Historyka

Wydawałoby się, że można albo napisać podręcznik programowania, albo rozprawę o perspektywach sztuki i humanistyki w zmieniającym się świecie technologii komputerowych – żadne połączenie tych dwu pól nie jest możliwe. Ale tak jak w przypadku innych książek Nicka Montforta – tych, które napisał sam, oraz tych, których był współautorem – wyjściowy koncept jest ryzykowny aż do brawury: połączyć to, co sprzeczne, nieprzystające, dla siebie wzajemnie obce. Programowanie i refleksja kulturowa mają nawzajem się uzupełniać. Programiści in spe mają zobaczyć w tym część nauki o sztuce, a artyści i badacze humanistyki – nauczyć się myśleć o swoich dyscyplinach za pośrednictwem narzędzi programistycznych. Tym sposobem humaniści zyskują podręczni...

Celem publikacji jest wyjaśnienie roli informacji niejawnych we współczesnym państwie poprzez pryzmat zderzenia bezwzględnych, opartych na przepisach prawa, procedur ochronnych z samymi zasobami chronionymi, ulegającymi ciągłej relatywizacji w aspekcie ich wartości. Praktyczny wymiar tego zderzenia widać nie tylko w procederze nieuprawnionego ujawniania, co bywa przedmiotem odpowiedzialności karnej czy dyscyplinarnej, ale też w intencjonalnym, dopuszczalnym w sensie prawnym, wykorzystywaniu w publicznym obiegu informacji w doraźnych celach politycznych. W publikacji omawiane są zasoby informacyjne chronione ze względu na interes państwa, wyjaśniane są procesy ich ochrony oraz wykorzystania we współczesnych warunkach bezpieczeństwa. Swym zakresem obejmuje ona podmioty o...

Wydanie, które obecnie ujrzy światło dzienne tym różni się od pierwszego polskiego przekładu, że na przykładzie tekstu samego M. Blocha pokazuje ,,otwarty" i ,,niezakończony" charakter dzieła historycznego. Dzięki pracy najstarszego syna M. Blocha, Etienne' a, możemy przynajmniej trochę prześledzić, w jaki sposób sam Bloch redagował i zmieniał swoje dzieło. Rzecz oczywista, że wartości tej książki nie wyczerpują możliwości wpisania jej jako głosu, co prawda z oddali, w ważnych debatach współczesnej Polski. Jest to jednak dzieło historyka i mediewisty, i jako takie może być przydatne dla młodych miłośników Klio, czy to na uniwersytecie, czy w szkole. Sam autor deklarował, że chciałby pisać prosto i zrozumiale, aby dotrzeć do szerokiego kręgu odbio...

Do niedawna humanistyka była postrzegana jako dziedzina, w której technologie informacyjno-komunikacyjne nie odgrywają znaczącej roli, a komputer wykorzystywany jest głównie jako nowoczesna maszyna do pisania. Jednak w ostatnich latach ten obraz uległ zmianie. Przedstawiciele nauk humanistycznych coraz częściej stosują technikę informatyczną do prowadzenia szerokich badań i analiz komputerowych czy realizacji wspólnych projektów. Tę nową, wzbogaconą formę działalności naukowej humanistów nazwano humanistyką cyfrową. Książka stanowi przyjazny podręcznik dla studentów i doktorantów piszących prace dyplomowe i rozprawy doktorskie. Autorzy opisują najbardziej funkcjonalne, zwykle bezpłatne aplikacje i źródła informacji; pokazują krok po kroku, jak z nich kor...

Jak z dzisiejszej perspektywy czytać powracające obrazy katastrof czy oglądane z dystansu pozostałości po historycznych wydarzeniach? Czy antyczna umiejętność ?czytania (z) popiołów? może być użyteczna w tej próbie archeologii współczesności? Od Hiroszimy i Czarnobyla, przez Bliski Wschód i Algierię, Auschwitz i Fukushimę, aż po zamach w Paryżu w 2015 roku i inne współczesne konflikty i kryzysy autor tworzy, z założenia niekompletną, planetarną kartografię destrukcji: przygląda się fotografiom i tekstom dotyczącym oglądanych z daleka pozostałości katastrof i wojen. Podąża ich śladem, by spróbować zdekolonizować ich obraz i ich utajony wpływ na nas samych. ?Wszystkie wojny świata? to wielopoziomowy, bogato ilustrowany esej sytuujący się na przec...

Międzynarodowe kongresy naukowe pojawiły się na stałe w wieku XIX i początkowo dotyczyły przede wszystkim medycyny i nauk przyrodniczych. Kongresy nauk historycznych zaczęły się relatywnie późno – pierwszy z nich odbył się w Hadze w 1898 r. Najbliższy – już XXIII – gościł będzie w Poznaniu w roku 2021. To dobra okazja do przybliżenia historii udziału w nich uczonych polskich. Książka przedstawia rozwój kongresów historycznych od początku do ostatniego przed wybuchem II wojny. Szczególną uwagę poświęcono udziałowi w nich historyków polskich. Jak dotąd kongres tylko raz gościł w Polsce. Z sukcesem odbył się w Warszawie i po części w Krakowie w lecie 1933 r. Historycy polscy jednakże brali udział w międzynarodowych spotkaniach od początku....

„Zebrane w niniejszym tomie teksty dzieli dziesięciolecie, poglądy polityczne obu autorów, język, w jakim zostały napisane, oraz charakter obu dzieł. Jedno, wcześniejsze, to anonimowa napisana po polsku broszura polityczna wyrosła z gorących czasów najprawdopodobniej sprzed sejmu konwokacyjnego i elekcyjnego 1587 roku. Drugie to łacińska rozprawa w formie dialogu, napisana przez Krzysztofa Warszewickiego być może po wydarzeniach sejmowych roku 1597, a wydana w rok później. Oba więc dziełka, rodzą gorące czasy. Oba mają w swoim tytule słowo wolność, bo o wolności i o jej wymiarach się w nich dyskutuje, tyle że, jeśli można tak powiedzieć, z dwóch różnych punktów widzenia. Z racji tej, że do takiego aktywnego stosunku do wolności pobudza swoich czytelnik...

To ostatnia, napisana na rok przed śmiercią książka Jacques’a Le Goffa (1924–2014), wybitnego francuskiego mediewisty z trzeciego pokolenia szkoły Annales, której programem było badanie historii życia codziennego i mentalności. Le Goff zapisał się w mediewistyce ideą „długiego średniowiecza”. Wbrew rozpowszechnionej opinii o odrębności włoskiego renesansu XV wieku uważał go za jeden spośród kilku średniowiecznych „renesansów”, a samo średniowiecze rozciągał do połowy XVIII wieku. Zdaniem Le Goffa dopiero wtedy doszło do radykalnych zmian kulturowych znamionujących nową epokę, nowożytność. W niniejszym eseju kwestia tej periodyzacji jest okazją do bardziej fundamentalnych rozważań nad sensem i potrzebą podziału na epoki jako takiego. Czy...

Nowe, wyjątkowe, najbliższe oryginałowi tłumaczenie Boskiej komedii Dantego. Relacja z najbardziej śmiałej i bogatej podróży w dziejach ludzkości – wędrówki po zaświatach. Polscy czytelnicy mają do dyspozycji wiele tłumaczeń tego dzieła – pięknych, poetycko porywających, ale pokazujących wyłącznie w przybliżeniu to, co dla samego Dantego-poety było nie mniej ważne od poetyckości: to, co zobaczył, poznał, usłyszał, przeżył w zaświatach Dante-wędrowiec, bohater własnego poematu. Dante – zdaniem tłumacza – nigdzie nie napisał, że świat, o którym opowiada, był snem, czy przestrzenią wyobraźni. Autor Boskiej komedii w niemal każdym wersie zaświadcza, że nie jest fantastą, lecz świadkiem, obserwatorem, reporterem. I jeśli wierzyć tej persp...

Można zaryzykować przypuszczenie, że dla nas dla naszej teraźniejszości Ludwik Feuerbach jest myślicielem ważniejszym niż Karol Marks. Ten ostatni był filozofem nędzy i walki klas. My natomiast żyjemy w społeczeństwie względnego dobrobytu, w którym choć oczywiście istnieje bieda najważniejszym problem politycznym jest religia. Tu ważna uwaga: religia nie musi być problemem politycznym, może być na przykład zagadnieniem naukowym. Były epoki, w których uważano, że możliwe jest racjonalne poznanie Absolutu. W naszych czasach najwięcej do powiedzenia o religii mają jednak publicyści i dziennikarze. Zajęli oni miejsce teologów. Religia stając się kwestią polityczną, nieuchronnie zmienia swój sens. I żeby zrozumieć tę zmianę, trzeba sięgnąć po myślic...

Książka Aarsetha, która powstała tuż przed wielką eksplozją mediów elektronicznych, jest jedną z lektur klasycznych i podstawowych dla kultury nowych mediów. Sam autor w zakończeniu skromnie przyznawał sobie rolę tego, kto zamyka pewien etap rozwoju cywilizacji pisma, stąd cele, jakie wyznaczył książce, to umożliwienie i wsparcie przejścia pomiędzy nowym a starym (w różnych wymiarach: teorii semiologii czy genologii, praktyki twórczej i przyzwyczajeń czytelniczych) i uwrażliwienie czytelników na problematykę cybertekstu. Skromność to jedynie deklaratywna. Książka obejmuje całe szerokie spektrum problemów od typologii znaków komputerowych po politykę cybermediów, których rozpoznania poczynione przez Aarsetha wciąż zdumiewają oryginalnością i użytec...

To książka z niezwykłą historią. Autor był znanym i szanowanym historykiem z dużym dorobkiem naukowym, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, poseł na Sejm II RP. Książka Piłsudski a Polska jest zbiorem historycznych faktów i ocen Marszałka, które nigdy dotąd nie ujrzały światła dziennego. Maszynopis był przekazany do wydania przez córkę autora, ale zaraz potem zwrócono się z prośbą, aby nie publikować tej książki. Maszynopis musiał zatem czekać 70 lat od śmierci autora, aby mógł zostać wydany, i oto jest przekazany dla czytelników.

Parlamentaryzm angielski uchodzi za jedno z największych osiągnięć myśli i praktyki politycznej w Europie. Władysław Konopczyński przedstawia jego burzliwe dzieje, konfrontując stereotypowe opinie na jego temat z faktami, które niekoniecznie odpowiadają wyobrażeniom o tym, jak Anglicy rozwijali swe instytucje polityczne. Jest to frapująca opowieść o rywalizacji wielkich obozów ideowych, potężnych grup interesów, wybitnych jednostek – ale też o błędach, zaniechaniach i przyziemnych wadach liderów politycznych. W tomie znalazły się również teksty ukazujące polsko-angielskie relacje w XVIII wieku. Jak uchodząca za trzeźwą i skuteczną polityka brytyjska potraktowała sprawę polską wtedy, gdy Rzeczpospolita była pogrążona w wiodącym ją do upadku kryzysi...

Książka Władysława Konopczyńskiego o Stanisławie Konarskim to barwna opowieść o życiu znakomitego myśliciela i wielkiego reformatora, do dziś będącego symbolem starań o naprawę Rzeczypospolitej. Wybitny historyk kreśli przy tym erudycyjną panoramę burzliwego okresu dziejów Polski, w którym podejmowano próby ratowania jej przed upadkiem - ale także za sprawą wielu błędów i zaniechań pogłębiano jej kryzys. Poznając kolejne etapy działalności publicznej Konarskiego - jego wysyłki, aby usprawnić ustrój państwa, wynieść na wyższy poziom oświatę, uzdrowić kulturę polityczną i wzbudzić w kolejnych pokoleniach miłość ojczyzny - widzimy, na jak wielkie przeszkody napotykał. Dzięki temu możemy w pełni docenić jego reformatorskie przedsięwzięcia...

Kwestia bałtycka, wydana po raz pierwszy w 1947 r. praca prof. Władysława Konopczyńskiego (1880-1952), należy do klasycznych dzieł historiografii polskiej. Jest przekrojowym studium dziejów zmagań o dominację lub choćby obecność nad Bałtykiem, toczonych przez zmieniające się organizmy polityczne, powstające i upadające w tym regionie na przestrzeni jego historii pisanej aż do II wojny światowej. Autor analizuje politykę najważniejszych aktorów nadbałtyckiej rozgrywki - Duńczyków, Szwedów, Niemców, Rosjan, Polaków - ukazuje czynniki, za sprawą których w różnych okresach jedne państwa osiągały w niej przewagę, a inne ponosiły porażki, a nawet przestawały odgrywać znaczącą rolę. Kreśląc fascynującą panoramę zmiennych europejskich sojuszy, przeds...

Władysław Konopczyński (1880-1952) należy do najwybitniejszych polskich historyków. Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i Polskiej Akademii Umiejętności, poseł na sejm I kadencji w II RP. Zajmował się głównie historią Polski XVIII wieku oraz problematyką prawno-ustrojową Rzeczypospolitej. W swej pracy przedstawił fenomen polskiego liberum veto na tle porównawczym – Anglii, Francji, Niemiec, Węgier, Czech i krajów skandynawskich. Omówił genezę, rozkwit i upadek instytucji prawnej liberum veto. Pozycja ważna dla badaczy dziejów Polski oraz dla studentów historii, zarówno studiów magisterskich, jak i doktorskich. „Pisałem te książkę dla ludzi myślących i pragnących myśleć. Przy tym dla ludzi, którzy nie...

Konfederacja barska (1768-1772) była zbrojnym związkiem szlachty utworzonym w Barze na Podolu pod hasłem obrony wiary katolickiej i wolności. Szlachta sprzeciwiała się polityce Stanisława Augusta Poniatowskiego i mieszaniu się Rosji w sprawy wewnętrzne Polski, a za cel postawiła sobie wprowadzenie na tron Wettynów. W końcówce konfederackich bojów nastąpił pierwszy rozbiór Polski, podpisany przez ostatniego króla Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Konfederacja należy do najbardziej kontrowersyjnych wydarzeń w historii Polski, a ocena ruchu nie jest jednoznaczna. Romantyczni twórcy opiewali antyrosyjską postawę konfederatów i podkreślali ich patriotyczne zasługi. W okresie pozytywizmu przeciwnie – zryw ten potępiano z powodu zaściankowości i braku tolerancji rel...

Konfederacja barska (1768-1772) była zbrojnym związkiem szlachty utworzonym w Barze na Podolu pod hasłem obrony wiary katolickiej i wolności. Szlachta sprzeciwiała się polityce Stanisława Augusta Poniatowskiego i mieszaniu się Rosji w sprawy wewnętrzne Polski, a za cel postawiła sobie wprowadzenie na tron Wettynów. W końcówce konfederackich bojów nastąpił pierwszy rozbiór Polski, podpisany przez ostatniego króla Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Konfederacja należy do najbardziej kontrowersyjnych wydarzeń w historii Polski, a ocena ruchu nie jest jednoznaczna. Romantyczni twórcy opiewali antyrosyjską postawę konfederatów i podkreślali ich patriotyczne zasługi. W okresie pozytywizmu przeciwnie – zryw ten potępiano z powodu zaściankowości i braku tolerancji rel...