourges, urodzony w Aurillac, należał do wybitnego rodu arystokratycznego południowej Francji. Hagiograf nie wspomina o dacie jego narodzin, informując tylko o miejscu narodzin. Zdania badaczy na temat prawdziwości geneal...

W pierwszym tomie Pism monastycznych Piotra Damianiego znalazł się wybór jego listów, kazań i traktatów adresowanych nie tylko do kręgów monastycznych i eremickich, lecz także do przedstawicieli Kościoła hierarchicznego oraz do ludzi świeckich. Prezentowane utwory są niebywale „monastycznocentryczne”, jakby w porządku ziemskim istniały jedynie dwa światy: mnichów (z niedoskonałymi benedyktynami i doskonalszymi eremitami) oraz wszystkich pozostałych ludzi. Ten drugi świat, jest adresatem pism Damianiego. A ostateczne ich przesłanie związane jest z tym, że należy porzucić, odseparować się od „świata” i skoncentrować wyłącznie na Chrystusie, czyli na doskonaleniu siebie.

Przeor z Fonte Avellana jest autorem 180 listów, wiele z nich to obszerne traktaty teologiczne, moralizatorskie. Mimo ogromnego wpływu, jaki eremita wywarł na sobie współczesnych oraz potomnych (Dantego, Petrarkę i Boccaccia), pozostaje on wciąż najmniej znanym Doktorem Kościoła. Wybitny znawca myśli Damianiego Christian Lohmer uznał wręcz, że znają go jedynie „wtajemniczeni”. Idee głoszone przez Piotra Damianiego nie zawsze były rozumiane (albo też przyjmowane) nawet przez ludzi Kościoła. Dopiero w roku 1828 Leon XII oficjalnie ogłosił Avellanitę Doktorem Kościoła. Razem z wieloma nurtami metodologicznymi przeminęły w historiografii europejskiej, także czasy opisywania i interpretowania dziejów z perspektywy wielkich, wybitnych jednostek, które odciskały...

Zebrane przez Piotra Czcigodnego i odpowiednio zredagowane w De miraculis opowieści dotyczą dwóch generalnych kwestii: Eucharystii – co stanowi swego rodzaju podsumowanie i zamknięcie kontrowersji eucharystycznych wybuchających parokrotnie w XI stuleciu, a dotyczących realnej obecności Chrystusa w hostii, oraz wizji osób zmarłych, zaświatów i nieziemskich istot – co z pewnością związane jest z promowanym przez Cluny już od ponad stulecia przekonaniem o mocy modlitwy wstawienniczej za zmarłych w ogóle, a zwłaszcza tej w wykonaniu kluniackich mnichów. Jedynie dwie z podanych przez Piotra Czcigodnego opowieści odbiegają od powyższego schematu, obie znajdują się pod koniec księgi II dzieła i sprawiają wrażanie umieszczonych tam poza przyświecającą dziełu sys...

Święty Diadoch z Fotyki (ur. ok. 400 r., zm. ok. 486 r.) był biskupem z Epiru. O jego życiu niewiele wiadomo. Zapewne brał udział w Soborze w Chalcedonie (451 r.). Zmarł prawdopodobnie w Afryce Północnej. Jest pierwszym znanym nam autorem, który wprost zachęcał do modlenia się imieniem Zbawiciela, co czyni go jednym z prekursorów Modlitwy Jezusowej. Gdy zacznie ktoś doświadczać obficie miłości Boga, wtedy zaczyna w duszy świadomie kochać także bliźniego. To bowiem jest miłość, o której mówią wszystkie pisma. Przyjaźń według ciała łatwo może zostać zniszczona z błahej przyczyny, ponieważ nie jest związana duchową świadomością. Dlatego nawet jeśli zdarzyłoby się, że pobudzona przez Boga dusza odczułaby jakieś rozdrażnienie, węzeł miłości...

W niniejszym tomiku prezentowane jest tłumaczenie najważniejszego źródła do biografii świętego Piotra Damianiego, mianowicie zredagowanego w kilka lat po jego śmierci żywotu pióra Jana z Lodi (De gestis sancti Petri Damiani venerabilis Ostiensis episcopi, cardinalis et eremite). Piotr Damiani (1007–1072) był jednym z najwybitniejszych reformatorów Kościoła w XI stuleciu, autorem licznych traktatów, pism polemicznych, żywotów, kazań oraz poezji. W 1035 r. wstąpił do eremu w Fonte Avellana, osiem lat później został przeorem tego zgromadzenia i zaprowadził w nim zwyczaje zapoczątkowane przez św. Romualda. W 1067 r. zrezygnował z zaszczytów i urzędów kościelnych, wrócił do rodzimego klasztoru i odtąd służył dziełu reformy Kościoła swym piórem. Umarł...

Zmarł ćwierć wieku temu, a w Internecie wciąż można znaleźć mnóstwo jego wypowiedzi. Fenomen arcybiskupa Fultona Sheena, jednego z największych ewangelizatorów swoich – i jak się okazuje, nie tylko swoich – czasów wciąż trwa. W sieci krążą nagrania jego programów telewizyjnych. Wiele wypowiedzi Sheena ukazuje się w formie książek. Media społecznościowe zaczynają skupiać osoby zainspirowane jego myślą i dziedzictwem. Fulton Sheen przemawia już nie tylko z ekranów telewizorów. Znalazł swoje miejsce także w nowych mediach. Pojawia się na monitorach komputerów, tabletów i smartfonów. Co jest siłą tego fenomenu? Sposób, w jaki Sheen przemywał? Głębia wypowiedzi? Trafność diagnoz? Marek Piedziewicz proponuje nam rzetelną analizę działalności...

Legenda aurea, Złota legenda Jakuba de Voragine, dominikanina, urodzonego około roku 1228–1230, zmarłego w 1298 arcybiskupa Genui (od 1816 błogosławionego Kościoła), jest jednym z najsłynniejszych tekstów literatury kręgu kultury zachodniej. W średniowieczu dzieło doczekało się największego po Biblii „nakładu” w postaci rękopiśmiennych kopii i równie obfitych komentarzy, a liczba wydań późniejszych przekroczyła liczbę wydań Biblii. Wpływ tego zbioru hagiograficznych opowieści na sztukę i kult świętych Kościoła rzymskokatolickiego jest tak ogromny, że po dziś dzień badacze trudzą się nad wypracowaniem pojęć i obrazów postaci zgodnych z prawdą. Nigdy jednak nie odsłonięto wszystkich znaczeń tego słynnego tekstu. Zdaniem Jacques‘a Le Goffa,...

Prymas Wyszyński o uprawnieniach wyjątkowych otrzymanych od papieża Piusa XII: Szły one rzeczywiście bardzo daleko, aż do zawieszenia w czynnościach Biskupa Ordynariusza, gdyby tego dobro Kościoła wymagało. Dzięki Bogu nie musiałem nigdy do tego się odwoływać. Papież Pius XII udzielił mi tego uprawnienia ustnie, bez obowiązku tłumaczenia się przed kimkolwiek, tylko przed Nim lub jego Następcą. To samo dotyczyło konsekracji Biskupa, w razie istniejących przeszkód politycznych i istotnej potrzeby Kościoła – Pro memoria. „Podjęte przez ks. prof. Kazimierza Śmigla i ks. dra Piotra Lewandowskiego przedsięwzięcie godne jest zauważenia i warte podkreślenia, jak też należy je odczytać jako bardzo cenne i znaczące na polu badań naukowych w świetle dotąd n...