Zanim nadejdzie jutro. Tom 2. Ziemia ludzi zapomnianych

W tej części bohaterowie muszą przyzwyczaić się do nowego miejsca zamieszkania, które ogromnie różni się od tego poprzedniego. Cześć z nich trafiła do łagrów, w których pracą zarabiają na życie, a druga część przyjechała do pewnej rosyjskiej wsi, w której nie jest lepiej. Każde z nich uczy się sztuki przetrwania w paskudnych warunkach sanitarnych, a także żyje nadzieją na lepszą przyszłość.

Myślę, że nie będę się za bardzo rozpisywać na temat bohaterów, ponieważ zrobiłam to przy okazji pisania recenzji poprzedniej części.

Chciałabym wspomnieć tylko o tym, że poruszyło mnie kilka fragmentów, w których kilka postaci całkowicie zmienia swoje podejście do miłości i potrzeby bliskości. Dzieje się tak głównie ze względu na to, że nie wiedzą oni czy jeszcze kiedyś spotkają swoje żony, czy mężów, a jednak w tych okropnych czasach brakuje im czyjegoś ciepła obok.

Autorka świetnie przedstawiła tutaj obraz rosyjskiej wsi podczas drugiej wojny światowej. Większość powieści, jakie czytałam, skupia się bardziej na tej stronie niemieckiej, tutaj jednak pani Joanna skupiła się na stronie rosyjskiej, co dla mnie jest czymś zupełnie świeżym.

Te opisy zmęczonych, wygłodniałych i po prostu słabych ludzi jest dla mnie czymś przykrym i przerażającym jednocześnie. Za każdym razem, kiedy wspominane było, że nie mają co do garnka włożyć, marzną bez ciepłej odzieży, krajało mi się serce. Nie wyobrażam sobie życia w takich warunkach, w tak okropnej rzeczywistości, w jakiej przyszło żyć bohaterom powieści. Równie okrutna jest wizja śmierci, która pojawia się niemal na każdym kroku. Podczas lektury nie wiedziałam, kogo za moment może zabrać mroczny kosiarz.

Muszę przyznać, że tom drugi przypadł mi o wiele bardziej do gustu niż ten poprzedni. Tam było takie wprowadzenie do całej tej historii, przedstawienie bohaterów oraz ich dość beztroskiego wówczas życia. Tutaj mamy pokazane to, jak sobie muszą radzić z dala od rodzinnych stron, we wrogim społeczeństwie, które nie toleruje polaków. Największym marzeniem większości postaci był po prostu pełen brzuch i spokojny sen. Jest to naprawdę poruszające, ponieważ naszym marzeniem TERAZ jest nowy telefon, awans w pracy czy większy dom. W porównaniu do tamtych wydarzeń mam wrażenie, że wymagamy cholernie bezsensownych rzeczy.

Po raz kolejny zachwyciła mnie twórczość Joanny Jax. Coś ta autorka ma w sobie, że mimo z pozoru prostej historii, przyciąga mnie i pochłania bez reszty. Jestem szalenie dumna, że nasza polska autorka napisała tak dobrą powieść.

Bardzo chciałabym, żeby każdy zapoznał się z twórczością tej autorki, ponieważ naprawdę warto. Nie mogę się doczekać, aż w moje ręce wpadnie trzeci tom, gdzie mam nadzieję, wyjaśni się kilka spraw, które wspomniane były w tej części.

Jeśli jeszcze tego nie mówiłam, to zrobię to teraz: przeczytajcie tę książkę.

Stało się już normą, że na każdą kolejną książkę Joanny Jax czeka się z niecierpliwością, w szczególności, kiedy jest to kolejna część serii tak jak w przypadku "Ziemi ludzi zapomnianych". Tym razem czas oczekiwania był nieco dłuższy, ale oczywiście było warto.....jak zwykle.

"Różni ludzie i ich życiorysy, odmienne spojrzenie na świat i inne marzenia, jednak nadchodzi chwila, gdy ich drogi się krzyżują w jednym z bydlęcych wagonów. Pozbawieni majątku, rozdzieleni z bliskimi, pewnego dnia zostają zmuszeni, by wyruszyć w daleką podróż do miejsca, w którym nic już nie będzie takie samo. Walka o przetrwanie, głód i choroby wystawiają moralność człowieka na ciężką próbę. Postawy i wybory dokonywane w ekstremalnych sytuacjach nie są tak oczywiste, jak mogłoby się z pozoru wydawać. Czy trudy życia i brak perspektyw zmienią tych ludzi na zawsze, czy też zdołają ocalić resztki człowieczeństwa?"

Przyszło mi do głowy, że książki Joanny Jax powinny być lekturami szkolnymi. W bardzo przystępny sposób można z nich pogłębiać wiedzę historyczną. I choć zazwyczaj poczynania głównych bohaterów, jak i oni sami są fikcją literacką, tak już całe tło wymyślonej przez autorkę fabuły jest, jak najbardziej zapisane na kartach naszej historii. W tych książkach nie ma miejsca na nudę, nie ma zbędnych opisów, a marka autorki gwarantuje, że każdy detal jest skrzętnie dopracowany. Jeżeli pojawiają się jakieś niejasności, to na pewno taki był zamysł autorki i można być pewnym, że wcześniej czy później wszystko zostanie dokładnie wyjaśnione.

„Ziemia ludzi zapomnianych” to kontynuacja historii kilkorga Polaków, którzy w czasie drugiej wojny światowej zostają zesłani na Syberię. Modry Sad nazywa się miejsce, gdzie przyjdzie im w urągających człowieczeństwu warunkach spędzić lata niewoli.
Dla wielu z naszych rodaków tak samo, jak dla niektórych z bohaterów powieści Kazachstan to miejsce, z którego już nigdy nie było dane im powrócić do ojczyzny.
Ta część naszej historii przez dziesiątki lat była zakłamywana albo przemilczana. Dziś powoli ostatni Sybiracy odchodzą, a wraz z nimi wspomnienia o tych tragicznych wydarzeniach, dlatego naszym obowiązkiem jest ocalić je od zapomnienia i utrwalać w pamięci dla przyszłych pokoleń.

„Kochasz i nie rozumiesz, za co i dlaczego, wierzysz, chociaż wszystko temu przeczy, byś wierzył, masz nadzieję, chociaż wszystko krzyczy, że nie powinieneś jej mieć, bo nie widzisz nawet światełka w mroku. To są paradoksy życia, a jednocześnie nasza największa siła. To z miłości, wiary i nadziei czerpiemy naszą moc. Każdego można złamać, odebrać mu honor, godność i zdrowie, ale tych trzech rzeczy nikt nas pozbawić nie może. One są z nami teraz i będą, gdy umrzemy, a nasze dusze będą krążyć w nieznanym nam świecie."


„Ziemia ludzi zapomnianych” to książka przepełniona emocjami, niezwykle poruszająca i taka, która zapada głęboko w pamięci. Polecam gorąco!

Joanna Jax po raz kolejny zabiera nas w podróż, bezkresną podróż do krainy, z której nie ma powrotu, do ziemi zapomnianej przez ludzi i Pana Boga. Spotykamy się z bohaterami, którzy zmierzają – w ich odczuciu – do lepszego i beztroskiego życia. A tak naprawdę znajdą się w piekle na ziemi, miejscu, w którym ludzie zgotowali ludziom tak okrutny los. Większość z nich znalazła swoje miejsce w rosyjskich łagrach i obozach pracy. W niewyobrażalnych i okrutnych warunkach, w których nawet zwierzęta miałaby problem z utrzymaniem się przy życiu. A oni jednak starali się walczyć z nieustannymi przeciwnościami losu, gdzie brud, głód i zimno były na porządku dziennym. Choroby powolnie i sukcesywnie wyniszczały ich organizmy, tylko co wytrwalsi – dzięki opatrzności Pana – przetrwali łagrowe warunki. Ludzie starali się zapewniać sobie minimum normalności, starali się żyć i liczyli na cud, że kiedyś opuszczą te zapomniane okolice i wrócą do swoich najbliższych. Wiara i tęsknota za najbliższymi utrzymywała ich jeszcze przy życiu. Jednak nie wszyscy wytrzymali napięcie, nie każdy godził się na codziennie upokorzenia i poniewierania, co słabsi tracili życie. Pod wpływem emocji i opętani przez złe moce popełniali czyny zabronione, w drugim człowieku widzieli nieprzyjaciela i wroga. Walka o racje żywnościowe i miejsce do spania była na porządku dziennym.
„Znaleźli się na końcu świata, zbyt słabi i wycieńczeni, by uciec, i zbyt silni, by umrzeć. Jakiś instynkt przetrwania, pierwotny, niemal zwierzęcy, mimo czarnych myśli nakazywał żyć. Zdobywać pożywienie, żeby nie umrzeć z głodu, albo ogrzewać się, by nie zamarznąć na śmierć. I Kuba często zadawał sobie pytanie: „Po co?”. Co takiego tkwiło w człowieku, że za wszelką cenę chciał żyć?”
W tych warunkach musieli sobie radzić wszyscy, zarówno dystyngowana i wyniosła artystka Apolonia Ryszewska, początkująca aktorka Nina, członkowie rodziny hrabiowskiej, lekarz, jak i zwykli i prości ludzie. Tutaj – na zasłaniu – wszyscy byli równi i traktowani z jednakową pogardą. Nikt nie mógł liczyć na żadne przywileje czy udogodnienia. Każdy walczył o przetrwanie, o to by dotrwać do kolejnego dnia, by nie zamarznąć czy nie umrzeć z głodu. Okropne warunki życia nikogo nie oszczędzały. Mróz i głód dawał wszystkim jednakowo w kość. Czy w tych ekstremalnych warunkach można było myśleć o miłości i ukochanej osobie? Czy jednak wojna zniszczyła w ludziach wszelkie odruchy i instynkty, czy ci ludzie – po pobycie w tym piekle – potrafili jeszcze kochać i tęsknić? Jak wiadomo są potrzeby ludzkie, które nawet w trudnych warunkach dają o sobie znać. Człowiek, niezależnie od sytuacji, zawsze pragnie kochać i być kochany, potrzebuje ciepła i miłości drugiej osoby, jej spojrzenia i drobnego gestu czułości. Kierujące ludźmi popędy często w takich sytuacjach popychają ich do zła, do zrobienia rzeczy, o których w normalnych warunkach nigdy by nawet nie pomyśleli, a już na pewno by nie zrobili. Jednak kłębiące się w ludzkich umysłach myśli, że już nigdy mogą nie wrócić do swoich bliskich, skłaniają ich do zachowań, których później przez wiele lat będą żałować.
„Wiem, że ci ciężko, ale nieludzkie warunki wyzwalają w człowieku nieludzkie zachowania.
Człowiek nigdy nie powinien tracić swojego człowieczeństwa, bo to jest w nim najcenniejsze.
Nie można stracić samemu czegoś, co odebrano mu siłą”.
Ziemia Ludzi Zapomnianych wzrusza aż do bólu i wywołuje złość, rozrywa serce na strzępy. Na usta ciśnie się pytanie: jak ludzie mogli ludziom zgotować tak okrutny los? Gdzie był Bóg? Czyż on nie widział tego piekła na ziemi, dlaczego na to pozwalał? Niejedna moja łza popłynęła po kartach tej dogłębnie wzruszającej lektury i nie jedna jeszcze się wyrywa, gdy tylko wracam pamięcią do tej książki. Ona mną wstrząsnęła i na zawsze pozostała w moim sercu. Zrozumiałam, że powinniśmy się tu i teraz cieszyć z tego co mamy, czym nas los obdarza. Codziennie należy dziękować za to, że żyjemy w czasach pokoju i nie musimy walczyć o kromkę chleba, że mamy gdzie przenocować. Oni nie mieli tyle szczęścia, co my. Ci ludzie musieli staczać codziennie trudną, zazwyczaj przegraną, walkę o przetrwanie kolejnego dnia. Nie liczyli na żaden zbytek czy luksus, oczekiwali tylko odrobiny normalności.
„Kochasz i nie rozumiesz za co i dlaczego, wierzysz, chociaż wszystko temu przeczy, byś wierzył, masz nadzieję, chociaż wszystko krzyczy, że nie powinieneś jej mieć, bo nie widzisz nawet światełka w mroku. To są paradoksy życia, a jednocześnie nasza największa siła. To z miłości, wiary i nadziei czerpiemy naszą moc. Każdego można złamać, odebrać mu honor, godność i zdrowie, ale tych trzech rzeczy nikt nas pozbawić nie może. One są z nami teraz i będą, gdy umrzemy, a nasze dusze będą krążyć w nieznanym nam świecie”.
Chociaż powieść to fikcja literacka, to jest w niej wiele gorzkiej prawdy. Z głębi powieści tchnie źródło historii, tej strasznej i upokarzającej dla nas. Ale ta nieoceniona lekcja historii powinna być przestrogą dla młodych pokoleń. Szanujcie i kochajcie ludzi, nie bądźcie też obojętni na ludzką krzywdę, podajcie rękę potrzebującemu, nigdy nie wiadomo co was może jeszcze w życiu spotkać, czy za chwilę to wy nie będziecie potrzebować pomocy innych.
Jednym słowem: wzrusza i uwrażliwia, uczy pokory, utwierdza w przekonaniu, że wiara i nadzieja są światełkiem w tunelu i nadają sens życiu, uczy szacunku do drugiego człowieka. Polecam gorąco, na zawsze pozostanie w waszych sercach.