Pandemia i inne plagi. Notatki marzec-lipiec 2020

Nowy tom opowiadań Jana Polkowskiego, poety i pisarza, przed 1989 rokiem – podziemnego wydawcy, w wolnej Polsce – redaktora i wydawcy m.in. „Czasu Krakowskiego” i tygodnika „Film”. Los zdycha, czas milknie, świat gaśnie, a ja, jak idiota, w nerwowym napięciu obmyślam plan, który ma przesądzić o wszystkim. Plan to neutralne i delikatne określenie, bo przecież pragnę i szukam ocalenia. Zamierzam, bez względu na wszystko, wydobyć się spod okupacji obcego obłędu, z koszmaru cudzych myśli. W rzadkich chwilach jasności marzę o odzyskaniu mowy, głowy, drogi i snu. O schowaniu się we własnym oswojonym spokoju. Powrocie do bezpiecznego azylu własnego ja. O słodkim śnie pod lekką kołdrą własnego ciała.

Nowy tomik poezji Jana Polkowskiego z rysunkami Grzegorza Bednarskiego Inne tomiki poezji tegoż autora: • To nie jest poezja, Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA, Warszawa 1980 • Oddychaj głęboko, ABC, Kraków 1981 • Ogień. Z notatek 1982–1983, Półka Poetów, Kraków 1983 • Drzewa. Wiersze 1983–1987, Oficyna Literacka, Kraków 1987 • Elegie z Tymowskich Gór, 1988–1989, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008 • Cantus, Wydawnictwo a5, Kraków 2009 • Cień, Znak, Kraków 2010 • Głosy, Biblioteka Toposu, Sopot 2012 • Ślady krwi. Przypadki Henryka Harsynowicza, Wydawnictwo M, Kraków 2013 • Polska moja miłość, Wydawnictwo Pro Patria, Warszawa 2014 • Gorzka godzina, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2015 • Pochód duchów, Biblioteka Toposu, Sopot 2018 •...

"Co chwilę słychać kolejną wersję bajeczki, że historia się skończyła- albo polska, albo europejska, albo globalna. Że wolność słowa nie jest zagrożona (chyba że prawica dochodzi do władzy), a przed nami tylko przemiły postęp i wyprane z metafizyki i ze śmierci coraz dłuższe, wygodne życie. Tymczasem historia wrze, kipi i oblewa naiwnych wrzątkiem (...). Polskie spory są częścią globalnej rewolucji liberalnej, może są boleśniejsze dla stronników tradycji, bo uderzają w rany odziedziczone po latach wyniszczającej niewoli. Dla mnie wojna kulturowa jest irytująca również z tego powodu, że wielu autorów prawicowych bardziej zajmują interpretacje liberałów niż sama rzeczywistość (...). Można odnieść wrażenie, jakby niezależne media były lustrzan...

Konwersacja jest zasadniczo uprzejma, a nawet pełna podziwu, a przecież dominuje spór – oczywisty, skoro rozmówców dzielą nie tylko epoki, życiowe wybory i poetyka, ale także postawa wobec świata. Różni ich wszystko, a zbliża stosunek do poezji jako najważniejszej ze sztuk. Bo ich lirykę zaliczamy do literatury poważnej, a więc takiej, która nie ogranicza się do słownej gry czy czytelniczej strategii, ale stara się obwieścić coś istotnego na temat ludzkiej kondycji. Są to wyznania bardzo szczere i dramatyczne jednocześnie. Prawdziwa rozmowa nie może unikać obcości, nawet jeśli jest z gruntu przyjazna i szuka porozumienia. Tak bywa nawet w rozmowach z Bogiem.

Początek XX wieku, Podole Lekarz (Jacek Poniedziałek) pasjonuje się eterem – substancją uśmierzającą ból i odbierającą świadomość, tajemniczą i śmiertelnie niebezpieczną. Gdy ofiarą jej działania pada młoda dziewczyna, lekarz zostaje skazany na śmierć. Niespodziewanie udaje mu się uniknąć stryczka. Doktor znajduje pracę w zaborze austriackim, w wojskowej twierdzy dowodzonej przez komendanta (Andrzej Chyra). Poza oficjalną praktyką, na własną rękę ponownie zaczyna prowadzić coraz dziwniejsze eksperymenty: na żywych i na umarłych. Obsesyjnie doskonali swoją wiedzę o eterze pozwalającym manipulować bólem, pożądaniem i wolą poddanych mu ludzi. Jaką cenę przyjdzie mu zapłacić za próbę zawładnięcia ludzkim umysłem?

Rufin Piotrowski, przebywający na emigracji w Paryżu powstaniec listopadowy, wciąż nie porzucił myśli o wolnej Polsce. Z angielskim paszportem wraca potajemnie do kraju, żeby po raz kolejny podjąć próbę uwolnienia Ojczyzny z niewoli. Z niewielką gotówką, ale za to z ogromnym zapałem wyrusza w pełną trudów i niebezpieczeństw wędrówkę z Paryża – między innymi przez Wiedeń, Peszt i Kołomyję - do Kamieńca Podolskiego. Tu organizuje antycarską konspirację, za co zostaje skazany i osadzony w więzieniu w Kijowie, a następnie zesłany na dożywotnią katorgę pod syberyjski Omsk. Pamiętniki… są przejmującym świadectwem niezwykłego poświęcenia, oddania życia walce o Polskę i ogromnej tęsknoty za wolną Ojczyzną.

Rufin Piotrowski, zesłany na Syberię za zorganizowanie antycarskiej konspiracji w Kamieńcu Podolskim, szesnaście miesięcy zbierał żywność, suszył chleb na suchary, rysował mapy i oszczędzał pieniądze. Wreszcie, w lutym 1846 roku, uciekł z niewoli i ruszył w najdłuższą podróż swojego życia. ukazują tę niezwykłą drogę, ale także codzienność życia na zesłaniu, ponadto prezentują Pamiętniki... funkcjonowanie carskiego aparatu represji. Są świadectwem niezwykłej determinacji i hartu ducha człowieka o szlachetnym sercu i prawym umyśle.

Książka ukazała się w nowej serii wydawniczej „Scripta Philosophiae Classicae”, obejmującej studia i komentarze z dziedziny filozofii realistycznej, a dotyczy podstaw racjonalności prawa stanowionego oraz filozoficznych źródeł współczesnego konwencjonalizmu prawa. Podstaw tych poszukuje się w zgodności prawa z naturą realnego bytu (osoby) i jego działania odczytanych przez rozum. W prawie, jak i w każdym racjonalnym wytworze wyróżnić można dwa aspekty: przedmiot i myśl o przedmiocie. W przypadku prawa aspekt przedmiotowy stanowi fakt prawa (ius), którym jest realna relacja wiążąca osoby ludzkie z dobrem wspólnym, zaś poznawcze ujęcie tej relacji i odczytanie jej treści stanowi norma (lex). Racjonalne prawo stanowione zakłada zatem obiektywny i racjonalny p...

Wielki słownik języka polskiego ze słownikiem wyrazów bliskoznacznych PWN jest najobszerniejszym i najbardziej aktualnym słownikiem, prezentującym w wyczerpujący sposób stan współczesnej polszczyzny. Obejmuje ponad 100 tysięcy wyrazów, w tym najnowsze słowa i znaczenia, które weszły do języka oraz 160 tysięcy wyrazów bliskoznacznych. Ilustruje ich użycie przykładami, uwzględnia bogatą frazeologię i przysłowia, dostarcza informacji o odmianie wyrazów, ich łączliwości składniowej, a także o pochodzeniu. W programie nie mogło zabraknąć także aktualnych zasad pisowni i interpunkcji polskiej opracowanych przez prof. Edwarda Polańskiego. Wielki słownik języka polskiego PWN w warstwie merytorycznej składa się z: • haseł Uniwersalnego słownika języka pol...

Intelektualne credo Umberta Eco! Niedościgniona erudycja i zmysł obserwacji czynią z Umberta Eco jednego z największych myślicieli naszych czasów. W tekstach, przygotowywanych w latach 2001-2015 jako wykłady inaugurujące jeden z największych włoskich festiwali kulturalnych, La Milanesiana, powraca ze swoimi ulubionymi tematami: początkami naszej cywilizacji, ewolucją kanonów piękna, różnorodnymi formami ekspresji artystycznej, fałszowaniem historii i obsesją spisku, umiejętnie mieszając ze sobą filozofię, literaturę, historię sztuki i kulturę popularną. Wzbogacona ilustracjami wybranymi przez autora, obrazującymi jego myśli, książka Na ramionach olbrzymów jest kwintesencją intelektualnego świata Umberta Eco – nasyconego celnymi spostrzeżeniami, ale niep...

„Teraz jesteśmy już bardzo starzy. Na pewno nigdy nie dowiemy się, gdzie leży Lailonia, i na pewno nigdy jej nie zobaczymy. Być może jednak ktoś z was będzie miał więcej szczęścia, może komuś uda się trafić kiedyś do Lailonii. Jadąc tam, oddajcie w naszym imieniu kwiatek nasturcji królowej Lailonii i powiedzcie jej, jak bardzo chcieliśmy się tam dostać i jak nam się to nie udało”. To przedziwne, zaskakujące i napisane z wyjątkowym poczuciem humoru bajki „dla dużych i małych”. Można je odczytywać na wielu poziomach, dzieci odnajdą tu swoją Nibylandię, a dorośli Lailonię. Tekst uzupełniają piękne ilustracje autorstwa znakomitego grafika Pawła Pawlaka, który również opracował książkę typograficznie. Treść i forma na najwyższym poziomie.

Publikacja Namiętne małżeństwo. Miłość seks i bliskość w stałych związkach (tytuł oryginału Passionate Marriage. Love, Sex and Intimacy in Emotionally Committed Relationships, New York 1997) zaliczana jest do światowej klasyki seksuologii. Jej autor, David Schnarch, amerykański psycholog, seksuolog i terapeuta, prezentuje w niej swoje pionierskie podejście do terapii par, w którym odrzuca rozdzielenie terapii seksuologicznej i terapii małżeńskiej. Według Schnarcha nie dość, że obu tych planów – seksu i relacji osób – nie można traktować osobno, to wręcz koniecznie trzeba je łączyć, bowiem wzajemnie się objaśniają. Problemy relacji małżeńskiej pojawiające się w rozmaitych dziedzinach wspólnego życia mają bowiem swoje odbicie w życiu seksualny...

Po latach służby prokurator Piotr Chmielewski wkracza w etap emerytury. Jednak życie szykuje dla niego niezwykłą niespodziankę. Pewnego dnia odwiedza go tajemnicza kobieta, która prosi go o pomoc w rozwikłaniu zagadki zniknięcia jej ukochanego brata. To wejście w nowy rozdział, który stanie się kulminacją intrygującego dochodzenia, pełnego mylących śladów i nieprzewidywalnych zwrotów akcji. W oparciu o tę zagadkową intrygę, Polkowski wplata pasjonujące wątki kryminalne i miłosne, które splatają się z głęboką analizą absurdu i zagrożeń w XXI-wiecznym społeczeństwie. Autor umiejętnie ukazuje piękny język w połączeniu z zawiłościami postaci, tworząc wartką narrację, która zaskakuje czytelnika na każdym kroku. Podczas lektury, przed czytelnikie...

Być może podstawą nośności Pańskich wierszy jest to, co Miłosz nazywa „dobrym ustawieniem języka", stronienie od manieryczności i chwiejności wyrazu, dążenie do krystaliczności i przezroczystości fraz i obrazów, nadającej im walor rzeczy koniecznych ... Ta tendencja pozostaje w zgodzie z manifestowanym w niektórych Pana tekstach nastawieniem antypoetyckim. Zawołanie: To nie jest poezja" rozumiem jako przejaw odrzucenia języka pięknych słów czy pięknych zdań na rzecz utopii ,języka rzeczy, poezji czystych przedmiotów. A także: języka czystych idei i czystych wartości. – Marian Stala, List do Jana Polkowskiego (1982) Aforyzmy cierpienia, palimpsesty zagłady. Fragmenty poezji, która - ufam głęboko - nie przeminie, kiedy przeminą jej czasy. – Jan Błońs...

Bycie poetą religijnym nie oznacza, że pisze się o Bogu wprost, lecz że wizja świata jest z gruntu religijna, że zakłada ufność i zawierzenie bez względu na świecką materię, choćby najbardziej zbrodniczą. Stara zasada anima naturaliter christiana w przypadku poety oznacza, że fundamentalna dobroć Boga istnieje w wierszach bezwiednie, właśnie naturalnie, a nie jako coś dodanego czy wykoncypowanego. W praktyce literackiej objawia się to w ten sposób, że bez względu na temat wiersza wyraża się prawdę zbawienia. Przykładem takiej sytuacji jest wiersz Morze białe. Utwór o temacie zaczerpniętym z historii Wysp Sołowieckich (pustelni pobożnych mnichów zamienionej w sowieckie miejsce kaźni) opowiada, jak kagebiści wrzucają zamarznięte trupy zeków do morza. Na...

Nowy tomik poezji Jana Polkowskiego z rysunkami Grzegorza Bednarskiego Inne tomiki poezji tegoż autora: • To nie jest poezja, Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA, Warszawa 1980 • Oddychaj głęboko, ABC, Kraków 1981 • Ogień. Z notatek 1982–1983, Półka Poetów, Kraków 1983 • Drzewa. Wiersze 1983–1987, Oficyna Literacka, Kraków 1987 • Elegie z Tymowskich Gór, 1988–1989, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008 • Cantus, Wydawnictwo a5, Kraków 2009 • Cień, Znak, Kraków 2010 • Głosy, Biblioteka Toposu, Sopot 2012 • Ślady krwi. Przypadki Henryka Harsynowicza, Wydawnictwo M, Kraków 2013 • Polska moja miłość, Wydawnictwo Pro Patria, Warszawa 2014 • Gorzka godzina, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2015 • Pochód duchów, Biblioteka Toposu, Sopot 2018 •...

Jan Polkowski, rocznik 1953, debiutował fenomenalnym tomikiem To nie jest poezja wydanym w drugim obiegu przed Sierpniem 1980. Uznany został za najwybitniejszego poetę lat osiemdziesiątych. Nowoczesnej dykcji towarzyszyło zanurzenie w historię narodu i ewangeliczny przekaz. Patriotyzm, mesjanizm, moralne napięcie, świadomość rodzinnych więzi, ożywiona tradycja, a jednocześnie rewelacyjne poetyckie odkrycia, z których do dziś korzystają zastępy młodszych poetów. „Język właściwie użyty” – podsumowywał z entuzjazmem pierwszy etap twórczości poety Jan Błoński. W wolnej Polsce zamilkł Polkowski na lat niemal dwadzieścia, by w roku 2009 powrócić z olśniewającym tomem Cantus. Zerwał z dawnym stylem, zmianie uległ też ton jego wierszy. Dominantą nowych...

"Co chwilę słychać kolejną wersję bajeczki, że historia się skończyła- albo polska, albo europejska, albo globalna. Że wolność słowa nie jest zagrożona (chyba że prawica dochodzi do władzy), a przed nami tylko przemiły postęp i wyprane z metafizyki i ze śmierci coraz dłuższe, wygodne życie. Tymczasem historia wrze, kipi i oblewa naiwnych wrzątkiem (...). Polskie spory są częścią globalnej rewolucji liberalnej, może są boleśniejsze dla stronników tradycji, bo uderzają w rany odziedziczone po latach wyniszczającej niewoli. Dla mnie wojna kulturowa jest irytująca również z tego powodu, że wielu autorów prawicowych bardziej zajmują interpretacje liberałów niż sama rzeczywistość (...). Można odnieść wrażenie, jakby niezależne media były lustrzan...

Konwersacja jest zasadniczo uprzejma, a nawet pełna podziwu, a przecież dominuje spór – oczywisty, skoro rozmówców dzielą nie tylko epoki, życiowe wybory i poetyka, ale także postawa wobec świata. Różni ich wszystko, a zbliża stosunek do poezji jako najważniejszej ze sztuk. Bo ich lirykę zaliczamy do literatury poważnej, a więc takiej, która nie ogranicza się do słownej gry czy czytelniczej strategii, ale stara się obwieścić coś istotnego na temat ludzkiej kondycji. Są to wyznania bardzo szczere i dramatyczne jednocześnie. Prawdziwa rozmowa nie może unikać obcości, nawet jeśli jest z gruntu przyjazna i szuka porozumienia. Tak bywa nawet w rozmowach z Bogiem.

Nowy tom opowiadań Jana Polkowskiego, poety i pisarza, przed 1989 rokiem – podziemnego wydawcy, w wolnej Polsce – redaktora i wydawcy m.in. „Czasu Krakowskiego” i tygodnika „Film”. Los zdycha, czas milknie, świat gaśnie, a ja, jak idiota, w nerwowym napięciu obmyślam plan, który ma przesądzić o wszystkim. Plan to neutralne i delikatne określenie, bo przecież pragnę i szukam ocalenia. Zamierzam, bez względu na wszystko, wydobyć się spod okupacji obcego obłędu, z koszmaru cudzych myśli. W rzadkich chwilach jasności marzę o odzyskaniu mowy, głowy, drogi i snu. O schowaniu się we własnym oswojonym spokoju. Powrocie do bezpiecznego azylu własnego ja. O słodkim śnie pod lekką kołdrą własnego ciała.