Miesięcznik ZNAK 778 (03/2020) Jak mówi prawica?

Zodiakary, tarociary i gnostycy Mimo sekularyzacji utrzymuje się w Polsce popyt na usługi duchowe. Renesans popularności w mediach społecznościowych przeżywają astrologia i horoskopy. Swoje grono wielbicieli mają ezoinfluencerki, które obiecują, że pozytywne myślenie i „manifestowanie obfitości” przyniosą nam bogactwo. O ile w latach 90. zainteresowanie ezoteryką wynikało w dużej mierze z biedy i niepewności jutra, o tyle dziś wyrasta z pragnienia samorozwoju i finansowego sukcesu. Jakkolwiek dziwaczne wydawałyby nam się niektóre koncepcje ezoteryczne, to alternatywna duchowość ma w sobie moc, by rozbudzać wyobraźnię i „wywracać kulturę”. Zaskakująco wielu polskich twórców – od Mickiewicza po Tokarczuk – szukało w niej inspiracji. Dlaczego gener...

Daj chłopaka, takiego chłopaka „Toksyczność, machismo, incele” – te określenia dobrze pokazują stan rozważań dotyczących współczesnej męskości. Męskość jest traktowana jako przywilej i zagrożenie, ale choć walka z patriarchatem rozpoczęta przez ruch feministyczny trwa, to dopiero od niedawna podnoszone są głosy, że jego ofiarą padają również sami mężczyźni. Bagatelizujemy doniesienia o znacznie większej liczbie przypadków samobójstw wśród mężczyzn, mało uwagi poświęcamy problemom, z którymi mierzą się dojrzewający chłopcy. Często testem dojrzałości dla młodego mężczyzny staje się wejście w ojcostwo, kiedy to pojawiają się pytania o rodzinne i kulturowe wzorce. Samemu nie doświadczywszy czułości, współczesny tato często kulty...

Rytuały Jak zwolnić i żyć uważniej Antropolog Dimitris Xygalatas nazywa rytuały „pozornie bezsensownymi czynnościami, które nadają życiu sens”. Rytuałami mogą być msza święta czy wieczerza wigilijna, ale także ceremonialne picie herbaty, codzienna medytacja, wspólne śpiewanie hymnu na stadionie piłkarskim albo zestaw gestów, które wykonuje słynny tenisista Rafael Nadal, gdy przed każdym serwisem w identycznej sekwencji dotyka kilka razy nosa i uszu. To powtarzalne czynności, które wydają się nie mieć żadnej bezpośredniej funkcji, ale które z jakichś powodów są dla nas ważne: uśmierzają niepokój, budują doświadczenie przynależności bądź wytwarzają poczucie wzniosłości i piękna. O znaczenie rytuałów pytamy przed jednym z najważniejszych...

W listopadowym numerze Miesięcznika ZNAK Cieszyć się kruchością życia Przez wieki z?ylis?my w kulturze, w której tematy przemijania i s?mierci były postrzegane przez pryzmat chrzes?cijan?skiej wyobraz?ni religijnej. Wizja z?ycia po s?mierci miała niemal powszechna? siłe? oddziaływania. Religia dostarczała tez? zbiorowych rytuałów, które pomagały radzic? sobie z utrata? bliskich i przez?ywaniem z?ałoby. Poste?puja?ca sekularyzacja mocno podwaz?yła te wyobraz?enia. Nie wypracowała jednak jak dota?d wyrazistej i społecznie zakorzenionej alternatywy. Indywidualnie szukamy dzis? sensu z?ycia i sami musimy wypracowywac? mechanizmy obronne, by zmierzyc? sie? z jego kon?cem. Chcemy poszukac? innej drogi. Takiej, która nie tylko pozwoli przerwac? tabuizacje? s?mierci, lecz takz...

Kościół bez patriarchatu To uderzający paradoks, że choć kobiety są często znacznie bardziej zaangażowane w wiarę i jej przekazywanie niż mężczyźni, to jednocześnie nie mają w Kościele udziału we władzy czy w podejmowaniu decyzji. Jak pisała Natalia de Barbaro w jednym z numerów "Znaku": gdybyśmy wyobrazili sobie restaurację, firmę bądź szkołę, gdzie kobieta nie może pełnić funkcji kierowniczych, omijalibyśmy te miejsca szerokim łukiem. Wielu z nas godzi się jednak na Kościół, w którym kobiety nie mogą pełnić funkcji księdza. Ale nie wszyscy akceptują takie status quo. Odważne teolożki i aktywistki coraz śmielej pokazują, że religia nie powinna być patriarchalna, głos kobiet ma znaczenie, a zasada równości między płciami wypływa z same...

Kościół bez patriarchatu To uderzający paradoks, że choć kobiety są często znacznie bardziej zaangażowane w wiarę i jej przekazywanie niż mężczyźni, to jednocześnie nie mają w Kościele udziału we władzy czy w podejmowaniu decyzji. Jak pisała Natalia de Barbaro w jednym z numerów „Znaku”: gdybyśmy wyobrazili sobie restaurację, firmę bądź szkołę, gdzie kobieta nie może pełnić funkcji kierowniczych, omijalibyśmy te miejsca szerokim łukiem. Wielu z nas godzi się jednak na Kościół, w którym kobiety nie mogą pełnić funkcji księdza. Ale nie wszyscy akceptują takie status quo. Odważne teolożki i aktywistki coraz śmielej pokazują, że religia nie powinna być patriarchalna, głos kobiet ma znaczenie, a zasada równości między płciami wypływa z...

Co z ciebie wyrośnie Jeszcze niedawno uważano je za relikt przeszłości. Dziś pojęcie „klasy społeczne” znów jest odmieniane przez wszystkie przypadki. Trzy czwarte Polaków uważa się za przedstawicieli klasy średniej, a jednak widzimy dysproporcje w jej obrębie. Klasa wyższa mierzona majątkiem nie idzie w parze z inteligenckim wykształceniem, pochodzenie nie determinuje już tak mocno jak dawniej. Obserwujemy historie awansów dokonywane po 1989 r. oraz dramatyczne sytuacje tych, którzy doświadczyli niepowodzeń i wykluczenia. „Ludowe historie Polski” otworzyły dyskusję o klasach i klasowości, a pojęcia obecne w salach akademickich przeniknęły do publicystyki i codziennych dyskusji. Coraz częściej zastanawiamy się nad naszymi korzeniami, nad tym, jak los n...

Choć tata często czyta gazetę i cały czas chodzi do pracy, to tak naprawdę bardzo lubi bawić się z Mikołajkiem. Buduje zamek, udaje pirata, a na koniec jeszcze kupi lody. Tata to najlepszy kumpel!

Wyobraź sobie Wyobraźnia pozwala kreować nieskończoną liczbę światów, które w przyszłości mogą się okazać rzeczywistością. Dzięki niej żyjemy z większą fantazją, jesteśmy otwarci na to, co nowe, potrafimy się bawić. Bez wyobraźni, jak pisał Stanisław Lem, do dzisiaj siedzielibyśmy w jaskiniach. W obliczu wyzwań, takich jak kryzys klimatyczny, nierówności społeczne, wojny, a także po prostu zmęczenie rutyną, staje się ona potężnym narzędziem do walki z tym, co zastane, które może pomóc w oderwaniu się od apokaliptycznych wizji i stworzeniu lepszego, wypełnionego nadzieją jutra. Dlaczego warto marzyć? Jak pielęgnować w sobie kreatywność? W jaki sposób postrzegają rzeczywistość osoby z afantazją? Czy solarpunk może nam pomóc stworzyć l...

Wyobraź sobie Wyobraźnia pozwala kreować nieskończoną liczbę światów, które w przyszłości mogą się okazać rzeczywistością. Dzięki niej żyjemy z większą fantazją, jesteśmy otwarci na to, co nowe, potrafimy się bawić. Bez wyobraźni, jak pisał Stanisław Lem, do dzisiaj siedzielibyśmy w jaskiniach. W obliczu wyzwań, takich jak kryzys klimatyczny, nierówności społeczne, wojny, a także po prostu zmęczenie rutyną, staje się ona potężnym narzędziem do walki z tym, co zastane, które może pomóc w oderwaniu się od apokaliptycznych wizji i stworzeniu lepszego, wypełnionego nadzieją jutra. Dlaczego warto marzyć? Jak pielęgnować w sobie kreatywność? W jaki sposób postrzegają rzeczywistość osoby z afantazją? Czy solarpunk może nam pomóc stworzyć l...

Nowa sztuka miłości „Miłos?c? niejedno ma imie?”, „Od miłos?ci do nienawis?ci jeden krok”, „Zakochac? sie? na zabój” – to tylko niektóre powszechnie znane powiedzenia, próbuja?ce uchwycic? istote? jednego z najwaz?niejszych uczuc? w z?yciu człowieka. Z jednej strony ros?nie liczba rozwodów i jednoosobowych gospodarstw domowych, z drugiej – liczba uz?ytkowniczek i uz?ytkowników aplikacji randkowych. Wygla?da na to, z?e choc? w zalewie alternatywnych z?yciowych scenariuszy nieche?tnie rozmawiamy o miłos?ci i przyznajemy sie? do pragnienia kochania oraz bycia kochanym, to realizacji tej potrzeby wcia?z? jestes?my w stanie pos?wie?cic? duz?o sił i s?rodków. W jakie schematy uczuciowe popadamy? Jak pogodzic? równos?c? z erotyzmem? Z których ksia?z?ek i filmów bio...

Nassim N. Taleb: Jak zwodzi nas przypadek "The Sunday Times" zaliczył jego książki do najważniejszych po II wojnie światowej, uznanie wobec niego wyraża noblista Daniel Kahneman, a filozof John N. Gray określa go mianem "najbardziej proroczego" dziś autora. Na czym polega fenomen Nassima Nicholasa Taleba? W trakcie lat pracy na Wall Street był świadkiem błyskawicznych karier, które szybko i z impetem się kończyły. Nie fascynował go natychmiastowy sukces, dlatego po 20 latach pracy jako giełdowy trader poświęcił się refleksji matematycznej i filozoficznej, by zrozumieć rolę jaką w naszym życiu odgrywają przypadek i ryzyko. Chociaż w Polsce ukazały się wszystkie tomy bestsellerowego cyklu Incerto, nie pojawiła się dotąd całościowa synteza książek Taleba. D...